Tímarit lögfræðinga - 01.10.1998, Blaðsíða 69

fundar þar sem allir félagsmenn njóta réttar til fundarsetu, málfrelsis og
atkvæðisréttar og meiri hluti þeirra ræður úrslitum.
Starfsemi og skipulagi lögmannafélagsins hefur verið hagað eins og í al-
mennum félögum sem stofnuð eru til að gæta stéttarhagsmuna. Meiri hluti fé-
lagsmanna lögmannafélagsins hefur ráðið skipan og starfsemi þess og félagið
hefur í raun starfað eins og frjálst fagfélag. Auk þess að standa undir útgjöldum
vegna lögákveðins hlutverks hefur fjármunum félagsins og þar með félags-
gjöldum m.a. verið varið til námskeiðahalds, málþinga, bókaútgáfu, skemmt-
ana, kaupa á sumarhúsum og reksturs bókasafns. Félagið hefur einnig styrkt
ýmsa aðila t.d. Amnesty Intemational, Norrænu málflutningskeppnina og
Mannréttindaskrifstofu íslands og einnig gerst aðili að ýmsum samtökum, bæði
innlendum og erlendum. Með ákvörðun meiri hluta félagsmanna hefur félags-
mönnum einnig verið gert skylt að greiða svokallað málagjald23 en hluti þess
hefur runnið í ábyrgðarsjóð sem greitt hefur verið úr til umbjóðenda lögmanna
sem orðið hafa fyrir tjóni vegna saknæms hátternis þeirra eða fulltrúa þeirra.
4.3 Lögmannafélagsmálið
Eins og nú hefur verið lýst þá hefur lögmannafélagið notið ríks sjálfræðis um
tilgang, skipulag og réttarstöðu félagsmanna samkvæmt lögum nr. 61/1942 á
sama tíma og lögin mörkuðu félaginu stöðu lögákveðinna fagsamtaka með
hlutverk að opinberum rétti og skylduaðild lögmanna. Þetta var vandamálið
sem Hæstiréttur þurfti að leysa úr í lögmannafélagsmálinu og nú verður gerð
grein fyrir.
4.3.1 Atvik málsins og niðurstaða Hæstaréttar
f málinu var deilt um lögmæti þess að krefja félagsmann í lögmannafélaginu
um félagsgjöld sem að einhverju leyti kynni að vera varið til annarra verkefna
en beinlínis leiddu af verkefnum þess samkvæmt lögum nr. 61/1942. Atvik
málsins voru þau að lögmaðurinn K hafði ekki greitt félagsgjöld til félagsins
vegna áranna 1993, 1994 og 1995. Lögmannafélagið höfðaði þess vegna mál á
hendur honum til greiðslu vangoldinna félagsgjalda. Krafan var byggð á
ákvæðum samþykkta og ákvörðun aðalfundar um fjárhæð gjaldsins sem hafði
verið staðfest af dómsmálaráðherra í samræmi við 7. gr. laga nr. 61/1942. K
krafðist sýknu en til vara að krafa félagsins yrði skuldajöfnuð með eignarhluta
hans í félagsmálaeignum félagsins.
Ágreining K við félagið má rekja til atvika sem áttu sér stað á aðalfundi
félagsins árið 1994 þar sem m.a. voru greidd atkvæði um fjárhæð félagsgjalda.
Að sögn K hafði hann mætt á aðalfund það ár en verið meinað að neyta atkvæð-
23 Samkvæmt 17. gr. samþykkta félagsins greiðir hver félagsmaður gjald (málagjald) af hverju því
máli er hann þingfestir í héraði eða fyrir Hæstarétti.
237