Tímarit lögfræðinga - 01.06.1992, Page 59

9. FRAMSAL I ATVINNUSTARFSEMI
9.1 „Identitet“
Þegar skuldari er lögpersóna. og gerðar eru breytingar á stjórn hans,
eignarhaldi eða skipulagi,67 geta þær spurningar vaknað, hvort „identitet“
skuldarans sé hið sama eða hvort það hafi breyst. Er þá fyrst og fremst átt við,
hvort þær breytingar hafi orðið á eðli skuldara, að í raun megi segja, að kominn
sé nýr skuldari.
Ef skuldarinn er eftir breytingarnar talinn vera hinn sami, hafa breytingarnar
sem slíkar að sjálfsögðu ekki áhrif á skuldbindingar hans. í öðrum tilvikum
vaknar sú spurning, hvort skuldaraskipti hafi í raun átt sér stað og þá með þeim
afleiðingum, að til slíkra skuldaraskipta þurfi samþykki kröfuhafa. Er talið, að
ekki sé unnt að setja fram eina algilda reglu, sem átt getur við í öllum tilvikum.“
Aðilar skuldarsambands geta leyst úr framangreindum álitaefnum með
samningi. Þegar samningi er ekki til að dreifa er í dönskum rétti talið, að
hlutafélag geti varðveitt „identitet“ sitt sem skuldari, þótt öll hlutabréf í félaginu
skipti um eigendur og tilgangi þess sé jafnframt breytt, sbr. til athugunar
danskan dóm í Ufr. 1969 25. í þessu felst, að skuldarinn er talinn vera hinn sami
meðan breyting hefur ekki orðið á hinu formlega „identiteti“. Sá kröfuhafi, sem
ná vill annarri réttarstöðu, verður að byggja slíkt á samningi. Hins vegar er þar
talið, að samruni hlutafélaga, sem gerist með þeim hætti, að hlutafélagi er slitið
og það algjörlega sameinað öðru félagi, feli í sér breytingu á ,,identiteti“.6‘' Með
hliðsjón af reglum XV. kafla hlutafélagalaga verður að ætla, að sama regla gildi
hér á landi, sbr. kafli 1.4 hér að framan.
9.2 Framsal atvinnurekstrar
í kafla 1.4 er þess getið, að þegar nýr eigandi verður að fyrirtæki, yfirtekur nýi
eigandinn skyldur fyrri eiganda gagnvart starfsfólkinu samkvæmt ráðningar-
samningum þeirra. Ef breytingu á að gera á ráðningarkjörum eða starfsliði,
verða ráðningarsamningarnir annað hvort að vera lausir við yfirtökuna að
undangenginni uppsögn, eða þannig að nýr eigandi verður að segja ráðningar-
67 Um breytt skipulag skuldara sjá Hrd. 1937 541. f Hrd. 1937 541 hagaði þannig til, að
Árskógshreppur hinn forni tók lán f Sparisjóði Svarfdæla. Áður en lánið var að fullu greitt, var
Árskógshreppi hinum forna skipt í tvö hreppsfélög, Árskógshrepp og Hríseyjarhrepp. Samkvæmt
ákvörðun atvinnu- og samgöngumálaráðuneytis skyldi Árskógshreppur svara til 1/3 af skuldum hins
forna hrepps en Hríseyjarhreppur til 2/3. Þrátt fyrir þessa ákvörðun var Sparisjóðurinn talinn geta
gengið að Árskógshreppi fyrir allri skuldinni, þar sem ákvörðun ráðuneytisins gilti einungis í
skiptum hinna nýju hreppa innbyrðis. Póttu grundvallarreglur íslenskra laga leiða til þess, að hin
nýju hreppsfélög bæru, hvort fyrir sig, ábyrgð á skuldum hins forna hrepps sem eigin skuldum.
“ Bcrnhard Gomard. sama rit. bls. 314 d.
w Sjá Bernhard Gomard. sama rit, bls. 314 d - e.
53