Tímarit lögfræðinga - 01.10.1985, Page 51

Eldri bandarískur réttur hafði hins vegar litið svo á, á grundvelli dóms
hæstaréttar frá árinu 1908,að til að um eintak væri að ræða þyrfti
að vera unnt að skynja verk sjónrænt með aðstoð þess.
Svara þai'f þeirri spurningu hvort alltaf eigi að leita leyfis til skrán-
ingar verka í tölvur. Ljóst er að skráning texta í fullri lengd krefst
alltaf leyfis, svo framarlega sem um vernduð verk er að ræða. Skv.
9. gr. höfl. njóta lög, reglugerðir, dómar og önnur gögn gerð af opin-
berri hálfu ekki höfundaréttarverndar. Þessi grein hindrar að sjálf-
sögðu ekki að sá sem reifar dóma og gefur út í dómasafni njóti höf-
undaréttar að safninu.
Á mörgum sviðum er raunhæfara að útdrættir úr verkum séu skráð-
ir í stað verkanna sjálfra. Skráning útdrátta sem höfundur hefur
sjálfur samið þarfnast samþykkis hans á sama hátt og um sjálfan
textann væri að ræða. 1 sumum tilfellum væri unnt að líta svo á að
höfundur hefði veitt þegjandi samþykki sitt. Þá á ég t.d. við útdrætti
sem birtast í lok tímaritsgreina. Plvort skráning útdrátta sem annar
en höfundur hefur samið telst aðlögun skv. 5. gr. höfl. og krefst þar
með samþykkis höfundar, fer eftir því að hve miklu leyti útdrættinum
er ætlað að koma í stað frumtextans, lengd hans í hlutfalli við frum-
textann, hve mikið persónulegt framlag höfundarins var við gerð út-
dráttarins o.s.frv.
Við gerð ýmissa skráa, t.d. ritaskráa, er heimilt án samþykkis að
skrá upplýsingar um titla, höfund, útgefanda, útgáfustað og -ár, hvar
bók eða grein er að finna og lágmarksupplýsingar um efni verksins.
Skráning getur verið leyfileg á grundvelli 11. gr. höfl. um eintaka-
gerð til einkanota. Undir þetta fellur það þegar læknir eða lögmaður
vill koma sér upp upplýsingabanka til að nota við starf sitt.
Réttur höfundar til eintakagerðar og til að ráða yfir birtingu á
verkum sínum leiðir til þess að fjölmiðlunarfyrirtæki getur ekki veitt
almenningi aðgang að hinu skráða efni nema samkvæmt samningum
við hann. Notkun upplýsingabanka fer bæði fram með því að taka út-
skriftir og með því að kalla cfnið fram á skjá. Útskriftirnar eru ein-
tök í skilningi höfundaréttar. Fyrirtækið má ekki án heimildar afhenda
útskrift af verki sem notandi hefur fengið upplýsingar um í lista sem
hann hefur kallað fram á skjá í stofunni hjá sér. En hvers konai'
notkun er framköllun á skjá? Ekki getur það talist eintakagerð, því
að ekkert varanlegt eintak verður til. Menn hefur greint nokkuð á um
það hvort líta eigi á þessa notkun sem flutning verksins eða sýningu
1) White-Smith Music Publ. Co. v. Apollo Co., 20Í) U.S. 1.
121