Fréttablaðið - 03.03.2010, Blaðsíða 14

14 3. mars 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Ekki var laust við að Frakk-ar móðguðust fyrir sína hönd
og Zapateros, forsætisráðherra
Spánar, þegar tilkynnt var að
Barack Obama Bandaríkjaforseti
ætlaði að heiðra einhverja mikla
Evrópumessu í Madrid í vor með
fjarveru sinni. Þessi samkunda
átti að vera fundur æðstu ráða-
manna Bandaríkjamanna og Evr-
ópusambandsins til að ræða brýn-
ustu heimsmál, og hafði Zapatero
lagt allt kapp á að búa sig undir
að taka á móti stórmenninu, en
nú verður hann væntanlega að
láta sér lynda að fá einhverjar
undir tyllur í staðinn. Til að reyna
að bera höfuðið hátt lýsti hann
því yfir að Obama hefði mikið að
gera og væri þess vegna bundinn
annars staðar. En þetta er ekki í
fyrsta skipti sem forsetinn snið-
gengur Evrópumenn; er mönn-
um í fersku minni að hann þáði
ekki boð Angelu Merkel í haust að
vera viðstaddur þegar þess var
minnst að tuttugu ár voru liðin
síðan Berlínarmúrinn féll.
Þetta er reyndar gömul hefð
í Bandaríkjunum, og minnast
menn stundum orða Kissingers,
þegar hann var utanríkisráð-
herra: „Evrópa, hvað er það? Það
er ekki einu sinni símanúmer.“
Þetta hafa menn gjarnan útskýrt
með því að Evrópa hafi þá ekki
verið nógu sameinuð, það hafi
sárlega vantað einhvern „utan-
ríkisráðherra“ sem gæti komið
fram fyrir hönd sambandsríkj-
anna, tvíhent símtólið og sagt
meiningu sína umbúðalaust svo
aðrir yrðu að beygja sig. Hefði
það ekki verið munur ef stjórn-
arskrá Evrópu hefði verið komin
í gildi þegar Íraksstríðið hófst?
spyrja menn stundum, þá hefði
utanríkisráðherrann heldur en
ekki staðið uppi í hárinu á skúrk-
inum Bush og látið hann fá það
óþvegið. Að vísu hugsa menn
þessa hugsun aldrei til enda, því
eins og staðan var þá í álfunni er
langlíklegast að sá utanríkisráð-
herra hefði auðmjúklegast geng-
ið til stuðnings við Bandaríkja-
menn, kannske boðist til að senda
einhverjar „Evrópuhersveitir“
til Íraks, og því hefði franskur
almenningur naumast tekið þegj-
andi og hljóðalaust.
Nú var „stjórnarskrá“ Evrópu
að vísu felld í þjóðaratkvæða-
greiðslum, en í staðinn kom hinn
svokallaði „Lissabon-samning-
ur“ sem er alveg eins, og því er
nú loksins búið að stofna embætti
„utanríkisráðherra“ sambands-
ins. Þegar það var í undirbúningi
veltu menn því fyrir sér hvaða
stórmenni gæti skipað þennan
virðulega sess, og voru ýmsir
nefndir, en svo var það bresk
barónessa sem varð fyrir val-
inu, öllum að óvörum og senni-
lega fyrst og fremst henni sjálfri;
hún varð víst alveg steini lostin.
Þessi kona, sem nefnist Cathrine
Ashton af Upphollandi, var þá
alveg óþekkt og nú þegar nokkr-
ir mánuðir eru liðnir frá því að
hún var útnefnd er hún það enn.
Samkvæmt enskri bókmennta-
hefð væri hægt að kalla hana
„ósýnilegu konuna“. Reyndar
vantar ekki að um hana sé skrif-
að í frönskum blöðum, en þar
er einkum rakið hvað hún hafi
ekki gert, ekki hvað hún kunni að
hafa afrekað. Hún hefur t.d. ekki
tekið í mál að flytja til Brussel,
heldur býr þar í hótelherbergj-
um og er jafnan með annan fót-
inn í London. Þegar jarðskjálft-
inn mikli varð á Haítí og Hillary
Clinton var fljót á vettvang til
að kynna sér ástandið og hug-
hreysta hrjáða landsmenn fór
barónessan beint heim í helgar-
frí til fjölskyldunnar í Englandi,
og sagði að svona túrismi, sem sé
til landa sem eru hjálpar þurfi,
væri óþarfi. Og þó er aðstoð Evr-
ópumanna við Haítíbúa mun
meiri en það sem Bandaríkja-
menn leggja af mörkunum. Um
síðir varð barónessan þó að halda
blaðamannafund um málið, en
vegna vanþekkingar var hún svo
ruglingsleg í tali að utanríkisráð-
herra Spánar varð að taka orðið
af henni. Og hann útskýrði stöð-
una á þremur tungumálum, en
barónessan er hins vegar einung-
is mælt á ensku. Hún svarar hins
vegar í síma, að því leyti er hún
yfir alla gagnrýni hafin, en ekki
eftir kl. átta á kvöldin, né heldur
á helgidögum, og hún mun hafa
lýst því yfir að hún ætli ekki að
leggjast í ferðalög.
