Dvöl - 01.01.1942, Síða 16

10
DVÖL
sorgum eöa mikilli lífshamingju,
leiðir í Ijós, hve mikið hann á af
þreki, stillingu og sönnum mann-
dómi. Það er ekki manndóms-
merki að hreykja sér hátt á tím-
um gleði og gengis en lyppast nið-
ur á tímum sorgar og þrenginga.
En sá, sem er sterkur í sorg, er líka
lítillátur í gleði, og sá, sem kann
að stilla gleði sinni í hóf, hefir
einnig þrek til að taka á móti sorg-
um.
Sagan geymir margar gullfagr-
ar minningar um það, hversu stór-
menni brugðust við sorgum.
Allir kannast við lýsinguna af
Agli Skallagrímssyni, þegar sorg-
in tók hann heljartökum við son-
armissinn. Mér er sem ég sjái
hina öldnu hetju þrútna af sorg,
svo að „kyrtillinn rifnaði og svo
hosurnar,“ er hann lagði soninn
drukknaða til hinztu hvíldar.
Sorein ætlaði að verða honum of-
jarl um stund. En um síðir hristir
hann, með tilstyrk viturrar dóttur,
af sér sorcarþunganum, sem hef-
ir lamað hann, og yrkir svo fögur
minningalióð um hina horfnu
sor>u. að nfu aldir hafa ekki getað
þurrkað bau út af spiöldum sög-
unnar. Það er mesta stundin í lífi
Egils. og allir beztu kostir hetj-
unnar birtast í þessum ógleyman-
lega kvæði.
Mér er sem ég siái þjóðskáld-
ið Matthías Jochumsson sigla
hraðbyri heim undir túnfótinn að
Móum á Kjalarnesi. Hann geng-
ur grunlaus heim — „og skein þá
öll Esjan svo skínandi, breið, nema
skugginn stóð rétt yfir bœinn“ —
og glugginn opinn og hvítt lín
fyrir. En inni liggur eiginkonan
önduð. Hann bognar fyrst fyrir
ofurmagni sorgarinnar, en réttir
sig aftur, yrkir eitt fegursta sakn-
aðarljóð, sem til er á íslenzkri
tungu, sígilt að formi og fegurð.
Matthías stækkaði og þroskaðist
andlega við hina djúpu sorg, og
lífsgleði hans kom aftur og ent-
ist honum til elliára. Hann var
sterkur í sorg og ör og heitur í
gleði, en stillti þó jafnan í hóf.
Þannig eru mikilmenni.
Eigi síður merk er sagan um
cldunginn í Svefneyjum á Breiða-
firði. Heim til hans í eyjarnar
fögru berst harmsagan um slvs-
ið, sem var ættar- og þjóðartjón.
Honum berst fréttin um drukkn-
un sonarins. Hann segir ekki orð
heldur gengur út í túnfótinn. Þar
var grýttur reitur, og allt til
kvölds stóð hann þar og reif upp
stórgrýtið: Hóf bað á örmum sér
og velti og bar í brott. Þegar öldu-
rót tilfir>ninganna lægði í hug
hins aldna göfu°,menr>is, gekk
hann heim, rólegur og tlffulegur í
fasi. Enginn sá. að honum hefði
brugðið. Svo taka hetjur sorginni.
Slíkar minningar er hollt að rifja
unp. Æskuiýður fslands á þarna
glæsilegar fyrirmyndir.
Sá, sem sýnir karlmennsku í
sorg, temur sér líka hóf í gleði, og
sá, sem kann sér hóf í meðlæti og
er sterkur í sorg, er mikill maður,