Fréttablaðið - 03.03.2010, Blaðsíða 37

H A U S
MARKAÐURINN
Ú T T E K T
7MIÐVIKUDAGUR 3. MARS 2010
bankans. Icelandic Group keyrði
ofan í skuldasúpu í kjölfar dýr-
keyptra skuldsettra yfirtakna í
höndum þeirra og var fyrirtækið
komið að barmi gjaldþrots í kring-
um fall íslensku bankanna í okt-
óber 2008.
Landsbankinn kom félaginu til
bjargar á bak við tjöldin, lagði því
til þrjátíu milljarða króna og tók
við stjórnartaumum. Vestia tók
félagið formlega yfir á dögunum
og er Steinþór Baldursson, fram-
kvæmdastjóri Vestia, nú stjórnar-
formaður Icelandic Group. Sömu
sögu má segja um fjárhagsleg
vandræði Eimskips, sem sökk í
skuldafen í faðmi þeirra Magnús-
ar og Björgólfs. Skilanefnd Lands-
bankans stýrir nú meirihluta í fé-
laginu ásamt öðrum kröfuhöfum.
Nýi Landsbankinn á fimm pró-
senta hlut í Eimskipi í dag.
Annað dæmi sem viðmælendur
nefna er skuldsett yfirtaka fjár-
festa tengdum stórum hluthöfum
bankanna, svo sem Kaupþings og
Glitnis. Þar ber hæst kaup Knúts
G. Haukssonar, forstjóra Heklu,
og tengdra aðila á bílaumboðinu.
Knútur vann lengi vel hjá Sam-
skipum, skipaflutningafélaginu
sem Ólafur Ólafsson hefur löng-
um verið kenndur við. Á meðal
annarra fjárfesta í kaupunum á
umboðinu á sínum tíma var Hjör-
leifur Jakobsson, framkvæmda-
stjóri fjárfestingarfélagsins Kjal-
ar, sem var í eigu Ólafs. Ólafur var
á sama tíma með stærstu hluthöf-
um Kaupþings, sem fjármagnaði
kaupin. Arion banki tók umboðið
yfir í febrúar í fyrra og var það
eitt af fyrstu stóru fyrirtækjunum
sem lenti í vasa bankanna.
Kaup Sævarhöfða á bílaumboð-
inu Ingvari Helgasyni og B&L um
mitt ár 2007 eru af sama meiði.
Eigendur Sævarhöfða er eignar-
haldsfélagið Sund, sem að mestu
hefur verið í eigu Gunnþórunn-
ar Jónsdóttur og barna hennar,
Jóns Kristjánssonar og Gabríelu
Kristjánsdóttur. Félagið átti um
tíma stóra hluti í Landsbankan-
um, Kaupþingi og Byr sparisjóði.
Kristinn Geirsson, sem settist í
forstjórastól Ingvars Helgason-
ar, var í tilkynningum tengdum
kaupunum á bílaumboðinu sömu-
leiðis sagður hluthafi í Sævar-
höfða. Hann átti sæti í stjórn Glitn-
is á sama tíma en varð í apríl 2008
framkvæmdastjóri fjármála- og
rekstrarsviðs bankans.
Eftir bankahrunið tók að syrta í
álinn hjá bílainnflytjendum þegar
sala á nýjum bílum dróst saman
um rúm níutíu prósent á milli ára.
Bæði bílaumboðin voru flutt undir
sama þak í kjölfarið. Íslandsbanki
fékk endurskoðendafyrirtækið
KPMG til að vera ráðgjafi um fjár-
hagslega endurskipulagningu bíla-
innflytjandans í fyrrahaust. Á end-
anum fór svo að Íslandsbanki tók
fyrirtækið yfir.
Fjölmörg svipuð dæmi má tína
til þar sem háar fjárhæðir runnu
úr bönkunum vegna umfangsmik-
illa fyrirtækjakaupa stærstu hlut-
hafa þeirra og tengdra aðila.
BAKLAND Í BANKANUM
Þeir viðmælendur sem rætt hefur
verið við vegna þessarar umfjöll-
unar gagnrýna margt í aðkomu
bankanna að þeim fyrirtækjum
sem þar lenda, ekki síst þeim sem
bankarnir taka yfir.
Helsta gagnrýnin lýtur að því
fjárhagslega öryggi sem stjórn-
endur fyrirtækjanna virðast finna
fyrir. Þeir virðist óhræddir við að
bjóða upp á afslátt sem önnur fyr-
irtæki ráða ekki við og líta á sem
undirboð á samkeppnismarkaði.
Dæmi um þetta er Húsasmiðjan
sem Landsbankinn á.
Húsasmiðjan tengdist jafn-
framt annarri gagnrýni viðmæl-
enda, sem jafnframt er af almenn-
um toga og lýtur að sölu þeirra
og tilraunum annarra fjárfesta
til að kaupa þau. Þar virðist oftar
en ekki komið að lokuðum dyrum
og bankanum, að sögn þeirra sem
rætt hefur verið við, virðist um-
hugað um að halda í fyrirtækið í
óákveðinn tíma. Þetta mun eiga
við í tilviki Húsasmiðjunnar en
eftir því sem næst verður komist
mun áhugasamur erlendur fjár-
festir hafa lýst yfir áhuga á að
kaupa hlut í Húsasmiðjunni. Ekk-
ert liggur þó fyrir um skilmála
viðskiptanna að öðru leyti en því
að Landsbankinn átti að fá að eign-
ast hlut í fyrirtækinu og geta selt
hann síðar.
Að þessu var ekki gengið og
heyrir Húsasmiðjan nú undir
Vestia, eignarhaldsfélag Lands-
bankans. Þetta mun ekki vera eins-
dæmi en Markaðurinn hefur heyrt
fleiri sögur í svipuðum dúr. Erf-
itt er þó að greina hvað greindi á
milli enda kunna bankarnir að líta
málin öðrum augum en þeir sem
ekki fengu að kaupa fyrirtæki úr
eignasafni þeirra.
Viðmælendur Markaðarins
benda jafnframt á að lenska sé
að stjórnendur fyrirtækja í vanda
hoppi frá borði í endurskipulagn-
ingunni. Það komi sér illa enda
stjórnendurnir með yfirgripsmikla
þekkingu á daglegum rekstri við-
komandi fyrirtækis. Þessa þróun
telja menn geta leitt til þess að fyr-
irtækin muni liggja í gjörgæslu
bankanna lengur en þurfa þyki.
Bankarnir kynntu allir verklagsreglur um úrlausn skuldavanda fyr-
irtækja á heimasíðum sínum á síðasta ári. Þær eru svipaðar í grunn-
inn en ekki samræmdar og er aðkoma bankanna jafn fjölbreytt og
bankarnir eru margir.
Bankarnir hafa verið að vinna að samræmdum verklagsreglum
um fjárhagslega endurskipulagningu fyrirtækja. Þær hafa verið í
skoðun á borði Fjármálaeftirlitsins um nokkurt skeið og munu Sam-
tök fjármálafyrirtækja kynna þær í dag.
Samræmdar reglur banka