19. júní - 19.06.1956, Qupperneq 13

19. JUNI
ÚTGEFANDI: KVENRÉTTINDAFÉLAG ISLANDS
Reykj avík 1956
VALBORG BENTSDÖTTIR:
Nýju launalögin og konurnar
Það er vandasamt verk og vanþakklátt að scmja
launalög, og mun enginn ætla sér þá dul, að það
sé hægt að gera svo öllum líki.
Þegar um slíkt er fjallað, hljóta tvö sjónarmið að
ríkja, annars vegar að ætla starfsmönnum lífvæn-
leg og sanngjörn laun, og hins vegar að stilla út-
gjöldum ríkisins í það hóf, að gjaldþoli hins opin-
bera sé ekki ofboðið.
Lög þau um laun starfsmanna ríkisins, sem sam-
þykkt voru á síðasta Alþingi, voru í raun og veru
6 ár í smíðum og fjórar nefndir fjölluðu um þau
(auk þingnefnda Alþingis). Tvær nefndir voru
skipaðar af ríkisstjórn og tvær af þingum B.S.R.B.
Ekki vil ég halda því fram, að þessi launalög séu
að sama skapi fullkomin og þau voru lengi í smíð-
um, en vil þó fullyrða, að mun betri eru þau þó
en fyrstu drög þeirra, sem samin voru af stjórn-
skipaðri nefnd 1949. En nefndir þær, sem síðar
tóku við þeim, hafa breytt þeim til töluverðra
hagsbóta fyrir starfsmennina og þá væntanlega
ríkið jafnframt, því ef allt er með felldu, á bætt-
um launakjörum að fylgja bætt starfsmannaval.
Ég efa ekki, að þeir heiðursmenn, sem lögðu síð-
ustu hönd að lögum þessum, hafi gert sitt bezta til
að vera sanngjarnir, en held þó, að fullvíst megi
telja, að þeir hefðu ekki sett ríkið á höfuðið, þótt
þeir hefðu verið örlitið sanngjarnari í mati á
störfum þeirra kvenna, sem skipað er í lægstu
launaflokkana. En eins og venja er til með stjórn-
skipaðar nefndir, áttu þar sæti eingöngu karlar.
— Hins vegar voru konur í milliþinganefndum
B.S.R.B.
Launalög þessi eru þau fimmtu í röðinni, en
launalög voru fyrst sett 1875. Svo að segja má, að
ekki sé alltaf verið að hrófla við launakerfi ríkis-
starfsmanna, þótt verðgildi peninga hafi verið
mjög fallvalt á tímabilinu.
Konur hafa sennilega ekki gegnt neinum þeim
embættum, sem sett voru á launalög 1875 og
1889, en 1919 koma talsimakonur á launalög. Og
sama ár voru samin sérstök lög um laun barna-
kennara, en sú sérstaða var frá byrjun með þá
stétt, að þar hafa konur haft fullkomið launa-
jafnrétti.
Má til gamans skjóta því hér inn til ábendingar
þeim, sem alltaf óttast, að atvinnuöryggi kvenna
sé stefnt í voða, ef fullkomnu launajafnrétti }rrði
komið á, að i kennarastéttinni liafa konurnar
fullkomlega lialdið velli.
Á launalögum er starfsmönnunum skipað í 15
flokka, og þá væntanlega með tilliti til menntun-
ar, ábyrgðar og starfshæfni, sem störfin krefja. 1.
launaflokkur er hæstur og 15. lægstur.
Efstu þrír flokkamir eru ekki mannmargir, enda
er þar enga konu að finna. En í 4. fl. eru tvö for-
stjóra embætti, sem nú eru í höndum kvenna, þær
eru ríkisféhirðir og veðurstofustjóri. f 5. fl. er eng-
in kona og í 6. fl. þrjár, skólastjórar húsinæðra-
landsbókasafn
203430
“TsTÁITTi
19. JÚNl
í