Tímarit lögfræðinga - 01.05.1991, Side 18

sóttur er til greiðslu bóta, „að viðbættri reglu um mistök í starfa, er eigi verða
rakin til tilgreindra starfsmanna, anonym mistök“.22
Fallast má á þessa skýringu. Hins vegar verður sú ályktun ekki dregin af
dóminum, að hér á landi hvíli sönnunarbyrði almennt á stefnda, ef tjón hlýst af
atvikum á umráðasviði hans, sbr. t.d. HRD 1961 749, ÍD 263. Þar var eigandi
bifreiðaverkstæðis sýknaður af bótakröfu vegna slyss, sem hlaust af sprengju-
hylki. Segir í dómi, að eigi sé í ljós leitt, að sprengjuhylkið hafi borist inn á
verkstæðið með vitund eða vilja verkstæðiseigandans eða manna, sem hann bar
ábyrgð á. Verði greindum mönnum ekki metið til vangæslu, að þeir veittu
hylkjunum ekki eftirtekt og fjarlægðu þau.
Telja verður, að ástæðan fyrir því, að í Þyrilsdóminum er vikið frá almennum
reglum um sönnun sé sú, að slysið varð við verk, sem var óvenju hættulegt, bæði
að því er varðar stig hættu og umfang tjóns. í sömu átt og Þyrilsdómurinn ganga
HRD 1968 1271, D1 55 (slys af ketilsprengingu íelliheimili í Reykjavík) ogHRD
1969 671 D1 90 (dauðaslys vegna eldsvoða í fiskiskipinu Stefni), en í þeim
málum báðum var m.a. litið til þess, að stefndi hafði vanrækt skyldu sína til að
hlutast til um rannsókn á slysi.
Nýlega gekk dómur, þar sem sönnunaraðstaða var ekki ósvipuð tilvikum
þeim, sem hér um ræðir, sjá HRD 1989 131. Málsatvik og niðurstaða voru sem
hér greinir.
Drengurinn S skaddaðist á heila í fæðingu og varð við það alger öryrki til frambúðar. Mál var
höfðað gegn ríkissjóði vegna tjóns, sem af þessu hlaust. K. móðir S. kom til þess að fæða á
Landspítalanum kl. 16:15. Við skoðun á fæðingardeild sást að lega fóstursins var óregluleg.
Röntgenmyndataka sýndi, að fóstrið lá þvert í móðurkviði. Læknirinn Á gerði svonefnda „ytri
vcndingu" á fóstrinu kl. 18:30. Kl. 19:30 var K tengd við sírita, sem er tæki. ersýnir samdrætti í
legi konunnar og hjartslátt fóstursins. Síritinn skráir upplýsingar um þetta á pappírsstrimil. Kl.
21:10 féll naflastrengur fram með þeim afleiðingum, að lífssamband fóstursins við fylgjuna
rofnaði. Eftir það fékk fóstrið ekki súrefni um naflastrenginn. Að sögn K hugðist Á í fyrstu
framkalla fæðingu með svonefndri sogklukku. Pað hafi ekki verið gert, en nokkur tími muni
hafa farið í hugleiðingar eða umræður um þetta. Framburður annarra studdi þessa frásögn K. K
var svæfð fyrir skurðaðgerð kl. 21:38 og barnið tekið með keisaraskurði. Náðist það út kl. 21:43.
1 skýrslum fæðingardeildar var ekkert skráð um hvers vegna svo langur tími leið frá
naflastrengsslysinu þangað til keisaraskurður var gerður. Fram kom í málinu, að strimill úr
greindum sírita fylgdi upphaflega sjúkraskýrslu um K, en týndist síðar af ókunnum orsökum.
Héraðsdómur, sem skipaður var einum löglærðum dómara og tveimur læknum, áleit ekkert
benda til að fóstrið hefði skaddast á meðgöngutíma. Héraðsdómarar töldu líklegt, að S hafi
orðið fyrir súrefnisskorti við það að naflastrengur féll fram eða eftir það, þar til S var tekinn með
keisaraskurði 33 mínútum síðar. Héraðsdómur felldi sönnunarbyrði um ofangreind atriði á
ríkissjóð og dæmdi hann skaðabótaskyldan vegna tjónsins. í dómi Hæstaréttar, sem staðfesti
niðurstöðu héraðsdóms um bótaskyldu. segir, að fallast beri á, að skráningu í skýrslur
fæðingardeildar hafi allt frá kl. 18:30 verið verulega ábótavant. Þá sé komið fram. að strimill úr
sírita, sem var mikilsvert gagn, hafi farið forgörðum. Athuganir, sem fram fóru á vegum
Landspítalans, hafi ekki skýrt frekar þau atriði, sem á skorti. Beri ríkissjóður halla af skorti á
sönnun um atvik að því er drengurinn fæddist með heilasköddun.
22 Gizur Bergsteinsson, 104.
16