Tímarit lögfræðinga - 01.09.1994, Blaðsíða 7

2.4.2.1 Meginsjónarmið
2.4.2.2 Sönnun um framsal
2.4.2.3 Greiðsla til framseljanda
2.4.2.4 Aðrar ráðstafanir varðandi kröfuna
3.0 TAKMARKANIR KRÖFUHAFASKIPTA
3.1 Almennt
3.2 Takmarkanir í settum lögum
3.2.1 Mismunandi ástæður takmarkana
3.2.2 Almannahagsmunir
3.2.3 Tillitið til hagsmuna kröfuhafa
3.3 Sérstök samningsákvæði
3.3.1 Akvæði í samningi, senr stofnar til kröfu
3.3.2 Akvæði í samningi við framsal kröfu
3.3.3 Ákvæði í samningi eftir stofnun kröfu
3.4 Eðli kröfu og tillitið til skuldara
3.5 Kröfur samkvæmt gagnkvæmum samningum
3.5.1 Almennt
3.5.2 Réttarsamband framseljanda og framsalshafa
3.5.3 Réttarsamband framseljanda og skuldara
3.5.4 Réttarsamband framsalshafa og skuldara
1.0 MEGINREGLUR UM AÐILASKIPTI AÐ KRÖFURÉTTINDUM
1.1 Almennt
Talað er um kröfu eða kröfuréttindi, þegar annar aðili réttarsambands (kröfu-
hafinn) á rétt til þess á hendur gagnaðila sínum (skuldaranunr), að skuldarinn
inni einhverja greiðslu af hendi. í kröfurétti felst m.a. heimild til handa kröfuhafa
til þess að ganga að eigum skuldarans til fullnustu skyldu hins síðamefnda, ef
skuldarinn efnir ekki greiðsluskyldu sína. Greiðsla er það verðmæti, sem
skuldari hefur með samningi tekið að sér að láta kröfuhafa í té.
Að sérhverju kröfuréttar- eða skuldarsambandi eru a.m.k. tveir aðilar, kröfu-
hafi og skuldari. Það er og meginregla í kröfurétti, að maður getur ekki átt
kröfu á hendur sjálfum sér. Því er við það miðað, að krafa falli niður fyrir
samruna réttar og skyldu (konfusion), þegar skuldarinn verður kröfuhafi eða
kröfuhafinn skuldari. Það, að kröfuhafi verði skuldari, getur gerst t.d. með
þeim hætti, að skuldarinn látist og kröfuhafinn sé einasti erfingi hans og
gangist við skuldum. Hitt tilvikið, þ.e. að skuldari verði kröfuhafi, getur t.d.
gerst, þegar skuldarinn er einasti erfingi kröfuhafa eða skuldari fær kröfuna
framselda til sín frá upphaflegum kröfuhafa. Sjá Hrd. 1981 1386 (Jórunn
Melax):
Og þar sem líta verður svo á, eftir því sem að framan var rakið, að það sé félagið sjálft,
er skoða beri sem kröfuhafa að þeirri veðtryggðu kröfu, sem það sjálft skuldar eftir
73