Tímarit lögfræðinga - 01.07.2002, Side 53

ákvæði sérlaga eða ákvæði stjórnarskrár mæli fyrir um annað. Samkvæmt þessu
lítur ráðið svo á að lögin vitni um þá skoðun löggjafans að samkeppnisráði væri
nauðsynlegt að hafa tiltölulega frjálsar hendur um mat á því hvenær aðgerða
væri þörf og til hvaða aðgerða þyrfti að grípa í hverju tilfelli svo að bregðast
mætti við aðstæðum sem geta haft skaðleg áhrif á samkeppni á tilteknum
markaði. Samkvæmt þessu er hvorugt talið með tæmandi hætti í 17. gr., þau
atvik sem geta valdið því að samkeppnisráð grípi til aðgerða né þær aðgerðir
sem ráðið getur gripið til. Síðan segir orðrétt í ákvörðun samkeppnisráðs.
Hins vegar er ljóst, að samkeppnisráð, sem og önnur stjómvöld, verða að gæta
almennra reglna stjómsýsluréttarins við ákvarðanatöku sína, þ.á m. meðalhófsreglu.
Samkvæmt henni ber ávallt að beita þeim úrræðum sem minnst eru íþyngjandi fyrir
þann eða þá sem sæta verða þeim ákvörðunum sem teknar eru, að því gefnu að
úrræðin dugi til að ná því lögmæta markmiði sem að er stefnt. Svo sem rakið hefur
verið hér að framan er það skoðun samkeppnisráðs, að verði þær aðstæður sem fyrir
hendi eru á fjarskiptamarkaðnum látnar afskiptalausar muni Landssíminn styrkja
verulega þá yfirburðastöðu sem fyrirtækið hefur nú þegar. Þá hafa verið rakin þau
úrræði sem til greina þykja koma. Ganga þau mislangt í að skerða athafnafrelsi
Landssímans.
Við mat á þeim úrræðum sem til greina kemur að beita verður samkeppnisráð að hafa
til hliðsjónar og vega saman, hagsmuni Landssímans af því að fyrirtækið ráði
starfrækslu fjarskiptakerfa sinna og hagsmuni keppinauta Landssímans, viðskipta-
vina og neytenda af virkri samkeppni á markaðnum. í því sambandi verður sérstak-
lega að huga að þeim þjóðhagslega mikilvægu hagsmunum sem löggjafinn hefur
ákveðið að vernda beri með ákvæðum samkeppnislaga. Ef niðurstaða þessa mats
sýnir að markmiði samkeppnislaga verði ekki náð með öðru og vægara móti en því
að t.d. Landssíma íslands verði skipt upp eða fyrirtækið skyldað til að stofna sérstakt
fyrirtæki utan um breiðband sitt er ótvírætt að heimilt er að grípa til slíkra aðgerða.
Þessi niðurstaða styrkist og af þeim markmiðum sem lýst er í greinargerð með
frumvarpi til fjarskiptalaga nr. 143/1996, sem fyrr er frá greint, og af viðeigandi
ákvæðum EES-samningsins.
Sú niðurstaða samkeppnisráðs að það hafi ótvíræðar heimildir til að mæla
fyrir um skiptingu Landssímans er athyglisverð. Þótt aðstæður á fjarskipta-
markaði kunni sumpart að vera þess eðlis að nauðsyn kallaði á slík úrræði í
ríkara mæli en á öðrum sviðum sýnist að í þessum viðhorfum samkeppnisráðs
felist að eigi sambærileg lýsing við um markaðsaðstæður á dagvörumarkaði eða
byggingavörumarkaði hafi samkeppnisráð heimild til að mæla fyrir um að
fyrirtæki sem starfa á þeim sviðum verði skipt upp eða fyrirtæki, eftir atvikum,
stofni sérstök fyrirtæki um tiltekna þætti rekstursins.
Ekki reyndi á þessi viðhorf í úrskurði áfrýjunamefndar samkeppnismála.
Við áfrýjun málsins til nefndarinnar var m.a. gerð krafa um að þessi hluti
ákvörðunarinnar yrði felldur úr gildi. Var því haldið fram að umfjöllun um
stöðu mála á fjarskiptamarkaði og hugsanlegar íhlutunaraðgerðir samkeppnis-
yfirvalda væru þess eðlis hún væri ígildi stjómvaldsákvörðunar. Taldi áfrýjandi,
147