Búnaðarrit - 01.01.1935, Page 164
158
BÚNAÐARRIT
sameinast kalíinu og H+ og HO^- eindirnar hafa
sameinast í vatn. Vatnið hefir því fengið sinn jafna
og ákveðna H+ og HO - eindafjölda og nú eru bæði
sýru- og basa-áhrifin horfin. Vökvinn er að þessu leyti
áhrifalaus (Neutral) og myndi mælast þannig.
Það er utan við verksvið þessara ritgerðar að rekja
náið ýmislegar efnafræðilegar orsakir til myndunar
súrra- eða basiskra-áhrifa, en með þessari stuttu grein-
argerð vildi ég gefa hugmynd um:
1. Að skilyrði fyrir því, að sýru- eða basa-áhrif
efna komi í i jós, eru þau, að sameindir þeirra hafi
klöfnað í fareindir, sem hver um sig a+ið er hlað-
in jákvæðu eða neikvæðu rafmagni.
2. Að þessara súru- eða basisku-áhrifa gætir aðal-
lega í upplausnum í vatni, og að þau eingöngu
eru bundin við, hvort H+ eða HO-^ eindir eru
í meirihluta eða ekki; gætir þessara einkenna
því meir, sem hvort um sig er til staðar í stærri
meirihluta.
3. Að af þessu leiðir, að súr- eða basisk-áhrif eru
mælanleg eftir þeim rafmagnsáhrifum sem eind-
irnar gefa.
Það eru sambönd ákveðinna efna, sem hafa eigin-
leika til þess að valda sýruáhrifum og sambönd ann-
ara, sem hafa eiginleika lil þess að valda hasiskum á-
hrifum. Það eru einkum efni úr flokki málmleys-
ingja, sem í sambandi við súrefni og vatnsefni mynda
sýrur. Af þeim, sem í jarðveginum koma helzt til
greina, skal nefna: Brennistein (merki — S), Klor =
Cl, Kalkefni = C, Ivisil = Si og Fosfór = P. Auk þess
samband köfnunarefnis = N og súrefnis = O, sem
með H mynda saltpéturssýru = HN03.
En það eru einkum efni úr flokki málmanna, sem
í sambandi við vatnsleifar samstæðum HO hafa eig-
inleika til þess að valda basiskum áhrifum. Af þeim,
sem helzt koma lil greina í jarðveginum, skal nefna;