Barack Obama mun ekki hafa
tjáð sig um það hvers vegna hann
ætli ekki að koma til Madrid í
vor. En einhverjir samstarfs-
menn hans, sem vilja ekki láta
nafns síns getið, hafa hins vegar
sagt að þessar Evrópumessur
séu tímaeyðsla, þar sé ekki talað
um neitt sem máli skipti heldur
einungis um „klór-kjúklinga“ og
annað álíka, Evrópumenn séu auk
þess fáfróðir um helstu vanda-
mál heims, og í staðinn fyrir að
koma fram sameinaðir reyni hver
að ota sínum tota og mynda ein-
hver prívat og persónuleg tengsl
við Bandaríkjaforseta, utan við
allt Evrópusamband. Kannske
er þetta skýringin á því að þegar
velja átti „utanríkisráðherra“
skuli þeir hafa leitað uppi þá lit-
lausustu persónu sem völ var
á, einhverja sem tryggt var að
myndi aldrei skyggja á neina ráð-
herra hinna einstöku þjóða sam-
bandsins og aldrei láta neitt til
sín taka.
Barónessan
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG | Utanríkisráðherra
Evrópu
UMRÆÐAN
Erla Ósk Ásgeirsdóttir skrifar um þjóð-
aratkvæði
Forsætisráðherra segir þjóðaratkvæða-greiðsluna fara fram 6. mars en telur
atkvæðagreiðsluna á sama tíma bæði til-
gangslausa og marklausa. Þessi skoð-
un ráðherra lýsir best því öngstræti sem
málið er komið í hjá framkvæmdarvald-
inu.
Icesave-lögin margumræddu sem samþykkt
voru á Alþingi af öllum þingmönnum Samfylk-
ingar og meginþorra Vinstri grænna var synjað
staðfestingar af forseta Íslands eftir áskorun um
60 þúsund Íslendinga þess efnis. Þá hefur þingið
samþykkt lög um þjóðaratkvæðagreiðslu og sam-
kvæmt stjórnarskrá Íslands er verið að fram-
fylgja stjórnskipulegu ferli málsins og næsta
skref er að leggja málið í dóm þjóðarinnar.
Það er framkvæmdarvaldsins að framkvæma
lög og framfylgja því ferli sem gert er ráð fyrir í
stjórnarskrá. Ef umrædd lög ríkisstjórnarinnar
eru hins vegar tilgangslaus og marklaus
að mati forsætisráðherra þá getur ríkis-
stjórnin lagt fram frumvarp þess efnis
á Alþingi og lagt til að umtöluðustu lög
Íslandssögunnar verði felld úr gildi.
Á meðan Icesave-lögin eru í gildi og
enginn samningur er í hendi við Breta
og Hollendinga er augljóst mál að þjóð-
in eigi að fá að segja sína skoðun á lög-
unum í þjóðaratkvæðagreiðslu. Allar
hugmyndir og umræða um frestun á
atkvæðagreiðslunni veikja málstað
okkar gagnvart viðsemjendum okkar og hafa
enga þýðingu að öðru leyti en að slá vandanum á
frest.
Það má líka benda á þá augljósu staðreynd að
þjóðaratkvæðagreiðslan er löngu hafin, en hátt á
þriðja þúsund einstaklingar hafa nú þegar greitt
atkvæði utankjörsstaðar. Það er mín skoðun að
þjóðaratkvæðagreiðslan eigi að fara fram og að
þjóðin eigi að fá tækifæri til þess að segja sína
skoðun á málinu.
Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins.
Þjóðaratkvæðagreiðslan fari fram
ERLA ÓSK
ÁSGEIRSDÓTTIR
B
ændasamtökin leggjast gegn aðild Íslands að Evr-
ópusambandinu. Þetta gera þau áður en fyrir liggur
aðildarsamningur til að leggja fyrir þjóðina.
Í ræðu sinni á Búnaðarþingi benti Haraldur Bene-
diktsson, formaður Bændasamtakanna, á að ef ekki
væri fyrir landbúnað hér þyrfti að flytja inn erlendar landbún-
aðarvörur fyrir 100 milljónir króna á degi hverjum. Vandséð
er af hverju formanninum þykir tilefni til að draga upp slíkt
dæmi, nema hann óttist að landbúnaður leggist hér af.
Auðvitað væri fáránlegt að gefa sér að innganga Íslands í
Evrópusambandið fæli í sér dauðann fyrir íslenskan landbún-
að. Nær væri að ætla að uppstokkun á meingölluðu hafta- og
styrkjakerfi sem hér hefur verið byggt upp verði landbúnað-
inum lyftistöng og drifkraftur umbóta. Í þeim efnum gætu
íslenskir bændur horft til reynslu Finna.
