Fréttablaðið - 22.05.2010, Blaðsíða 28

28 22. maí 2010 LAUGARDAGUR
að fara í 100 prósent og skera svo tvö núll
aftan af, líkt og gert hafði verið við krón-
una.
Valgarður Guðjónsson, síðar söngvari
Fræbbblanna, var einn af forkólfum flokks-
ins. Í sama viðtali við Fréttablaðið árið 2006
sagði hann hápunktinn líklega hafa verið
myndskeið þar sem líkt var eftir atriði
úr sjónvarpsþætti með Nixon, hvar hann
gekk með hund niðri á strönd til að mýkja
almenningsálitið.
„Við reyndum að semja við köttinn minn
um að vera með Stefáni Karli Guðjónssyni,
sem var oddviti listans, í myndatöku niðri
við Skítalækinn í Kópavogi. Við náðum
myndinni á endanum en hún náði sem sagt
jafn lítilli samúð með Stebba eins og Nixon
hafði fengið úr sínum æfingum.“
Gróska í sveitarstjórnum
Sveitarstjórnarkosningar eru frjórri vett-
vangur fyrir grínframboð en kosningar til
Alþingis. Nokkur slík hafa komið fram á
undanförnum árum.
Árið 1998 tóku ungir drengir í Hafnar-
firði sig til og buðu fram Tónlistann. Meðal
stefnumála var að reisa risastóra styttu af
Kristjáni Arasyni og að fá háhyrninginn
Keikó í Hafnarfjörð. Tónlistinn hlaut ekki
brautargengi.
Tveimur árum áður hafði listi mennta-
skólanema á Ísafirði náð þeim einstaka
árangri að fá tvo menn kjörna í bæjarstjórn.
Listinn fékk 18,2 prósent atkvæða og litlu
munaði að hann yrði stærsti flokkurinn, en
næststærstur varð hann.
Árið 1998 léku ungir Austfirðingar sama
leik og buðu fram Biðlistann í kosningum í
Fjarðabygg og Helgi Seljan náði inn í bæj-
arstjórn.
Þá er rétt að nefna að listamaðurinn
Snorri Ásmundsson stóð fyrir framboðinu
Vinstri hægri snú árið 2004.
Það hefur stundum vafist fyrir framboð-
um hvort um grín eða alvöru er að ræða.
Það sést best á Besta flokknum, umræðan
um grín eða ekki hefur skotið upp kollinum
á ný.
Öfgasinnaðir
jafnaðar-
menn eru
tilbúnir, að
uppfylltum
þessum skil-
yrðum, að
vinna með
hvaða stjórn-
málamönn-
um sem er,
nema Hall-
dóri Blöndal.
M
örgum er kosningaréttur-
inn heilagur og hátíðleg
stund að fara í kjörklef-
ann. Sérstaklega átti það
við fyrr á tíð, en hátíð-
leikinn er fráleitt horf-
inn. Kjörsókn hefur alltaf verið mikil hér á
landi og hafa margir tengt það sjálfstæðis-
baráttunni; þjóðin hafi verið svo stolt yfir
nýfengnum réttindum að hún hélt þau mjög
í heiðri. Hver sem ástæðan er voru stjórn-
mál og kosningar alvörumál.
Raunar má segja að það hafi ekki verið
fyrr en samfélagsgerðin fór að riðlast
almennt að slíkir vindar blésu um stjórn-
málin einnig. Frelsishugmyndir sjöunda
áratugarins náðu inn í stjórnmálabarátt-
una og 68-kynslóðin margumrædda vildi
öðruvísi stjórnmál. Það braust út í Fram-
boðsflokknum sem bauð fram í kosningun-
um 1971. Flokkurinn sló algerlega nýja tón í
stjórnmálaumræðu þess tíma. Forystumenn
hans gerðu óspart grín að öðrum flokkum
og sneru út úr tilsvörum leiðtoga þeirra.
Það þótti enn meiri nýlunda þar sem form-
legheit réðu öllu í stjórnmálum þess tíma.
Stjórnmálaumræður einkenndust af mið-
aldra körlum í jakkafötum, jafnvel með
hatta, sem reyktu vindla og þéruðu hver
annan. Það að vera með spaug og spé í slík-
um umræðum var óþekkt.
Tvö árið 1979
Framboðsflokkurinn, eða O-flokkurinn,
gat ekki af sér fjöldann allan af afkvæm-
um. Forsvarsmenn hans vilja þó meina í dag
að flokkurinn hafi brotið blað í stjórnmála-
sögunni með því að draga úr hátíðleikanum.
Hvort það er rétt, eða hvort úr hátíðleika
stjórnmálanna dró í takt við annað í sam-
félaginu, skal ósagt látið.
Árið 1979 fetuðu ungir menn hins vegar
í fótspor O-flokksins, en það ár var hægt
að velja á milli tveggja grínframboða. Hinn
flokkurinn barst fyrir því að íslenski hest-
urinn yrði færður heim og bændur fengju
rétt til þess að rækta gras. Útþenslustefnu
Færeyinga var einnig harðlega mótmælt.
Valið var á milli frambjóðenda í vítaspyrnu-
keppni.
