19. júní - 19.06.1956, Blaðsíða 33

sögunni,“ sagði hún, „höfum við fengið vopn, sem
hægt er að snúa við. Áður höfum við verið fær um
að sjóða sverð úr plógi. 1 dag getum við gert sverð-
ið að plógi.“
Hver er nú árangurinn af þessum fundi? spurði
margur, og ef það var karlmaður, þá kannske
stundum í háði. Þeir hugsuðu að ef til vill mundi
árangurinn verða sá, að til þeirra yrðu gerðar ó-
þægilegar kröfur. Það gæti vel verið, að hinir 108
þátttakendur svöruðu allir þessari spurningu mis-
munandi. En það er líka árangur á sinn hátt. —
Það er óhætt að segja, að sú uppörvun, sem var að
hlusta á ræður og tala við fólk með svo ólik sjónar-
mið, hefði ekki getað átt sér stað nema af því að
fundurinn var haldinn i Asíu. 1 fyrsta skipti skild-
ist líklega flestum okkar mikilvægi Asíu og Afríku-
þjóða í heiminum nú á dögum. Okkur skildist, hve
feykileg áhrif það hefur á fjárhag, stjórnmál og
hamingju alls heimsins, að þessi meirihluti mann-
kynsins á að miklu leyti við þau lifskjör að búa,
sem við teljum ekki mannsæmandi. Yið vildum
kynnast högum þeirra, og þeir vildu fræða okkur.
Fulltrúar frá Vesturlöndum hlutu að hlusta í auð-
mýkt á þau vandamál, sem austurlenzkar konur
eiga við að stríða, en þær hófu vonglaðar sína bar-
áttu og halda henni áfram. Og það þótti mér
undravert, hvað allir voru glaðlegir og brosandi. Ef
maður spurði einhvern til vegar á götunni, mætti
manni hlýlegt bros, og það engu síður, þótt hvor-
ugur skildi mál hins. Ceylonbúar hafa sannarlega
tileinkað sér vísupartinn hans Stefáns frá Hvíta-
dal: „Það er ekki þörf að kvarta, þegar blessuð sólin
skín“.
Einn daginn skoðuðum við þjóðminjasafnið und-
ir leiðsögn þjóðminjavarðarins, sem er mikill vís-
indamaður og hefur skrifað bækur um dýralif á
Ceylon. Þar sáum við m. a. fagra eðalsteina, sem
grafnir eru þar úr jörðu. En áhrifamest af öllu,
sem þar var að sjá, þótti mér samt höfuðkúpa af
hval, sem forstjórinn hafði grafið upp langt inni í
eyðimörkinni Sahara. Hvalurinn hafði strandað
þar fyrir svona hér um bil 40 milljónum ára.
Garðveizlur héldu bæði landstjórinn og borgar-
stjórinn í Colombo á sveitasetri sínu skammt frá
borginni. Þar gafst konum kostur á að skreppa á
bak fílum og liorfa á Kandy-dansmenn. Stundum
var sungið fyrir dansinum, og voru sum lögin hér
um bil alveg eins og íslenzk rímnalög.
Fólk frá mannmörgum þjóðum á það næstum
því víst, hvar sem það kemur í stórborgir, í hvaða
heimsálfu sem er, að hitta fyrir konsúl frá heima-
landi sinu, sem þá greiðir götu þess ef með þarf.
Þessu láni eigum við fslendingar ekki að fagna.
Því skemmtilegra var það fyrir okkur Hólmfríði að
hitta í Colombo þau Einar Kvaran verkfræðing,
Clöru konu hans og Jón Sæmundsson skipstjóra.
Þeir vinna þar á vegum S. þ. við að kenna Ceylon-
búum nýtízku fiskveiðar. Þau spöruðu enga fyrir-
liöfn við að skemmta okkur, óku með okkur um
borgina, en hún er 7 mílur á lengd, svo að sein-
legt er að skoða hana gangandi. Þar eru víða vötn
og fagrir trjágarðar. Einn sunnudag fór Jón með
okkur til Galle á suðurenda eyjarinnar, 72 mílur
frá Colombo. Bar margt skemmtilegt fyrir augu á
þeirri leið, m. a. hvernig farið er að safna cocos-
mjólk, sem tekin er úr blómunum í toppi pálm-
anna, og búið til úr Arrak, sem er þeirra brenni-
vín, er ríkis einokun á þeim iðnaði. Of seinlegt er
að klifra upp og niður stofnana, sem eru mjög háir,
þess vegna eru strengd reipi á milli trjátoppanna
og gengið eftir þeim, svigna trén við minnstu
hreyfingu, og er því mjög erfitt að ganga á kaðl-
inum. Við sáum líka, hvernig spunnið er í þessi
reipi, það gera konur og börn. Konan sat við þann
einfaldasta rokk, sem ég hef séð, eiginlega var
hann ekki annað en hjól með teini, sem liamp-
vöndullinn, búinn til úr cocostrefjum, var festur
við. Hún sneri hjólinu, en tvær telpur tóku svo
vöndulinn undir handlegg sér, gengu aftur á bak
6—8 metra og teygðu úr hampinum jafnótt og
snúðurinn kom á. Þá tók önnur telpan við báðum
endunum og svo voru þeir tvinnaðir, undnir upp í
hönk og byrjað á nýjan leik. Á sama hátt er spunn-
ið netagarn og allskonar kaðlar.
Bátar Ceylonmanna eru tvenns konar, annað-
hvort nokkrir plankar, reyrðir saman með cocos-
böndum, og gat í einn plankann fyrir mastrið, eða
holaðir eintrjánungar, varla meira en hálfur metri
á breidd, en geysilangir. Til þess að halda þeim á
réttum kili er annar trjábolur festur við hliðina á
hinum með tveggja til þriggja metra löngum trjá-
renglum, svo að þeim getur alls ekki hvolft. Stór
segl eru höfð á bátunum og sigla þeir prýðilega.
Hér verður að láta staðar numið, þótt margt
mætti enn segja um þetta dásamlega land, þar sem
talið er, að einni fjölskyldu nægi til lífsframsfæris
að eiga 5—6 cocospálma, 1 brauðaldintré, 1 hris-
akur og nokkra banana- og ananasrunna, og þar
sem hávaðinn af íbúunum kann til fullnustu þá
list að „láta hverjum degi nægja sína þjáning“.
19. JtJNl
21