Tímarit lögfræðinga - 01.10.1998, Blaðsíða 76

af Dómarafélagi íslands, einum af dómsmálaráðherra og einum af Hæstarétti en
sá maður skal vera úr röðum lögmanna.
Nefndin er stjórnvald í skilningi stjómsýslulaga nr. 37/1993 enda kveðið á
um að meðferð mála fyrir nefndinni fari eftir þeim lögum, sbr. 1. mgr. 4. gr. laga
nr. 77/1998. Reyndar er óljóst hvernig þessi nefnd kemur saman en engin
ákvæði eru í lögunum um hver hafi frumkvæði að skipun hennar. I ljósi þess að
nefndin á að starfa í tengslum við lögmannafélagið má ætla að hugmyndin sé
sú að lögmannafélagið hlutist til um að hún komi saman en hvorki er í lögunum
eða áliti allsherjarnefndar að finna skýringu á því hvað felist í fyrrgreindu
orðalagi. Nefndin er ekki eining innan stjórnskipulags félagsins. Akvarðanir
hennar sæta ekki málskoti innan þess, sbr. 2. mgr. 4. gr., og það er útilokað að
félagið megi setja ákvæði í samþykktir sínar um störf hennar enda er í 1. mgr.
4. gr. kveðið á um að nefndin eigi sjálf að setja sér reglur um meðferð einka-
mála innan ramma stjómsýslulaga og ákvæða V. kafla laga nr. 77/1998.
5.3 Skylduaðild að félagi
Það er umhugsunarefni að á sama tíma og lögmönnum er áfram gert skylt að
eiga aðild að félaginu em gerðar breytingar á skipulagi og starfsemi félagsins sem
era þess eðlis að lögmannafélagið færist nær því að verða talið félag í skilningi
74. gr. stjskr. og 11. gr. MSE. Fyrst má nefna að eftirlit dómsmálaráðherra með
samþykktum félagsins er afnumið en opinbert eftirlit með samþykktum
takmarkar, a.m.k. í orði kveðnu, það sjálfræði sem félög eiga að njóta. Einnig
vekur athygli að lögmannafélagið er svipt opinberu agavaldi yfir félagsmönnum.
Með nýju lögunum mun félagið ekki lengur búa yfir opinbera valdi til að taka
ákvarðanir um réttindi og skyldur meðlima. Þótt tilvist lögmannafélagsins sé
lögbundin samkvæmt lögum nr. 77/1998, eins og tíðkast um opinber samtök, og
lögfest að félagið megi einungis hafa með höndum starfsemi sem mælt er fyrir
urn í lögum og meginskylda félagsmanna sé samkvæmt 4. mgr. 3. gr. laganna að
greiða félagsgjöld til að standa undir kostnaði af störfum félagsins og úrskurð-
amefndarinnar, þá skortir töluvert á að hægt sé að telja félagið til lögbundinna
samtaka hvorki á sviði opinbers réttar né einkaréttar. Má þar nefna að í lögunum
era engin ákvæði um skipulag félagsins, þ.e. tilgang, valdsvið stjómar og
félagsfundar og form ákvörðunartöku auk þess sem því er heimilað að starfrækja
deildir um aðra starfsemi en leiðir af lögmæltu hlutverki félagsins. Félagið er
óháð rrkisvaldinu sem hefur engan íhlutunarrétt um skipulag og innri starfsemi
félagsins. Við gildistöku laga nr. 77/1998 mun ekki leika nokkur vafi á því að
Lögmannafélag íslands telst félag í skilningi 2. mgr. 74. gr. MSE og 11. gr. MSE.
5.4 Vafi um nauðsyn skylduaðildar
Samkvæmt 2. málsl. 2. mgr. 74. gr. stjskr. verður skylda til aðildar að félagi
að vera nauðsynleg til að félagið geti sinnt lögmæltu hlutverki vegna almanna-
hagsmuna eða réttinda annarra. Það vekur athygli að í áliti allsherjarnefndar er
ekki leitast við að rökstyðja að skilyrði 2. málsl. 2. mgr. 74. gr. stjskr. séu fyrir
244