Búnaðarrit - 01.01.1940, Blaðsíða 68

BÚNAÐARRIT
6(5
fennt i kaf, en gat ekki risið með sandþungann í ull-
inni, nema það hefði fulla burði. Þetta fé varð dauð-
anum að herfangi. En fénaður varð of oft fyrir lík-
um afdrifum vegna megurðar þó ekki væri á mel-
löndum, og skal ekki lengra farið út í þann ósórna hér.
Enn eru ótaldar nytjar af mellöndunum sem margir
nutu af, en það var efni í reiðinga. Það efni var í
rauninni ekki annað en rætur melsins, sem stórviðri
sópuðu sandinum ofan af. Þetta efni bar tvennskonar
nafn, sem sé, Ruska og Saumtog, (í daglegu tali sum-
tag) Ruska, sem var hinn þroskaði hlutur rótanna,
og þvi grófgerð, blés upp úr melakollunum, og var
fljóttekin (réttara sagt rifin niður), en saumtogið sem
voru fínir þræðir sem kvísluðust út milli kollanna
var seintekið, varð að tína það upp, oft einn og einn
þráð, ef lítið var blásið, með annari hendi. Undir
hina hendina var stungið því sem búið var að afla,
þegar einn hnefi var orðinn fullur, en oft þurfti til
þess ærna göngu. Öflun á þessu efni var fast sótt, og
var ekki trútt um að þar kæmi fleiri að horði en boðnir
voru og varð stundum missætti úr. Þetta var gert
að vorlagi og sætt færi að fara þegar veður fór að
lægja. Sumir sem kappsamir voru fóru áður en veðri
slotaði, bæði 'til þess, að verða á undan öðrum, og
svo var það hentugt að láta fenna yfir spor þeirra,
ef heimild til fararinnar var ekki svo góð sem vera
bar. Þessi rányrkja var opinbert leyndarmál í mörgum
tilfellum.
Þetta efni var svo nolað i reiðingana, en með það
var, eins og með öflun kornsins, að dýr hefði reiðing-
ur sá orðið, tilbúinn, ef reikna hefði átt dagkaup við
alla þá vinnu frá byrjun. Öflun efnisins einkum
saumtogsins var seinleg vinna, og verkið oft frarn-
kvæmt að meira eður minna leyti að næturlagi í mörg-
um tilfellum í misjörnu veðri. Mestur hluti reiðingsins
var Ruskan, þó var ofan á hana lagt lag af saumtogi.