Tímarit lögfræðinga - 01.11.1981, Blaðsíða 13

unni sem aðalreglu, en heimila nokkuð víðtæk frávik frá henni,15 og
má segja, að aðalágreiningurinn sé um, hvernig ákveða skuli slík
frávik.
Finnska sifjalagnefndin hefur mælt með því í nefndaráliti sínu, að
hlutur maka í hjúskapareignum hins maka skuli fara vaxandi eftir
lengd hjúskapar. Skuli aukningin vera 5% á ári, þannig að eftir 10
ára hjónaband eigi maki rétt á að fá helming af nettóhjúskapareign
hins makans.16 Nefndin er einnig með tillögu þess efnis, að við skipti
eigi að líta á fasteign, sem fengin er meðan á hjúskap stendur til bú-
staðar fjölskyldu, sem sameign hjóna.
Þessar hugmyndir eru ekki nýjar af nálinni. Á lögfræðingaþing-
inu í Oslo 1954 kom Áke Malmström fram með svipaða hugmynd.17
Sænska sifjalaganefndin hefur komist að 'svipaðri niðurstöðu og
Finnar. Telja nefndarmenn rétt að halda helmingaskiptareglunni sem
aðalreglu, en þó yrði aðeins um hlutfallslega skiptingu að ræða, ef
hjúskap lyki fyrir skilnað innan 10 ára, þannig að hjúskaparréttur-
inn ykist árlega, þar til helmingaskiptum væri náð eftir 10 ára hjú-
skap. Ef hjónin hefðu búið saman, áður en þau giftu sig, og eignast
barn, þá ætti að reikna 10 ára tímann frá fæðingu barnsins.18 Auk
þessa mæla Svíarnir með því að hafa heimild til að víkja frá helm-
ingaskiptareglunni, þegar sérstaklega stendur á. Sænska nefndin hef-
ur einnig komið með hugmyndir um, að vissar eignir, þ.e. bústaður
og innbú, verði sameign hjóna, og er það rökstutt á þann hátt, að
fjárhagsleg samstaða hjóna geri það oft mjög erfitt að meta, hvort
þeirra er eigandi ákveðins hlutar.
1 norskum lögum hefur lengi verið regla, sem heimilar víðtæk frá-
vik frá helmingaskiptareglunni. Norskir dómstólar hafa einnig, eins
og að framan segir, í ríkum mæli kveðið á um, að eignir séu í sam-
eign hjóna. Húgmyndir norsku nefndarinnar hníga í þá átt að líta
eigi á bústað og innbú, sem aflað er meðan hjúskapur varir, sem
algera sameign hjóna í öllum tilvikum.
Danska nefndin hefur í áliti sínu19 mælt með, að tekin verði upp
víðtækari fráviksregla en nú er í lögum. Danskir dómstólar hafa sjald-
an dæmt sameign milli hjóna, enda er ekki mikil þörf fyrir sameignar-
reglu í hjúskap með hjúskapareignafyrirkomulagi, og ségja má, að
það sé andstætt þeim sjálfstæðisanda, sem lögin um fjármál hjóna
byggja á.
Það rísa upp viss vandamál, ef lögfesta á sameignarreglu. Á hún
einungis að ná yfir bústað og innbú, eða á hún að vera víðtækari, ná
t.d. líka til annarra eigna?
127