Tímarit lögfræðinga - 01.10.1985, Blaðsíða 49

Krafa höfundaréttar um sjálfstæða sköpun leiðir til þess að höf-
undarétturinn er í upphafi eign höfundar. Vinnuveitandi getur hins
vegar eignast höfundarétt með samningi við höfundinn. Spurningin
verður því sú að hve miklu leyti starfsmaður hafi, með því að ráða
sig í vinnu hjá vinnuveitanda, framselt vinnuveitandanum þann rétt
sem hann kann að öðlast yfir hugbúnaði sem hann vinnur í vinnunni.
Þótt aðilar ræði þetta atriði ekki sérstaklega við ráðningarsamning-
inn er almennt álitið að starfsmaður geti hafa framselt höfundarétt
sinn. I mjög stuttu máli má orða reglu um það í hve miklum mæli þetta
gerist a þá leið að vinnuveitandinn öðlist þann rétt yfir hugverki sem
honum er nauðsynlegur í venjubundnum rekstri fyrirtækisins. Það sem
úrslitum ræður að því er tölvuhugbúnað varðar er því einkum hvort
aðalverksvið starfsmannsins var að vinna að hugbúnaðargerð og hvort
rekstur vinnuveitandans byggist fyrst og fremst á að nýta þessa fram-
leiðslu.
Gildistími höfundaréttar að tölvuhugbúnaði er að sjálfsögðu sá sami
og fyrir önnur hugverk, 50 ár frá dauða höfundar. Margir hafa bent
á að tölvuhugbúnaður sé fljótur að úreldast og það sé því ástæðulaust
að hindra sköpun nýrra verka með því að hafa gildistímann jafnlang-
an og fyrir önnur hugverk. Að mínu mati eiga þessi rök ekki frekar
við um tölvuhugbúnað en t.d. nytjalist, sem nýtur sama verndartíma
og önnur hugverk. I uppkastinu sem WIPO hefur samið er gert ráð
fyrir að gildistími verði 20 ár frá fyrstu notkun eða frá því þegar
hugbúnaðurinn var settur á markað en fari þó aldrei fram úr 25 árum
frá tilurð hans.
Áður en ég segi skilið við tölvuhugbúnaðinn langar mig að nefna
bandarískan dóm, sem var kveðinn upp af District Court for the
Northern District of Illinois á árinu 1983.1) Framleiðandi Pac-Man
tölvuspila höfðaði mál á hendur aðila sem leigði aðgang að spilinu. Sá
hafði breytt spilinu og gert það flóknara til að hindra að hægt væri að
spila í langan tíma fyrir sömu myntina. Þetta var gert með því að 89 %
skipana í nýja spilinu voru þær sömu og í upprunalega spilinu og þótti
það nægja til að höfundarétturinn að upprunalega forritinu væri skert-
ur. Nú var það svo, að þær skipanir sem breytt var voru skipanir sem
réðu útliti fígúranna í leiknum. Aðalmálsástæða sækjandans náði því
ekki fram að ganga, en hún var sú að höfundarétturinn að leiknum
sem slíkum hefði verið skertur. Aðrir bandarískir dómar hafa hins
vegar staðfest það að kubbarnir með forritunum, sem stýra tölvu-
1) Málið Midvvay Manufacturing Company v. Strohon, 564 F. Supp. 741 (N.D. 111., 1983),
sjá 31 J. Copr. Society, 211-217, (1983).
119