Ægir - 01.11.1998, Síða 41

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
fiskveiðitímabilið og bar að því leyti
vitni vaxandi dug og áræði útvegs-
manna.
Fáar heimildir hafa varðveist um út-
gerð Suðurnesjaskipanna á fyrri hluta
19. aldar. Skipverjar munu yfirleitt
hafa verið 4-6 á hverju skipi og frá tíu
árum á árabilinu 1814-1826 hafa varð-
veist skýrslur um útgerð Willingen
(eldri). Úthald skipsins hófst yfirleitt í
maí, tvö ár í byrjun júní, og stóð fram
í fyrri hluta ágústmánaðar. Skipið fór í
6-8 veiðiferðir á ári og urðu veiðidagar
flestir árið 1825, 65, en fæstir 1816,
46. Úthaldsdagar voru hins vegar mun
fleiri, eða frá 68 árið 1817, upp í 89
árið 1814. Aflinn þau tíu ár, sem
skýrslur taka til, var samtals 49.329
þorskar, eða 4.933 á ári. Það þýðir að
hver skipverji hafi dregið úr sjó 987
þorska á ári, ef miðað er við fimm
manna áhöfn. Virðist það hafa verið
bærilegur afli, en erfitt er þó um hald-
bæran samanburð við önnur skip, þar
sem hliðstæð gögn um úthald þeirra
eru ekki tiltæk.
Á meðan fram fór á Suðurnesjum
þeim atburðum, sem hér hefur verið
lýst, virðast engin þilskip hafa verið
gerð út á Innnesjum. Eftir að kom
fram yfir 1850 tók þó að bera á
nokkrum tilraunum til þilskipaútgerð-
ar í Reykjavík og Hafnarfirði, auk þess
sem nýir menn komu til sögunnar
suður með sjó. Blöð í Reykjavík hvöttu
útvegsmenn oft til að efla þilskipaút-
gerðina og vísuðu þá gjarnan til árang-
urs Vestfirðinga og Eyfirðinga í þess-
um efnum. Þannig var t.d. um greina-
flokk, sem hófst í blaðinu íslendingi
sumarið 1860 og nefndist „Hugvekja".
Þar var m.a. fjallað um þilskipaútgerð
og hvert gagn mætti af henni hafa og
sagði þar m.a.:
„Þá er enn eitt ráðið til að gera sér
sjávarútveginn arðsaman, og það er,
að hafa þiljuskip, og mundu þau hæfi-
lega stór, að rúmuðu 8-10 lestir. Við
það yrði fiskaflinn miklu jafnari, er
sjósóknirnar mættu verða miklu meiri
og hættuminni. Á þiljuskipunum geta
menn legið úti marga daga samfleytt,
einkum hér í flóanum, og þyrftu alls
ekki að halda að landi eins og nú í
hvert skipti og veður ygldist að
nokkru. Auk þess er það, að þegar fisk-
ur leggst hér frá landi á sumrum, gætu
menn á þiljuskipunum leitað hans
vestur eða austur með landinu, og
væru alls eigi bundnir við Faxaflóa."
Erfitt er að meta hvern árangur
hvatning af þessu tagi hefur borið, en
víst er að fram til 1865 fjölgaði skip-
unum hægt. Árið 1865 urðu hins veg-
ar tímamót í sögu útgerðar við Faxa-
flóa og til sögu kom sá maður, sem
stórtækastur varð í þilskipaútgerð á
þessu svæði næstu áratugina. Frá því
segir í næstu grein.
Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins
Til STuðnings við sjávamTveginn
Pegar framleiðsla matvæla er annarsvegar er að mörgu að huga.
• hvað þarf ég að gera til að framfylgja lögum og reglum
• hverjar eru hætturnar
• hvernig er best staðið að framleiðsluferlinu
• hvað með geymsluþol, hreinlæti og fleira
Rf býður upp á mikla reynslu og þekkingu og er vel I stakk búin til að
þjóna íslenskum matvælaiðnaði.
Hafðu samband
Reykjavík 562 0240 562 0740
ísafjörður 456 3768 456 4789
Akureyri 462 5725 462 5216
Neskaupstaður 477 1250 477 1923
Vestmannaeyjar 481 1471 481 3114
http://www.rfisk.is
info@rfisk.is
isa@rfisk.is
akur@rfisk.is
nes@rfisk.is
vest@rfisk.is
ÆGIR 41