Fréttablaðið - 31.03.2010, Blaðsíða 23

MIÐVIKUDAGUR 31. mars 2010 23
UMRÆÐAN
Haukur Arnþórsson skrifar
um netföng
Unnið er að þeirri hugmynd hér á landi að tekin verði upp örugg
netföng eða þjóðarnetföng. Það eru
netföng sem standa í ákveðnu sam-
bandi við kennitölur og nafn ein-
staklinga, þannig að ljóst er hver er
hvað á netinu þegar þau eru notuð.
Þá er miðað við nýtt fyrirkomu-
lag sem er þannig að netfang er sótt
til miðlægs staðar á netinu. Upp-
haflega kom sú hugmynd fram frá
OpenId, sem veitir slíka þjónustu.
Hér er miðað við að auðkennastaðl-
ar OpenId verði teknir upp hérlend-
is. Þá er netfang sótt til eins mið-
lægs aðila og hægt að nota það á
öllum vefjum sem styðja staðla
OpenId, innanlands og erlendis, en
þeim fjölgar mjög í heiminum. Það
eru bæði opinberir aðilar og við-
skiptaaðilar.
Þjóðarnetföng yrðu netauðkenni
sem almenningur getur notað í
opinberu lífi á netinu í stað þess
að nota netauðkenni frá vinnustað
sínum eða frá alþjóðlegu póstþjón-
ustufyrirtæki. Þau má nota í marg-
víslegum tilgangi og meðal annars
til þess að tengjast opinberum vef-
síðum, opinberum félagsmiðlum
(social media), ábyrgum fjölmiðlum
og viðskiptavefjum þar sem komið
er fram undir nafni og við margs-
konar önnur tilefni.
Með tilkomu þeirra geta opinber-
ir aðilar staðlað og stýrt aðgangi að
kerfum sínum án þess að semja við
íslenska vinnustaði eða alþjóðleg
póstþjónustufyrirtæki um aðgangs-
aðferðir fyrir þau netföng sem
almenningur hefur nú þegar.
Kennitalan og þjóðarnetfang
Í rauninni yrðu þjóðarnetföng
staðgenglar kennitölu í aðgeng-
isstjórnun, en kennitala má ekki
vera netfang því netþjónustufyrir-
tæki vinna öðruvísi með netföng en
almenn tölvugögn og kennitalan má
vera hluti af tölvugögnum, en ekki
netauðkenni. Fleiri netþjónustuað-
ilar geta tengt netfang við víðtæk-
ari upplýsingar, en ef hún er gögn,
til dæmis í áhugaefnaskráningu.
Af þessu leiðir að opinberir aðilar
á Íslandi munu falla frá því að nota
kennitölu sem aðgangsauðkenni, en
nota þjóðarnetfang ef til kemur.
Kennitalan yrði áfram að öðru
leyti hið óbreytanlega auðkenni
almennings, en þjóðarnetfanginu
mætti breyta og hver og einn getur
valið sér það að vild. Það verð-
ur ekki opinbert og ekki endilega
skráð í þjóðskrá.
Hugmyndin er að vottunarfyrir-
tækið Auðkenni geti vottað hver er
hvað fyrir hvaða netauðkenni sem
er. Það er eðlilegt. Því mun Auð-
kenni geta vottað þjóðarnetfang
ef almenningur hefur til þess gerð
skilríki eða lykla frá fyrirtækinu.
Nýr markaður á netinu
Þjóðarnetfang gefur nýja mögu-
leika á þjónustu innlendra aðila við
einstaklinga á netinu, svo sem við
gagnavistun og fleira. Öll slík við-
bótarnotkun er óhugsandi ef kenni-
talan er notuð sem netauðkenni,
því kennitalan er svo viðkvæmt
auðkenni. Netauðkenni lands-
manna eru flest hjá vinnustöðum
og alþjóðlegum tölvupóstþjónust-
um, eins og fyrr segir og með þjóð-
arnetföngum gæti myndast nýr
möguleiki á opnum markaði á net-
inu fyrir íslenska þjónustuaðila. Sá
markaður mun bæði taka verkefni
af vinnustaðapósthúsum, opinber-
um aðilum og alþjóðlegum aðilum.
