19. júní - 19.06.1987, Blaðsíða 4

19.iúní

19.iúní

JÓNÍNA MARGRÉT GUÐNADÓTTIR

FRÁ RHSTJÓRA
Það sem væntanlega vekur mesta athygli í þessum
37. árgangi 19. júní er einstakt viðtal við forseta
íslands, Vigdísi Finnbogadóttur þar sem Rannveig
Jónsdóttir ræðir við hana um uppvaxtarárin, hvað
hún telur hafi mótað persónu sína mest, um viðhorf sín til
þjóðernisins, til kvenna og ótal margt fleira.
Þetta er þó ekki í fyrsta skipti sem blaðið birtir við hana
viðtal. Árið 1980, þegar Vigdís var í framboði til forseta,
var rætt við hana í tilefni þess sögulega viðburðar að kona
væri meðal frambjóðenda. Ári síðar var aftur rætt við
hana um kjör hennar og fyrsta árið í forsetastóli.
Nú hefur Vigdís Finnbogadóttir brátt setið sjö ár í þessu
æðsta virðingarembætti þjóðarinnar. Hún hefur ekki að-
eins gegnt því með slíkum sóma fyrir land og þjóð að
óhætt er að fullyrða að landsmenn allir séu stoltir af for-
seta sínum, hvort sem þeir voru í hópi stuðningsmanna
hennar á sínum tíma eða ekki. Það sem hefur ekki síður
reynst mikilvægt fyrir okkur íslenskar konur er sú hvatn-
ing og fyrirmynd sem Vigdís hefur verið með framgöngu
sinni og reisn. Áhrifa hennar á þróun jafnréttis kvenna og
karla mun lengi gæta og teljast til tímamóta í þeirri sögu.
Það er til marks um velvild forsetans í garð þeirra mál-
efna sem Kvenréttindafélagið beitir sér fyrir að hún Ijáði
strax máls á að veita 19. júní viðtal og taldi ekki eftir sér
allan þann tíma sem það óhjákvæmilega tók frá áríðandi
embættisstörfum hennar.
Af öðru efni blaðsins er þess að geta að nú er í fyrsta
skipti fjallað um íþróttaiðkun kvenna, og var kominn tími
til, munu margir hugsa. Kvennahreyfingin í landinu hefur
nánast algerlega leitt hjá sér þessi málefni fram að þessu,
þótt staðreynd sé að íþróttir eigi hug mjög margra kvenna
og um 30% þeirra sem iðka íþróttir séu konur. Það eru að
sönnu fyrst og fremst yngri konur og stúlkur sem stunda
keppnisíþróttir, en vaxandi fjöldi kvenna á öllum aldri
stundar reglulega líkamsrækt og almenn viðhorf til heilsu-
fars og heilbrigði hafa á síðustu árum gert að verkum að
gildi íþrótta hefur orðið öllum ljósara. lþróttir eru þó ekki
aðeins hollustusamlegar, heldur hafa einnig ómetanlegt
félagslegt gildi fyrir börn og unglinga sem þau búa að á
fullorðinsaldri.
En það er í íþróttum eins og víðast annars staðar í þjóð-
félaginu að þar sitja karlarnir fyrir og ráða ferðinni, þeir
stýra fjárntagni sem variö er til íþrótta og þeir beina því í
heföbundnar karlaíþróttir fyrst og fremst. Það kemur
fram í viðtölum við þær konur sem leggja stund á
keppnisíþróttir, að svona er þessu varið í öllum greinum
flokkaíþrótta. Ástand mála er skárra í sumum einstakl-
ingsgreinum, einkum í sundi ogfintleikum, en í fimleikun-
um sitja konur nær einar um leikinn af einhvcrjum ástæð-
um. Rökin fyrir þeirri mismunun sem konur búa við í
íþróttum eru nokkuð skondin: Konur njóta ekki sömu að-
stöðu til æfinga og keppni þar eð þær sýna ekki sama
árangur og karlmennirnir, en svo gleymist rökrétt fram-
hald þessarar stcfnu, að auðvitað ná konur ekki jafngóð-
um árangri, þegar þær fá ekki sambærilega aðstöðu. Þetta
bendir Lovísa Einarsdóttir réttilega á í grein sinni hér í
blaðinu.
Önnur og ckki síður alvarleg hlið þessa máls er hvatn-
ingin sern fclst í því að sagt sé frá íþróttaviðburðum og
afrekum í fjölmiðlum. Það er greinilega að renna upp fyrir
þeim sem skrifa og fjalla um íþróttir að þennan garð þarf
að rækta miklu betur cn gert hefur verið. Og hvað gerist?
Það er orðið töluvert mikið af fréttum um íþróttir barna
og unglinga - cn stúlkum er sýndur margfalt minni áhugi
en piltum, rétt eins og gildir um þá fullorðnu.
Afleiðingar mismununar af því tagi sem hér hefur veriö
lýst stuttlega eru þær að áhugasamar stelpur, sérlega í
Óokkagreinunum, missa smátt og smátt móðinn og eru oft
hættar að iðka íþrótt sína áður en þær ná tvítugu, þeim
aldri þegar afreksgetan ætti að vcra hvaö mest. Vítahring-
urinn hefur lokast.
Það eru hins vegar margt sem bendir til að nú kunni
brátt að rofa til á þessum vettvangi. Áhugasamar konur
hafa helgað þessum málum krafta sína og vinna markvisst
innan stjórna íþróttasambandanna að jafnrétti í íþróttum.
Þær eiga mikla baráttu fyrir höndum, cn með virkum
stuðningi utanfrá, svo scm frá Jafnréttisráði og kvenna-
hrcyfingunni, ætti þeiin aö verða léttari róðurinn. Að því
ber að stefna.
I

4