Morgunn - 01.12.1922, Side 126

220
MOfíGUNN
og eru prentuð í »Prestafélagsritinu.« Oss skilst, sem þau
séu afdráttarlaus. Þar er kveðið svo að orði:
»Þeir Bem hafa áhuga á að kynnast þessn nútíma-fyrirhrigði
(epíritismanum) frá fleiri hliðnm en einni ættu að eignast þetta
ítarlega rit hins góðkunna lærdómsmanns og rithöfnndar. En sér-
staklega hefir ritið margvislegan fróðleik að geyma, sem prestar
vorir hefðn gott af að kynna sér, til þess að geta lelðboint öðrum
um þau efni, sem ritið fjallar nm.«
»Fróðleik« bókarinnar amast enginn við, enda er bann
ekki nýr hér á landi. Nokkuð öðru máli er að gegna um
»leiðbeiningarnar«. Aðalleiðbeining höf. er, eins og áður
er sagt sú, að þetta »nútíma-fyrirbrigði« stafi frá djöflin-
um. Sannast að segja furðar oss á því, að meðmæli komi
með slíkri leiðbeining úr þessari átt. Biskupinn hefir tal-
ið sig ný-guðfræðing. Og hann hefir sjálfur einkent ný-
guðfræðina með þvi, að hún »heimtar fullkomið hugsana-
frelsi, að því er trúmál snertir, og rannsóknarfrelai, ótak-
raarkað af séi'hverju tilliti til rannsóknar úrslita eldri
tíma.« Þessi drengilega yfirlýsing gladdi alla frjálelynda
menn hér á landi. En gleðin fer að verða nokkuð bland-
in, ef þessari grundvallarkröfu ný-guðfræðinnar á að
framfylgja með þeim hætti að eigna beinlínis myrkrahöfð-
ingjanum þær hreyfingar, sem mönnum gezt ekki að — jafn-
vel alheimshreyfingar, sem ýmsir beztu menn veraldar-
innar eru við riðnir. Ur því að ekki er lengur leyft að
refsa mönnum, pynta þá né lífláta, fyrir skoðanir þeirra á
andlegum málum, þá hugkvæmist oss ekki í svipinn ann-
að snjallara né áhrifameira ráð til þess að aftra hugs-
anafrelsinu — hvorki til þess að æsa ofstækismennina né
til þess að fæla lítilsigldar sálir — en það að lýsa þá,
sem einhverja sérstaka stefnu taka, beint komna undir
áhrif frá óvini mannkynsins.
Jafnframt minnumst vér annars verks, sem biskupinn
hefir unnið. Hann sá fyrir nokkurum árum (1916) um útgáfu
bókar um ný-guðfræðina eftir annan merkan rithöfund,
sira Friðrik J. Bergmann. Bókin heitir »Trú og þekking.*
Af formála höf. fyrir henni virðist mega ráða, að biskup-