Dvöl - 01.01.1942, Síða 83

D VÖL
77
ast hefir Theódór verið um kyrrt
á sama stað um öllu lengra skeið en svo,
að líkja megi til vistar í veri, þegar litið
er yfir heila mannsævi, og oftast hefir
starf hans verið við sjávarsiðuna.
Þessi saga er mjög til jafns við hinar
miklu og góðu ævisögur Guðmundar G.
Hagalíns, „Sögu Eldeyjar-Hjalta" og
„Virka daga,“ þar sem lýst er lífi Sæ-
mundar Sæmundssonar, sem raunar er
einnig talsvert getið i bók Theódórs. XJng-
ur menntamaður hefir gert annan sam-
jöfnuð um sögu Theódórs: Líkt henni við
íslendingasögur, Píslarsögu séra Jóns
Magnússonar og ævisögur séra Jóns Stein-
grímssonar og Jóns Ólafssonar Indíafara,
að því, er snertir frásagnarsnilld og ald-
arlýsingar. Óhægur er sá samjöfnuður og
umfangsmikill, og djarft til orða tekið. En
hvort sem þar hefir verið ofsagt eða eigi,
þá verður vart um það deilt, að saga
Theódórs er merkisbók. J. H.
Hulda: Hjá Sól og Bil. Sjö
þættir. Ásamt ritgerð eftir
dr. R. Bech. Akureyri. Útgef-
andi: Guðm. Pétursson, 1941.
Hulda skáldkona vayð sextug 6. ágúst
s. 1. og minnist afmælisins með því að
gefa út 16. bók sína. Hefir hún verið ærið
afkastamikil á ritvellinum, svo að ekki
hafa aðrar konur íslenzkar gert þar bet-
úr. Og hún hefir ekki verið við eina fjöl
íelld um efni né form: Sent frá sér kvæði,
Þulur, ljóðaflokk, riss, ævintýri, smásögur
og langar skáldsögur. Á þessu öllu hefir
bó verið sérkennilegur svipur Huldu, mót-
aður víðsýni og angan þingeyskra heiða
á vordegi, hlaðinn töfrum íslenzkrar
tungu og islenzkra þjóðfræða. í ritgerð-
inni fremst í bók þessari gerir dr. Richard
Bech prófessor grein fyrir æviatriðum,
ritstörfum og bókmenntaþýðingu Huldu
í skýru máli og snjöllu. Er mikill feng-
Ur í greininni.
í sagnaþáttunum sjö, sem í bókinni eru,
Þlrtast raunar engar nýjar hliðar skáld-
kommnar, sem varla er von. Hún hefir
fyrir löngu tekið út þroska sinn. En hér
njóta ýmsir kostir hennar sín vel, i þess-
um þáttum, sagnadrögum, hugleiðingum
og leifturmyndum. Hin heita og hárnæma
samúð hennar skartar hér í fullri tign, og
krafa hennar um fegurð, drengileik og
skuggalausa heiðríkju hugans er sveigju-
laus sem jafnan fyrr. Og ekki fatast tök-
in á málinu. — Þættirnir eru hlýir og
mjúkir, fagrir og ilmandi, sveipaðir þess-
um einkennilega rómantíska rósroða, sem
Hulda kann ein full tök á. A. S.
Óskar Aðalsteinn Guðjónsson:
Grjót og gróður. Skáldsaga.
ísafjörður. Prentstofan ísrún,
1941.
Hér er á ferðinni kornungur höfundur,
rösklega tvítugur verkamaður, og er þetta
þó önnur bók hans. Hér er lýst lífi, kjör-
um og hugsunum Þorláks Þorlákssonar
verkamanns og fjölskyldu hans, daglegu
stríði fyrir daglegu brauði, gleði og harmi
þröngra kjara í lélegri kjallaraíbúð. Hefir
þessi ungi höfundur numið íslenzkri skáld-
mennt hér nýtt land, því að þetta mun
vera fyrsta eiginlega verkamannaskáld-
sagan, sem hér kemur fram.
Fullkomin fásinna væri að ætlast til
þess, að 22 ára gamall unglingur skrifi
heilsteypta og fullkomna skáldsögu, enda
er hægðarleikur að benda á galla á
„Grjóti og gróðri", ef vilji er til að fara
út í þá sálma. Gallarnir eru þó sízt von-
um meiri, og kostirnir gnæfa langt yfir
þá: Ýmsar glöggar persónulýsingar, lif-
andi frásagnir og skýrar atburðamyndir.
Hinn ungi höfundur virðist búa yfir góð-
um hæfileikum og ákveðnum vilja. Verð-
ur gaman að sjá þroska hans vaxa með
aldri og æfingu. A. S.
Eyjólfur Guðmundsson: Afi
og amma. Mál og menning.
Reykjavik, 1941.
Eyjólfur hreppstjóri Guðmundsson að
Hvoli í Mýrdal segir í bók þessari frá ævi