Fréttablaðið - 03.03.2011, Blaðsíða 24

24 3. mars 2011 FIMMTUDAGUR
Hjörtur Hjartarson, sá mæti maður, skrifar grein í Frétta-
blaðið og hvetur mig til að endur-
hugsa neikvæða afstöðu mína til
tillögu sem fram hefur komið um
að fulltrúarnir sem kjörnir voru
á stjórnlagaþing verði skipaðir af
Alþingi í nefnd sem sinni sama
hlutverki og stjórnlagaþinginu
hafði verið ætlað. Hæstiréttur
hafi vissulega úrskurðað kosn-
inguna ógilda en ekki á traust-
um forsendum. Og síðan sé á það
að líta að Hæstiréttur sé í þessu
úrskurðarhlutverki ekkert meira
en nefnd sem megi ekki rugla
saman við það hlutverk sem rétt-
urinn hafi sem æðsti dómstóll
landsins.
Nú er það svo, að ég er í hópi
þeirra sem gagnrýnt hafa niður-
stöðu Hæstaréttar í þessu máli
og jafnframt sagt að helstu mis-
tök löggjafans hafi verið að skýra
ekki betur kæruferli ef fram
kæmu kærur og þar með aðkomu
Hæstaréttar að úrskurði um lög-
mæti kosningarinnar. Þessar for-
sendur voru um sumt óljósar en
hlutverk Hæstaréttar er engu að
síður afdráttarlaust. Hvað sem
öðru líður þá er þetta Hæstirétt-
ur og niðurstaðan er hans.
Á Íslandi er efnahagskreppa
og þegar til lengri tíma er litið
höfum við einnig búið við póli-
tíska kreppu sem birtist í vantrú
á stjórnmálum. Til eru þeir sem
telja að jaðri við stjórnarskrár-
kreppu og vísa ég þar í harða
gagnrýni á ákvarðanir sem for-
seti Íslands hefur tekið í krafti
stjórnarskrárákvæða um þjóðar-
atkvæði.
Ég er ekki í hópi þeirra sem
gagnrýna ákvarðanir forsetans
hvað þetta snertir, enda eindreg-
inn fylgismaður þjóðaratkvæða-
greiðslu og vil hafa sem flesta
öryggisventla til að opna fyrir
aðkomu almennings að ákvarð-
anatöku. En sumir eru annarrar
skoðunar.
Í framhaldinu bið ég Hjört
Hjartarson að endurhugsa sinn
gang. Er ekki rétt að við vöndum
okkur í hvívetna gagnvart öllu
sem viðkemur grundvallarreglum
varðandi stjórnarskrá landsins og
þrískiptingu valdsins?
Ekki síst á þetta við þegar lagt
er upp í þá vegferð að gera til-
raun til að bæta stjórnskipanina –
stjórnarskrá lýðveldisins. Það er
niðurstaða mín eftir að hafa hugs-
að málið.
Það er allt rangt við niður-skurð meirihlutans í Reykja-
vík til leikskóla og grunnskóla.
Það er rangt að hjá þessum nið-
urskurði verði ekki komist, að
svo rækilega hafi verið hreinsað
til í borgarkerfinu að ekkert sé
annað eftir en að reka leikskóla-
stjóra. Það er röng aðferð að
ákveða fyrst hversu mikið eigi
að skera niður og reyna síðan að
finna út úr því hvernig eigi að
gera það. Sú aðferð leiðir ekki
aðeins út í pólitískar ógöngur
eins og þær sem meirihlutinn er
nú kominn í heldur skaðar hún
skólastarfið með þeirri óvissu
sem hún veldur og hindrar að
hægt sé að ná fram umbótum.
Það er rangt að það hafi verið
haft raunverulegt samráð við
fagfólk og foreldra um þessar
hugmyndir. Það er ekki samráð
að boða fólk á fundi eða leyfa
því að senda inn athugasemdir
ef það er ekki tekið mark á því
sem það hefur að segja.