Helgi Friðjónsson var einn af þeim sem
voru í forsvari fyrir flokkinn og í samtali
við Fréttablaðið árið 2006 sagði hann menn
hafa viljað hrista upp í hlutunum.
„Þetta var mjög gaman því Sjónvarp-
ið þurfti að úthluta okkur tíma, sem þeir
gerðu ekki fyrr en við fórum í hart. Þeir
vildu meina að við værum ekki alvöru fram-
boð. Í útsendingunni gáfum við Steingrími
Hermannssyni 25 kerta ljósaperu í þeirri
von að það myndi kvikna á henni og Sjálf-
stæðisflokkurinn notaði slagorðið „leiftur-
sókn“, svo ég gaf Geir Hallgrímssyni hjálm
með nefhlíf. Nefhlífina hafði ég jafn stóra
hjálminum sjálfum.“
Slagorð flokksins var: Ekki kjósa okkur,
kjósið hinn flokkinn.
Sama ár kviknaði hugmynd hjá nokkrum
menntskælingum í Hamrahlíð sem varð,
með viðkomu hjá fleirum, að Sólskins-
flokknum með höfuðstöðvar í Kópavogi.
Stefnumál flokksins gegnu út á að bæta hag
þjóðarinnar með betra veðurfari. Lausnin á
verðbólguvandanum, sem var töluverður á
þessum árum, skyldi verða að leyfa henni
Grín er dauðans alvara
Besti flokkurinn hefur komið eins og stormsveipur inn í íslensk stjórnmál. Þótt einhver áhöld séu um hvort grín eða alvara sé á ferð-
inni leiðir framboðið hugann ósjálfrátt að þeim framboðum sem rutt hafa brautina hvað grínið varðar. Kolbeinn Óttarsson Proppé leit
um öxl og komst að því að síðan Framboðsflokkurinn kom fram virðist sem grínframboð komi fram á um það bil tíu ára fresti.
GRÍN GETUR VERIÐ ALVARA Grín hefur verið notað til ádeilu um aldir. Hirðfífl gátu sagt konungum það sem aðrir gátu ekki og
trúðar benda oft á það sem aðrir ekki segja. Þessi mótmælandi í Þýskalandi nýtti sér trúðsgervið árið 2006. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
Framboðsflokkurinn hristi rækilega upp í
stjórnmálunum árið 1971. Tilgangurinn var ekki
síst að draga dár að innantómum slagorðum
annarra flokka og kjörorðið hans bar keim af
því: Skinhelgi, mannhelgi, landhelgi! Kosninga-
skrifstofa flokksins var í pósthólfi og heppinn
miðaeigandi í kosningahappdrætti hans hlaut
gamalt reiðhjól í fyrsta vinning.
Skjálfandi flokkar
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir, forseti Alþing-
is, var einn af forsvarsmönnum flokksins. Í
samtali við Fréttablaðið árið 2006 sagði hún
framboðið hafa verið ádeilu á aðra flokka og
þeir hafi verið mjög skjálfandi yfir því.
„Við hittust á kaffihúsum og líka í Norræna húsinu. Þar
var setið yfir því að semja stefnuskrá og semja ræður fyrir
framboðsfundi. Eitt málið hjá okkur var að hafa hringveg
í hverju kjördæmi af því að það minnti á listabókstafinn
okkar O en þá voru hinir flokkarnir með á stefnuskrá sinni
að ljúka við hringveginn. Ég var í þriðja sæti eða kvenna-
sætinu af því að þá komust engar konur hærra á lista hjá
gömlu flokkunum.
Margir kynntust vel í þessu starfi og þetta var mjög
gaman. Ég kynntist manninum mínum til
dæmis.
Gömlu flokkarnir voru alveg skjálfandi því
þeir vissu ekkert hvað var þarna á ferðinni.
Þetta var alltaf mjög alvöruþrungið hjá okkur
þó við værum að gera grín. Þeir hringdu meira
að segja og báðu okkur að koma í gömlu
flokkana.
Í sjónvarpinu voru allir svo hræddir um að
við myndum syngja en í staðinn fórum við
með þulu sem endaði svona: „Þó þjóðarskút-
an sé næstum sokkin, það bjargast er kýstu
Framboðsflokkinn.“
Hræðsla við árangur
Þetta var fyrir daga skoðanakannana og þegar nær dró
kosningum urðu margir flokksmenn logandi hræddir um
að framboðinu mundi ganga of vel. Sumir fóru reyndar að
máta sig við þingmanninn, en það vill oft henda grínfram-
boð að alvaran tekur yfir ef hyllir í árangur.
Svo rammt kvað að óttanum að síðustu dagana hvöttu
margir flokksmenn félaga til að kjósa sig alls ekki. Á
kjördag kusu þeir margir hverjir ekki flokkinn, til þess að
draga úr líkum á góðu gengi hans.
SKINHELGI, MANNHELGI, LANDHELGI!
LEIÐTOGINN Gunnlaugur Ástgeirsson skipaði efsta sæti O-listans. Merki flokksins
var einfalt, hringur myndaður með þumli og vísifingri.
ÁSTA RAGNHEIÐUR
JÓHANNESDÓTTIR