Tímarit lögfræðinga - 01.05.1991, Page 27

aðildarríkjunum. I samningnum eru ótvíræð ákvæði um heimildir aðildarríkjanna til að setja
einhliða forgangsfyrirmæli. ... Á hinn bóginn er gert ráð fyrir að undanþágur séu veittar að
undangenginni sérstakri málsmeðferð ..., sem væri þýðingarlaus ef aðildarríkin gætu einfald-
lega sniðgengið skuldbindingar sínar með lagasetningu. Reglan um að bandalagsréttur gangi
fyrir landsrétti á sér einnig stoð í 189. gr. EBE-samningsins. Samkvæmt henni eru reglugerðir
(Verordnungen) Evrópubandalagsins skuldbindandi og hafa lagagildi í aðildarríkjunum.
Af öllu þessu leiðir að engin landsréttarákvæði geta gengið framar þeim rétti sem settur er með
heimild í samningnum, rétti sem byggist á sjálfstæðri réttarheimild. Að öðrum kosti gæti hann
ekki talist bandalagsréttur (í merkingunni samfélagsréttur) og réttargrundvöllur Bandalagsins
sjálfs yrði virtur að vettugi.
í þessari úrlausn og síðari dómum Dómstóls Evrópubandalagsins felst að ekki
verði gert út um gildi, rétthæð og beina beitingu bandalagsréttar í aðildarríkjun-
um - þ.e öll meginsjónararmiðin varðandi stöðu bandalagsréttarins í réttarkerfi
hvers ríkis - á grundvelli landsréttar, heldur eftir reglum bandalagsréttarins
sjálfs.4 Dómstóllinn hefur slegið því föstu í mörgum dómum að yngri fyrirmæli
stj órnvalda í aðildarríkj unum, og einkum lagafyrirmæli, hl j óti að víkj a fy rir eldri
ákvæðum í bandalagsrétti. Þetta þýðir þó ekki að fyrirmæli landsréttar sem ekki
fá samþýðst bandalagsrétti, séu að engu hafandi, heldur álítur Dómstóllinn
aðeins að bandalagsréttur gangi framar landsrétti. Þó er hér ekki um að ræða
úrlausn uni rétthæð mismunandi réttarheimilda heldur reglu um hvernig með
skuli fara þegar tvær réttarreglur fá ekki samrímst. Þegar svo hagar til og önnur
reglan er á sviði bandalagsréttar en hin er landsréttarregla, verður dómarinn að
taka bandalagsregluna fram yfir. Af þessu leiðir að ekki kemur til árekstra milli
mismunandi réttarreglna nema þar sem bandalagsreglan hefur bein réttaráhrif.5
II.
í 24. gr. stjórnarskrár Sambandslýðveldisins Þýskalands er gert ráð fyrir að
yfirþjóðlegur réttur geti öðlast gildi. 24. gr. er svohljóðandi:
1. Sambandsríkiö (der Bund) getur framselt fullveldisréttindi til milliríkjastofnana með lögum.
2. Sambandsríkið getur gerst aðili að gagnkvæmu fjölþjóðlegu öryggiskerfi til verndar friði og
veitt þar með samþykki fyrir takmörkun fullveldisréttinda sinna til að koma á og tryggja
varanlegan frið og stöðugleika í Evrópu og meðal þjóða heims.
3. Til að greiða úr milliríkjadeilum mun Sambandsríkið gerast aðili að samkomulagi um
almennan alþjóðlegan gerðardóm sem ríki heims verði að lúta.
Með þessum ákvæðum er verið að játast undir friðsamlega og varanlega
skipan í Evrópu og meðal þjóða heims. Til að þessu markmiði verði náð er
Sambandsríkinu m.a. heimilað með ótvíræðum hætti að framselja fullveldisrétt-
indi í hendur milliríkjastofnunum. Með framsali fullveldisréttinda til milliríkja-
4 Bleckmann, Europarecht, 4. útg., s. 237
5 Bleckmann, s. 238
4
25