19. júní - 19.06.1987, Blaðsíða 70

ið í Osló hefur mjög gott samstarf við lögreglu, og fer t.d.
aldrei heim með konu nema í fylgd með lögreglu.
íslenskar konur virðast nota meira af vímuefnum en
norskar konur. Pannig gefa um 68% kvenna sem koma í
athvarfið í Reykjavík upp að þeir eigi við vímuefnavanda
mál að stríða en samsvarandi tala fyrir Osló er aðeins
46%. Ástæða er til að geta þess að almenn umræða um
vímuefnavandamál er mun meiri hér á landi en hún er t.d.
í Osló. Könnun sem gerð var á áfengisneyslu norrænna
kvenna nýverið leiddi hinsvegar í ljós að lítill munur var á
áfengisneyslu íslenskra og norskra kvenna.
Heimavinnandi kotmr eru fleiri í kvennaathvarfina í
Reykjavík eða um 35% á móti 18% kvenna í norska at-
hvarfinu. Hugsanleg skýring á þessu gæti verið að hóparn-
ir séu mismunandi saman settir. Það er möguleiki á því að
íslenskar konur gefi upp heimavinnandi, þrátt fyrir ein-
hverja launavinnu á almennum markaði. Að auki er mun
algengara hérlendis að konur hafi launavinnu í heimahúsi,
s. s. sauma og prjónaskap eða aðra framleiðslu, en það er
t. d. í Osló.
Náin tengsl við þann sem ofbeldið fremur. í 94% tilfella
er um þessi nánu tengsl að ræða hjá íslenskum konum.
Samsvarandi tala fyrir Osló er 73%. Þetta er venjulega
skýrt út með tilliti til mismunandi stærða borganna. Pað er
alþekkt innan afbrotafræði að því opnari og stærri sem
samfélögin eru því meiri hætta er á að verða fyrir ofbeldi
á götum úti. Pessi hætta er mun minni í þéttum og litlum
samfélögum, og hérlendis er það afar sjaldgæft að konur
verða fyrir ofbeldi á götum úti að hálfu ókunnra aðila.
Þess má geta að upplýsingar um morð, benda í sömu átt,
þar sem langflest eru framin við aðstæður þar sem báðir
aðilar þekkjast vel.
FÉLAGSLEGAR AÐSTÆÐUR ÍSLENSKRA KVENNA
Af því sem áður er sagt, er augljóst að stærð íslenska
samfélagsins hcfur töluvert að segja, svo og þær
hefðir og venjur sem ríkjandi eru. Stórfjölskyldan
sinnir ennþá sínu hlutverki sem félagslegt hjálpar-
net og hleypur undir bagga mcð sínum einstaklingum
þegar á þarf að halda. Petta kemur enn betur í Ijós þegar
borin eru saman hin ytri skilyrði eins og félagsleg þjónusta
hins opinbera.
Norska tryggingakerfiö cr uppbyggt á allt annan hátt en
hið íslenska. Pað gerir t.d. konum sem búa við ofbeldisað-
stæður, kleift að standa á eigin fótum fjárhagslega, vilji
þær losna úr slíkum viðjum. Það verður varla sagt um hið
íslenska tryggingakerfi.
Konur sem búa við ofbeldisaðstæður í Osló eru í for-
gangshópi varðandi húsnæði hjá hinu opinbera, og að auki
hefur kvennaathvarfið þar í borg einar 14 íbúðir til um-
ráða, þar sem konur og börn geta dvalið í ákveöinn tíma,
meöan verið cr að vinna að þeirra málefnum. Frá þessu
hefur veriö gengið í samvinnu við borgaryfirvöld í Osló.
Vinnuvika íslenskra kvenna er mun lcngri en norska.
