19. júní - 19.06.1956, Blaðsíða 51

SIGRÍÐUR J. MAGNÚSSON:
„Brúðuheimilið" er ennþá bráðlifandi
Þann 7. febrúar í vetur hafði Sænska Ríkisleik-
húsið frumsýningu á Brúðuheimili Ibsens. Svo
sem kunnugt er, eru nú liðin 50 ár síðan skáldið
andaðist.
Fyrir og eftir þessa leiksýningu ui'ðu um hana
miklar blaðadeilur. Orsökin var sú, að í stað þess
að nota hinn venjulega endi á leikritinu, þar sem
Nóra yfirgefur heimili sitt, var nú leikritið látið
enda þannig, að hún hættir við þetta áform sitt
og verður kyrr heima.
Þegar leikritið kom úr, árið 1879, vakti það
miklar deilur, jafnvel svo, að sumir húsráðendur,
sem héldu miðdegisveizlur, hengdu upp auglýs-
ingu í anddyrinu: „Hér má ekki tala um Brúðu-
heimilið!“
Leikritið hefur alltaf verið álitið innlegg Ibsens
í baráttunni um jafnrétti kynjanna, baráttu kon-
unnar fyrir því, að vera maður, eins og hann læt-
ur Nóru komast að orði.
Að vísu skrifaði Ibsen sjálfur líka þennan um-
rædda endi, vegna þess að sumir þýzkir leikhús-
stjórar þorðu ekki að sýna leikritið með hinum
upprunalega endi. En hann sagðist heldur vilja
sjálfur fremja þetta „barbariska ofbeldi" heldur
en að láta einhvern fúskara gera það, og ekki
mætti nota hann nema sem neyðarúrræði. En
hann gerði þetta nauðugur, og árið 1891, eða tólf
árum seinna, skrifar hann vini sinum: „Ég get
næstum því sagt, að allt leikritið er skrifað ein-
mitt vegna lokaatriðisins“.
Norska kvenréttindafélagið lét birta mótmæli.
Þar segir meðal annars:
„Brúðuheimilið“ hefur í meira en 75 ár verið
ljós og fáni í baráttunni fyrir fullu, raunveru-
legu og andlegu jafnrétti kynjanna. Við litum á
tilraun Sænska Ríkisleikhússins til að draga leik-
ritið niður á svið lélegra bókmennta sem móðgun
við dýrustu erfikenningar norskrar kvenréttinda-
hreyfingar, og mótmælum með fyllstu vandlæt-
ingu þessu ofbeldi“.
Þessi mótmæli voru líka send til Fredrika-
Bremer-Forbundet í Svíþjóð og Dansk Kvindesam-
fund.
Blaðið Kvinden og Samfundet segir, eftir að
hafa vakið að nokkru blaðaskrif um málið:
„En séníið Ibsen sigrar samt sem áður, vegna
þess að hann lýsir mannlegum tilfinningum, —
sem enn eru í fullu gildi, — lýsir tilfinningum
konunnar Nóru, sem snögglega er hrifin út úr
sinni vernduðu tilveru. Þess vegna mun Brúðu-
heimilið enn verða leikið, aftur og aftur í leik-
húsum stórborganna, og stöðugt halda áfram að
vekja deilur. Það verður ekki hægt að sálga því,
og Nóra mun halda áfram að vera óskahlutverk
mikilla leikkvenna.
Og svo endirinn, ja, nú á dögrnn mundi Nóra
taka börnin með sér og segja við Helmer: „Ég er
ekki bara maður eins og þú, ég er líka móðir“.
En það er önnur saga, sem eiginlega ekki kemur
Brúðuheimilinu við“.
Verðlaunasamkeppni.
í „19. júní“ 1955 var birt svohljóðandi tilkyxming:
„19. júní“ efnir til verðlaunasamkeppni um beztu
smásögu, sem blaðinu berst fyrir 1. janúar næstk.
Sagan má ekki vera lengri en 3 síður í „19. júní“
og verður að vera frumsamin af íslenzkri konu.
Handritin séu vélrituð eða vel læsilega skrifuð og
merkt dulnefni. Nafn og heimilisfang höfundar fylgi
í lokuðu umslagi merkt sama dulnefni.
Fyrir beztu verðlaunahæfu sögu verða greiddar kr.
1000,00 —■ eitt þúsund krónur — í verðlaun, en engin
sérstök ritlaun.
Utanáskrift blaðsins er „19. júní“, Skálholtsstíg 7,
Reykjavik.
Vegna ónógrar þátttöku er samkeppni þessari enn eigi
lokið. Hefur fresturinn nú verið framlengdur til 1. janúar
1957. Önnur skilyrði í ofangreindri tilkynningu eru að öllu
óbreytt.
Konur! Sýnið áhuga og sendið blaðinu sögur.
19. JÚNl
39