19. júní - 19.06.1987, Qupperneq 54

ÞORBJÖRN BRODDASON
LEKTOR
HORN-
KERLINGAR
VIÐ
HÁBORÐ
VALDSINS
Mikilvægasta langtímamark-
miðið hlýtur að vera að auka
skilning á því hversu vara-
samt það er til lengdar að
halda helmingi þjóðarinna í fjarlægð
með kerfisbundum hætti þegar ráð-
um hennar er ráðið. Þjóð sem gegnir
ekki kalli tímans að þessu leyti dæmir
sjálfa sig úr leik á alþjóðavettvangi.
Til þess að ná ofangreindu mark-
miði verður að leggja megináherslu á
eflingu samtaka kvenna í atvinnulífi.
Konur verða að róa að því öllum
árum að hlutdeild þeirra í stjórn
verkalýðshreyfingarinnar verði í sam-
ræmi við fjölda þeirra í röðum al-
mennra félagsmanna. Á þetta skortir
ótrúlega víða. Til að ná þessu marki
verða konur að ná vel saman sjálfar
og beita síðan fortölum við þá karla
sem sitja á fleti fyrir. Þegar fortölur
duga ekki ber hiklaust að hóta stofn-
un sérsambanda kvenna á vinnu-
markaði og gera alvöru úr slíkum
hótunum ef þörf krefur.
Hornkerlingar við háborð valdsins
í samtökum á vinnumarkaði þurfa
ekki að gera sér neinar grillur um
hlutdeild í pólitíska valdinu á eigin
forsendum. Þegar ástandið er á hinn
bóginn komið í eðlilegt horf í sam-
tökum á vinnumarkaði mun fenginn
sá grundvöllur sem þarf til að styrkja
konur hópum saman til líklegra sæta
á Iistum hjá þeinr flokkum sem á ann-
að borð þekkja sinn vitjunartíma.
Afstaða mín til kvennalista mark-
ast af andstæðum sem togast á:
Annars vegar tel ég (eftir á að
hyggja) að kvennaframboðin séu
einn glæsilegasti vottur þeirra hug-
myndafræðilegu vakningar kvenna
sem hófst um miðjan síðasta áratug.
Ekki leikur heldur vafi á því að for-
ystukarlar fjórflokksins góðkunna
fengu allir hland fyrir hjartað þegar
kvennaframboðin hófust og þau áttu
þannig ríkan þátt í að ryðja konum
braut innan hans. Á hinn bóginn virð-
ist mér ósennilegt að kvennahreyfing-
in muni safna slíkum fjölda stuðn-
ingsmanna, umfram það fylgi sem
hún nýtur nú, að hún verði nokkurn
tíma afl sem unr geti munað á
Alþingi. Ef hún stækkar frá því senr
nú er verður enn brýnna en áður fyrir
hana að móta skýrari stefnu en hún
hefur gert fram til þessa í þeim mál-
um sem skipa mönnum í fylkingar
óháð kynferði. Og því skýrari sem
stefnan verður í þeim málum, því
erfiðara verður að höfða til kvenna
almennt, einfaldlega vegna þess að
konur (og karlar) taka afstöðu til
þeirra á forsendum sem mótast af
öðrum þáttum en kynferðislegum.
Kvennahreyfingin á Alþingi hlýtur
því að mínu mati að velja milli þess
annars vegar að vera áfram fá-
mennur hópur sem gegnir fyrst og
fremst því hlutverki að vera samviska
þingsins í vissum málum og hins veg-
ar að breytast í stjórnmálaflokk með
almenn félagshyggju- og nrannúð-
armarkmið sem leitar á sósíal-
demókratísk nrið.
Báðir þeir kostir sem hér hefur
verið lýst geta væntanlega talist
góðir, en ég á bágt með að sjá að
bæði verði sleppt og haldið.
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
RITSTJÓRI
EKKERT FÆST
ÁN FYRIRHAFNAR
Við þessari spurningu er ekkert
einhlítt svar. Reynslan, ekki
aðeins hér á landi heldur einn-
ig í öðrum ríkjum, sýnir að
það er á brattan að sækja fyrir konur
að komast á löggjafarþing. Þær eru
alls staðar í minnihluta og yfirleitt
einungis fáein prósent þingmanna í
hverju landi.
Konur þurfa að fara ólíkar leiðir í
senn til þess að reyna að bæta úr
þessu. Þær verða bæði að starfa af
meiri krafti innan stjórnmálaflokk-
anna, láta meira til sín taka í
þjóðmálaumræðunni almcnnt og
ieggja ótrauðar til atlögu við karla í
prófkjörum. Þá er ljóst að konur geta
náð nokkrum árangri í þessu efni
með sérstökum kvennaframboðum.
Hitt er svo annaö mál að vart
kemst á jafnræði milli kynjanna í
þessu efni fyrr en orðið hefur veruleg
breyting bæði á hefðbundnum við-
horfum og á lífskjörum mikils hluta
þjóðarinnar. Sú vinnuþrælkun sem
hér tíðkast vegna lágra launa er að
nn'nu mati verulegur hemill á stór
aukna stjórnmálaþátttöku kvenna.
Meö bættum launakjörum og styttri
vinnutíma karja jafnt sem kvenna
munu aðstæður kvenna til félags-
málaþáttöku batna.
Kjarni málsins er svo líklcga sá að
enginn kemst fyrirhafnarlaust á þing,
hvorki karl né kona. Til þess að ná
slíkum áfanga þarf yfirleitt mikla
baráttu, og mikið starf.
Konur sem ekki hafa vilja eða að-
stæður til aö leggja út í slíkt gcta því
að öðru jöfnu ekki vænst þess að ná
sæti á þingi. Það þarf að breyta að-
stæðum og kannski í mörgum tilvik-
um að cfla viljann líka.
54