Tímarit lögfræðinga - 01.10.1985, Síða 8

Um og fyrir 1950 var fátt háskólamenntaðra starfsmanna í ráðuneytinu, eða
aðeins við Páll. Einhverju sinni tókst honum með nokkrum tilvitnunum að
vekja að nýju áhuga þann sem ég hafði löngum haft á mannkynssögu allt
síðan í menntaskóla, en lítið lesið slíkt þá í mörg ár. Af þessu spratt nær sí-
felld umræða um sagnfræðileg mál, hvenær sem færi gafst, og eftir nokkur
ár gátum við rætt um einstök atriði úr „History of the Decline and Fall of the
Roman Empire" eftir Edward Gibbon og ýmis rit eftir Cesare Cantu, t.d. um
Kyrus Persakonung og sögu hans, hvernig Dareios Hydaspes varð keisari í
Persíu svo og um dauða hins sparsama Rómverjakeisara Pertinax og hvernig
auðmaðurinn Didius Julianus keypti sér keisaratign 28. mars 193 e.Kr.
„Manstu, hvað Gibbon segir um hvernig Didiusi Julianusi leið eftir að veisl-
unni var lokið, eftir að hann hafði komið inn í keisarahöllina og nær dottið um
afhöggvið höfuð Pertinax fyrri keisara? Þá fyrst varð honum raunverulega
Ijóst, hvað gerst hefði og hverjar afleiðingarnar hlytu að verða. Þær fáu vik-
ur sem hann átti eftir að lifa voru honum hrein martröð. Hann hafði líka ástæðu
til að skjálfa. Þjóðin skammaðist sín fyrir hann,“ sagði Páll um þetta sögulega
atriði. Hinn 15. mars ár hvert minntumst við falls Caesars, fórum með allt
sem við mundum úr 1. bók Caesars um Gallastríðið.
En þetta var aðeins á augnablikum eins og í hádegi, kaffitímum eða í lok
vinnu. Sjálfur var vinnudagurinn seldur hinu mikla Stjórnarráði, sem Páll vildi
ekki bregðast í einu eða neinu. Það var líka nóg að gera, enda fámennt, og
auk samgöngumála höfðum við líka með iðnaðarmál að gera, aðallega iðn-
réttindamál, en báðir þessir málaflokkar voru þá þegar í örum vexti.
Hin mikla móða tímans rann áfram, hægt en þrotlaust og allir eltust. í árs-
lok 1961 lét Páll af embætti. En þó átti Páll í meira en 10 næstu ár oft erindi
í ráðuneytið, sem þá var í Nýja Arnarhvoli. Hann átti þangað erindi sem um-
boðsmaður eigenda eða umsækjenda einkaleyfa eða vörumerkja. Þessi ár
kom hann oft í matstofuna í Arnarhvoli, rabbaði við gamla kunningja og
kynntist nýju fólki.
Páll var einhleypur alla ævi og dó barnlaus. Hins vegar var Páll mikill „sel-
skapsmaður'1 og þótti kvenfólki hann góður „herra", bæði hæverskur og nær-
gætinn.
Páll stundaði starf sitt af nánast smásmugulegri nákvæmni og stundvísi.
Þannig var hann mættur stundvíslega miðvikudaginn 16. september 1936,
þegar frétt barst um að franska rannsóknarskipið „Pourquoi-Pas“ hefði farist
í ofviðri út af Mýrum um nóttina. Kom það í hlut Páls að stuðla að leit skips
og skipverja, þ.á m. var hinn frægi vísindamaður dr. Charcot. Allt þetta leysti
hann af hendi með sinni venjulegu nákvæmni og samviskusemi. Var hann
sæmdur orðu Officier d’Académie. Heiðursmerki þetta mat Páll mikils, enda
var það byggt á framtaki hans við stjórnun og lausn á ákveðnu viðkvæmu
vandamáli sem féll í hans hlut að leysa, þar sem hann var hinn 16. september
1936 mættur til starfs, eins og vant var, fyrstur á vinnustað á réttum tíma.
Páll verður minnisstæður þeim, sem þekktu hann, fyrir vandvirkni sína, trú-
mennsku og nákvæmni. Ekki er þar beinlínis átt við að hans sé saknað, því
eins og Cicero sagði á sínum tíma og rakið var hér í upphafi, ber að taka öllu
því, sem fylgir lífinu, þar á meðal hinum óhjákvæmilega endi þess, dauðan-
um, með jafnaðargeði. Páll ræddi aldrei um trúmál eða pólitík, en ég er þess
fullviss að í trúmálum var hann einlægur leitandi. Það hefði ekki verið eðlilegt,
78