Að meðaltali vinna íslenskar konur 44 stundir á viku á
launuöum vinnumarkaöi á meðan stallsystur þeirra í
Noregi vinna aðeins 29 launaöar stundir á viku hverri. Pað
er ekki vafi á því aö íslenskar konur hafa mun minni tíma
til þess aö sinna félagsmálum og mannúðarmálum, cn
kynsystur þeirra í Noregi. Hér eru þcssi störf lang flest
ólaunuö og illa styrkt af hinu opinbcra. Það er alkunna að
breytingar nást sjaldan í gegn nema unniö sé markvisst að
þeim. Hér er átt við ýmsa starfssemi s.s. fundi, auglýsing-
ar, fjölmiðlun, og aðra vinnu í þrýstihópum. Að auki þarf
að koma til öflug útgáfustarfsemi þar sem sjónarmið eru
kynnt og sýnt er fram á þörf fyrir starfssemi eins og
kvennaathvarfið. Að auki mætti nefna að ýmiss laga-
ákvæði þarf að endurskoða og koma með úrbætur.
Starf sem þetta kostar bæði tíma og fé, og það hlýtur að
vera eölilegt að kalla allt samfélagið til ábyrgðar. Hér er
verið að ræða um málefni sem m.a. miðar að því að
byggja upp betra og traustara samfélag, þar sem uppeldis-
skilyrðum barna okkar er gefinn betri gaumur. Norskar
konur hafa unnið töluvert starf á þessu sviði en við allt
aðrar aðstæður þar sem þessu málefni hefur verið sinnt
mun betur að hálfu yfirvalda, og þær hafa mætt meiri
skilningi en kynsystur þeirra hér á landi.
Vilborg Dagbjartsdóttir:
í SKRIFTARTÍMA
Þið eigió aó teikna bláar öldur
byrja frá vinstri
halda áfram viðstöðulaust
með léttum hreyfingum
yfir til hægri
fylla síðuna
siðan megió þið lita skipið
og sól
og ský
og fugl
innan stundar hafa öll börnin
lokið við myndina sína
efst i hægra horninu brosir geislandi sól
til vinstri er ský
yfir skipinu flýgur fugl
en á myndinni hennar Agnar litlu
sem býr hjá móður sinni i Kvennaathvarfinu
er sólin aó gráta
táralækir ná alveg niður i bláar öldurnar
og barmafylla hafió.
VERULEGIR MUNUR
Af ofansögðu má vera Ijóst að við eigum enn langt í
land ef við cigunt að bæta um bctur. Hitt cr einnig
auðséð að við búum við aðrar aðstæöur en norskar
konur. Fyrst ber að telja að íslenskar konur mótast
að sjálfsögðu af þcim viöhorfum og venjum sem ríkjandi
eru í okkar samfélagi. í ööru lagi má nefna að stórfjöl-
skyldan hefur enn með höndum mikið af þeirri félagslegri
þjónustu sem ríki og borg hafa yfirtekið í stærri samfélög-
um. í þriðja lagi eru félagslegar og efnahagslegar aðstæð-
ur íslenskra kvenna mun crfiðari, vilji þær brjótast út úr
þeim vítahring sem það cr að búa viö ofbeldisaðstæður. í
fjórða lagi hafa íslenskar konur mætt miklu minni skiln-
ingi af hálfu hins opinbera cn stallsystur þeirra í Noregi á
því hvað ofbeldi er og hvernig það er aö búa við slíkar að-
stæöur. í fimmta lagi er ekki ósennilegt að sökum fámenn-
is í okkar samfélagi, leiti konur seinna hjálpar cn ella. Pað
er crlitt að leyna því þegar kona fer að heiman með börn
og buru og sögur fara auðvcldlega á kreik. Petta kemur í
Ijós þegar samanburður er gcröur á konum innan athvarf-
anna. Sem lokaorð má segjti að þaö hljóti að vera öllu
erfiðara að vera íslensk kona og búa við ofbeldisaðstæður
og vilja brjótast út úr þcim en að vera norsk kona við
sömu aöstæður.
70