Fréttablaðið - 20.03.2010, Qupperneq 71

Hjálparstarf kirkjunnar 7
Það voru merkilegar konur sem
starfsmenn Hjálparstarfs
kirkjunnar hittu í eftirlitsferð
með þróunarverkefni í Austur-
Eþíópíu í október síðastliðnum.
Þær voru áþreifanlegur árangur
af starfinu en eitt af markmiðum
þess er að efla konur, styrkja
stöðu þeirra og sjálfstæði. Það er
ekki alltaf auðvelt en með
samvinnu við trúarleiðtoga og
þorpsleiðtoga hefur margt
ótrúlegt gerst í þessu nær
al-múslímska samfélagi.
„Ég er fullfær um þetta!”
Í Hare-þorpi hittum við Saad,
fyrstu konuna sem hefur verið
þjálfuð sem nokkurskonar
dýralæknir. Saad var fyrst hlédræg
og hafði sig ekki í frammi þegar
við ræddum við hóp fólks. En
smám saman lifnaði yfir henni og
hún komst á skrið. Hún sagði að
fræðslan og þjálfunin sem hún
hafði fengið í gegnum verkefnið
hafi verið mjög góð. Búfé væri
Sómalí-fólkinu mjög mikilvægt og
því væru þeir mjög opnir fyrir
ráðgjöf sem hún gæti nú veitt.
Hún sagði karlana ekki síður leita
til sín en konur því allt sem sneri
að bústofninum snerti í raun líf og
dauða. „Enda er ég fullfær um að
gera nákvæmlega það sama og
karldýralæknir” sagði Saad. Eldri
maður í hópnum staðfesti að þó að
það væri óvenjulegt fyrir þá að
leita ráðgjafar hjá konu, væru þeir
búnir að sjá að hún gæti sinnt
kameldýrunum, geitunum, uxum
og hænum alveg jafn vel og
karlarnir sem hafa fengið sömu
þjálfun. Honum fannst ekkert að
því að kona væri dýralæknir.
Stundum þarf bara að láta vaða
til að breyta hefðum sem hafa
í raun engan tilgang. Saad tók
áskoruninni sem verkefnið bauð
henni og samfélagið studdi hana.
Þeir vilja bæta við yngri
eiginkonum
Asha sem við hittum í Dabel
Weyne-þorpi sagði að skyldur
kvenna væru miklar. Þær beri
ábyrgð á nánast öllu, frá
heimilishaldi og uppeldi,
vatnsöflun og eldiviðarleit til
jarðræktar. Nú hefur Asha auk þess
tekið að sér að vera í vatnsnefnd.
Hún fékk þjálfun til þess í gegnum
verkefni Hjálparstarfsins.
Þorpsbúar hafa grafið gríðarmikla
vatnsþró og fengið aðstoð
verkefnisins til að fóðra hana og
fullgera til að sækja megi í hana
vatn sem þangað safnast. Asha sér
um fræðslu um hreinlæti og
smithættu og selur hreinsitöflur
í vatnið. Það er yfirborðsvatn og
því ekki öruggt beint til neyslu.
Asha sagði eiginmennina hins
vegar ekki hafa neitt annað að
gera en að hlaupa á eftir öðrum
konum, enda vildu þeir oft bæta
við yngri eiginkonum þótt þeir
væru þegar giftir. Þar sem
konurnar gera allt er enginn tími
aflögu til að hlaupa eftir körlunum
og passa þá. Það gætu ríku
konurnar í bænum kannski gert,
þær sem hefðu vinnukonur. Asha
vildi óska þess að karlarnir tækju
meiri ábyrgð á fjölskyldunni. Hún
bætti þó við nokkuð sposk á svip:
„Reyndar er stundum gott að vera
laus við eiginmanninn, maður fær
þá allavega frið á meðan.”
Þarf að stöðva umskurð kvenna
Í Boldele hittum við Mariömu,
leiðtoga 15 kvenna hóps. Hópurinn
hafði farið á námskeið um
atvinnustarfsemi fyrir konur. Sex
voru um tíma búnar að leggja til
hliðar örlítið fé. Þegar þær höfðu
náð ákveðnu marki fengu þær
sameiginlega 9.000 birr að láni
(um 90.000 krónur) til að koma
í gang atvinnustarfsemi. Flestar
keyptu geitur til að fita og selja
síðar á hærra verði , fyrir hátíð
múslima. Einnig keyptu þær mjólk
til viðbótar við mjólkina frá eigin
dýrum og bjuggu til smjör til að
selja. Mariama tók hluta af sínum
peningum til að bæta vöruúrvalið
í lítilli búð sem hún hafði komið
sér upp fyrir 2.000 birra lán. Hún
var búin að borga 900 birr til baka.
Hinar eru líka byrjaðar að borga
til baka. „Augu okkar hafa opnast,
sumar þessara kvenna hafa aldrei
gert neitt þessu líkt áður, þetta er
alveg nýtt tækifæri fyrir konur.
Áður var langt að fara til að fá lyf
fyrir skepnurnar og þau dóu oft
áður en búið var að ná í lyf. Núna
eru þessi lyf í nágrenninu og dýrin
verða heilsubetri. Áður tók þrjár
klukkustundir að sækja vatn. Núna
er vatnsþró hér rétt hjá”, sagði
Mariama og bætti við: „Við vorum
einu sinni 60 konur á námskeiði
hjá yfirvöldum og áttum að skrifa
undir að hafa mætt á námskeiðið
en engin okkar gat skrifað nafnið
sitt. Á þessum tímapunkti sagði ég
við sjálfa mig að nú væri nóg
komið og um nóttina lét ég son
minn kenna mér að skrifa nafnið
mitt.” Sem svar við spurningu um
hvað hún myndi gera ef hún væri
forseti síns heimahéraðs með mikil
völd, svaraði hún: „Ég myndi
stoppa umskurð kvenna. Efla enn
frekar fræðslu bæði meðal kvenna
og karla, skapa þannig vitundar-
vakningu um þetta málefni. Síðan
væri gripið til aðgerða gagnvart
þeim sem halda þessu áfram.”
Hjálparstarfið ræddi við bæði karla
og konur um umskurð kvenna.
Umræða um það hafði verið hluti
að því að efla konur. Kom í ljós að
hvorki karlar né konur sáu í raun
nokkra ástæðu til að halda því
áfram. Þau fundu engin rök fyrir
því. Þarna skiptir miklu máli að
vinna með trúarleiðtogum sem
móta svo mikið viðhorf síns fólks
og það er einmitt gert í þessu
verkefni. Þarna á hrjóstrugum
sléttum Austur-Eþíópíu voru
sannarlega kraftmiklar konur með
skýra framtíðarsýn um bætta stöðu
kvenna.
Á fund Sómalí-
kvenna í Eþíópíu
„Við gerum
nánast allt.”
Asha
Saad
Mariama