Tímarit lögfræðinga - 01.09.1994, Síða 22

innar hefði miðað við greiðsluskilmála verið annað og lægra en kaupsamningsverðið.
Þrátt fyrir staðhæfingu Ó þætti verða að gera ráð fyrir því, að J hefði tekið við bréfunum
á þeirri forsendu, að þau fengjust greidd af skuldara eða andvirði veðsins. Þar sem
bréfin hefðu ekki verið greidd þrátt fyrir innheimtutilraunir, yrði að líta svo á, að Ó
hefði ekki staðið J skil á söluandvirðinu. J hafi selt skuldabréfin, en þó tekist á hendur
sjálfskuldarábyrgð á þeint. Yrði Ó því ekki talinn bera ábyrgð á hærri fjárhæð en nærni
söluandvirðinu, og bæri því að dæma hann til greiðslu þeirrar fjárhæðar ásamt vöxtum.
2.3 Réttarstaða framsalshafa gagnvart þriðja manni
2.3.1 Heimild framseljanda
Meginreglan er sú, að framsal kröfu hefur því aðeins í för með sér aðilaskipti
að kröfunni, að framseljandi sé heimildarmaður að henni. Er litið svo á, að
traustfangsreglur gildi aðeins um viðskiptabréfakröfur.43 Sjá til athugunar
Hrd. 1936 133 (Dánarbú). Kröfuhafi, sem hefur framselt kröfu sína til mála-
mynda, glatar þó þeirri mótbáru í samræmi við ákvæði 34. gr. samningalaga.
Af framangreindri meginreglu leiðir, að sé afsal framseljanda fyrir kröfu
haldið ógildingarannmarka, glatar framseljandi ekki þeirri mótbáru við síðara
framsal kröfunnar, að afsal hans hafi verið ógilt. Hefur það meira að segja
verið talið gilda, þótt um sé að ræða mótbárur, sem aðeins verða hafðar uppi
gagnvart loforðsmóttakanda í vondri trú.44
Nokkur vafi er á því, hverja þýðingu það hefur, ef framseljandi hefur gefið
út skriflega framsalsyfirlýsingu og yfirlýsingin er þannig úr garði gerð, að
hún lítur út fyrir að vera ætluð sem skilríki fyrir rétti framsalshafa gagnvart
þriðja manni. Sumir fræðimenn hafa haldið því fram. að mótbára framseljanda
glatist ekki, þótt um skriflega framsalsyfirlýsingu sé að ræða.45
Aðrir fræðimenn hafa hins vegar viljað lögjafna frá ákvæðum samningalaga
um umboð. Hefur það sjónarmið þá verið orðað, að hafi eigandi gefið öðrum
manni skriflegt afsal fyrir eign sinni, hvort heldur sem um er að ræða fasteign
eða aðra eign, þá megi vel vera, að sá gerningur sé ógildur í millum aðila,
og afsalsgjafi geti heimt eignina aftur frá afsalshafa. En hafi afsalshafi ráð-
stafað eigninni til þriðja manns, sem sé grandlaus, þá sé ekki þar með sagt,
að afsalsgjafinn geti borið ógildi afsalsins fyrir sig gagnvart honum. Liggi þá
nærri að telja afsalið vera á borð við umboð, og að í því felist svipuð ráð-
stöfunarheimild gagnvart þriðja manni og í umboði. Afleiðingin af því verði
þá sú, að sá, sem í grandleysi semji við mann, sem hefur skriflegt afsal fyrir
eign, öðlist þann rétt, sem honum var heitið í samningnum. Bein lagaheimild
43 Henry Ussing, Obligationsretten, bls. 200; Ólafur Lárusson, Kaflar úr kröfurétti, bls. 44.
44 Henry Ussing, Obligationsretten, bis 220-221.
45 Henry Ussing, Obligationsretten, bls. 221.
88