Þannig gætu verkefni á tölvusvið-
inu flust heim.
Þjóðarnetföng væru ákjósanleg
fyrir skóla og aðra opinbera þjón-
ustu þar sem eðlilegt er að komið sé
fram undir nafni. Þá myndi þjóðar-
netfang draga úr rekstri skólamála-
yfirvalda á tölvuþjónustu, en flytja
hana til óháðra aðila á markaði.
Þá gæti þjóðarnetfang opnað nýja
möguleika í þjónustu við einyrkja
og smáfyrirtæki, en flest fyrirtæki
á Íslandi eru af þeirri stærð.
Hugmyndin er að með tímanum
komi fram tölvupósthús fyrir þjóð-
arnetfang. Það
gefur mögu-
leika á því að
draga stórlega
úr pappírsnotk-
un í samskipt-
um. Stofnan-
ir og fyrirtæki
hafa kennitölu
almennings í
gögnum sínum
og hugmyndin
er að þau geti með litlum kostnaði
sent bréf á kennitölurnar sem ber-
ist á þjóðarnetföngin.
Með tilkomu félagsmiðla (social
media) aukast kröfurnar um að
komið sé fram undir nafni. Opin-
berir aðilar svo sem sveitarfélög
eða skólar geta stofnað eigin net-
heima til samræðu og samráðs við
sitt fólk. Þá er mikilvægt að þeir
heimar séu aðeins opnir réttum
aðilum, meðal annars í því skyni
að búnaðurinn sé ekki notaður í
vafasömum tilgangi. Kennitalan
er lykillinn að því að veita og tak-
marka aðgang að félagsmiðlum og
af því að við viljum ekki nota hana
beint, þá kemur að hlutverki þjóð-
arnetfangs.
Sameining tveggja heima
Ólíkar áherslur eru ríkjandi vest-
anhafs og í Evrópu varðandi stað-
festingu þess hver er hvað á net-
inu. Bandarísk stjórnvöld sömdu á
s.l. hausti við netþjónustuaðila um
að veita notendum sínum aðgang
að opinberum vefum og votta þá.
Þar er netfangið lykill að aðgangi.
Í Evrópu hafa opinberir aðilar
krafist hærra öryggisstigs, svipað
og bankarnir og áherslan því verið
á rafræna skilríkið. En styðja má
báðar nálganirnar og það er hug-
myndin hér, þjóðarnetfang er í
takt við bandarísku leiðina og vott-
un frá Auðkenni er á evrópskum
forsendum. Íslendingar hafa áður
þurft að sameina ólíkar nálganir
þessara tveggja markaðsheima.
Á heildina litið er um að ræða
hugmynd sem hefur mjög marg-
þætt áhrif til hagsbóta fyrir
Íslendinga. Fyrst og fremst gefur
hún öllum netfang sem er frá óháð-
um aðila og óháð viðskiptatengsl-
um hans. Líka börnum, unglingum
og eldra fólki. Þá opnar hún nýja
félagslega möguleika, möguleika á
umhverfisvernd, nýja markaði og
styrkir ábyrga netnotkun. Hún er
eðlilegt inngrip stjórnvalda í mál-
efni upplýsingatækninnar.
Höfundur er
stjórnsýslufræðingur.
Örugg netföng
HAUKUR
ARNÞÓRSSON
Fermingargjöf
sem vex Hafðu samband
— Framtíðarbók Arion banka
Framtíðarbók er góð gjöf frá þeim sem vilja
leggja traustan grunn að framtíð fermingarbarnsins.
Framtíðarbók er verðtryggður innlánsreikningur sem gefur
hæstu vexti almennra verðtryggðra innlánsreikninga.
Innistæðan er laus til úttektar við 18 ára aldur.
Nánari upplýsingar fást hjá þjónusturáðgjöfum í útibúum
eða á .
Allir krakkar sem leggja meira en 25 þúsund kr.
inn á Framtíðarbók fá bol að eigin vali
úr versluninni Dogma.