Núna er staðan þannig að miklar hömlur eru á innflutningi
á landbúnaðarvörum og skattfé rennur í stríðum straumi til
styrktar landbúnaði. Um leið eru bændur ekkert of sælir af
því sem í þeirra hlut kemur og verð á landbúnaðarvörum er
hátt. Hvaða hagsmuna er verið að gæta með varðstöðu um þetta
kerfi?
Ef til vill þarf ekki að koma á óvart að forsvarsmaður hags-
munasamtaka sem samkvæmt fjárlagavef ríkisins fá á árinu í
sinn hlut 667,5 milljónir króna finni því allt til foráttu að raska
því kerfi. Í því ljósi er vert að skoða afstöðu Bændasamtakanna
til Evrópusambandsins og tilmæla í greiningarskýrslu fram-
kvæmdastjórnar ESB vegna aðildarumsóknar Íslands.
Í greiningarskýrslunni eru raunar gerðar athugasemdir við
að Bændasamtökunum sé falin stjórnsýsla landbúnaðarmála.
Þannig sé Bændasamtökunum meðal annars ætlað það hlutverk
að greiða ríkisstyrki til einstakra bænda. Þá sé öll tölfræði um
íslenskan landbúnað vanþróuð og byggi í mörgum tilfellum á
áætluðum stærðum fremur en rauntölum. Mælst er til þess að
hér verði komið upp upplýsingakerfi fyrir móttakendur land-
búnaðarstyrkja undir sameiginlegri stjórn og tryggt að árlega
verði birtar upplýsingar um styrkþega. Bent er á að landbún-
aðar- og sjávarútvegsráðuneytið sé of veikburða til að sinna
stjórnsýslu landbúnaðarmála. Hagsmunasamtökin virðast hafa
bæði töglin og hagldirnar.
Það er alveg ljóst að komi til inngöngu í Evrópusambandið þá
kallar það á uppstokkun á ríkjandi fyrirkomulagi. Ef hins vegar
á að láta þá dæma um ágæti breytinganna sem sjá fram á að
missa við þær spón úr aski sínum er hætt við að hér verði lítil
framþróun. Nær væri að taka mark á ábendingum um úrbætur,
hvort sem þær snúa að landbúnaði, eflingu sjálfstæðis dóms-
stóla með breytingum á verklagi við skipan dómara, eða öðrum
þáttum. Einangrunarhyggja og ótti við breytingar kann ekki
góðri lukku að stýra.
Er þjóðarhag borgið með óhagkvæmu kerfi?
Að missa spón
úr aski sínum
ÓLI KRISTJÁN ÁRMANNSSON SKRIFAR
Riddarar réttlætisins
Ríkislögreglustjóri hefur fengið
óvæntan liðsauka í baráttunni við
lögleysu og glæpi – nánar tiltekið
Frjálslynda flokkinn. Á mánudagskvöld
birtist fréttatilkynning á heimasíðu
flokksins þar sem upplýst var að eftir-
lýstur strokufangi sem ekkert hefur
spurst til væri á leiðinni til Portúgal.
Heimildarmaður flokksins kveðst hafa
reynt að gera lögreglu viðvart, en verið
tekið fálega. „Svona vinnubrögðum
mun Frjálslyndi flokkurinn
breyta“ stendur á heima-
síðu flokksins. Hvernig, er
óvíst enda á flokkurinn
engan mann á þingi
lengur. Kannski frjálslyndir
taki lögin í eigin hendur og berjist við
illþýðið grímuklæddir að nóttu til.
Skjaldborgin fundin
Tilkynnt var í gær að Einar Karl Har-
aldsson hefði verið ráðinn tímabundið
sem aðstoðarmaður iðnaðarráðherra.
Ef ríkisstjórnin stæði sig jafn vel við
að skapa störf fyrir almenning og
fyrir Einar Karl Haraldsson værum við
líklega í góðum málum. En það er þó
búið að slá skjaldborg um eitt heimili.
Ekki allir fábjánar
Tilvist og fjöldi fábjána á
Íslandi bar á góma í
spjalli Þráins Bertelsson-
ar alþingismanns við
Heimi Karlsson og Sólveigu Bergmann
í útvarpsþættinum Ísland í bítið í gær.
Þráinn fór yfir rökin með listamanna-
launum og reifaði í framhjáhlaupi þá
skoðun sína að þeir væru fábjánar
sem ekki skildu gagnsemi þeirra.
Þráinn bætti við að hann teldi um
fimm prósent Íslendinga til fábjána.
Hann dró að vísu í land síðar um dag-
inn og sagði „umdeilanlegt“ hversu
smekklegt væri að nota orðið fábjáni
í þessi samhengi. „Eflaust er þetta
vanþroska og menningarsnauða
fólk ekki allt saman greindar-
skert og skilgreinanlegt sem
fábjánar,“ skrifaði Þráinn,
með útréttan sáttarfaðm.
bergsteinn@frettabladid.is