Allt þetta mætti samt fyrir-
gefa ef þær niðurskurðartillög-
ur sem nú eru að líta dagsins
ljós væru ekki jafnvondar og
raun ber vitni. Þetta er sérstak-
lega grátlegt í ljósi þess að þær
hugmyndir sem meirihlutinn
leggur til grundvallar, og Stefán
Benediktsson lýsti í grein hér í
Fréttablaðinu 21. febrúar síðast-
liðinn, eru í sjálfu sér ágætar.
Það er alveg rétt að reykvískir
skólar, sér í lagi grunnskólarn-
ir, eru of litlir og smæð þeirra
stendur gæðum skólastarfsins
fyrir þrifum. Misbresturinn
felst annarsvegar í því að það
er ekki áhlaupaverk að sameina
skóla. Það verður ekki gert án
skaða fyrir börnin sem í skólun-
um eru nema að vandlega yfir-
veguðu máli og í sátt og sam-
vinnu við starfsfólk, nemendur
og foreldra.
Engin hugmyndafræði er
svo góð að það sé hægt að gera
hana að veruleika með þjösna-
skap. Hinsvegar liggja mistök
meirihlutans í því að tillögurnar
ganga alls ekki út á neinar sam-
einingar. Það er ekki sameining
þótt skipaður sé einn yfirmaður
yfir tvo skóla. Það er bara leikur
að orðum. Eftir sem áður mun
þurfa einhvern á báðum stöðum
sem er til svara og getur tekið
ábyrgð á þeim vandamálum
sem upp koma, á þeirri stund
og þeim stað sem þau koma
upp. Tillögurnar ganga því ekki
út á annað en að lækka laun og
breyta starfsheitum hæstráð-
enda á hverjum stað. Meirihlut-
inn vonar líklega að leikskóla-
stjórarnir sem missa störf sín
láti það yfir sig ganga að verða
ráðnir aftur á lægri launum með
önnur starfsheiti. En hættan er
sú að einmitt þessir lykilstarfs-
menn í skólakerfinu okkar, fólk-
ið sem hefur mesta menntun og
reynslu, og sem mesta möguleika
á annars staðar á vinnumark-
aðnum, láti ekki bjóða sér þetta
og hverfi á braut. Þótt veruleg-
ur sparnaður næðist, sem er
ekki útlit fyrir, þá er það ekki
ásættan leg áhætta.
Leikskólarnir í Reykjavík eru
frábærir, ótrúlega frábærir ef
haft er í huga hvílík smánarlaun
starfsfólk þeirra þarf að sætta
sig við. Allar aðgerðir sem grafa
undan starfsgleði og metnaði
skila sér í verra skólastarfi. Þær
bitna á börnunum okkar.
Fráleitur niðurskurður
skólakerfis Reykjavíkur
Leikskólar
Orri Vésteinsson
háskólakennari og
foreldri í Reykjavík
Það er ekki sam-
eining þótt skip-
aður sé einn yfirmaður
yfir tvo skóla. Það er
bara leikur að orðum.
- vélar
Vesturhrauni 3 · 210 Garðabæ.
Sími 480-0000 · www.aflvelar.is
- sala
- varahlutir
- þjónusta
Góður maður lét hafa eftir sér forðum að samlegðaráhrif
væru eins og fljúgandi furðuhlut-
ir; allir vita hvað það er en enginn
hefur séð þá. Þetta verður ágætt
að hafa í huga seinna í dag þegar
skýrsla starfshóps um tækifæri
í samrekstri og sameiningu leik-
skóla, grunnskóla og frístunda-
heimila verður kynnt.
Niðurstaða starfshópsins
staðfestir nákvæmlega það að
samlegðar áhrif eru yfirleitt
meiri í orði en á borði. Af þessum
sökum sá undirrituð, sem fulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í hópnum,
sig tilneydda til að sitja hjá við
afgreiðslu skýrslunnar. Þegar öllu
er til tjaldað ætlar vinnuhópurinn
að sameiningar skóla sem lagðar
eru til lækki heildarútgjöld leik-
skóla, grunnskóla og frístunda-
heimila ekki nema um hálft pró-
sent þegar hún er komin fram að
fullu árið 2014. Slík hagræðing
réttlætir engan veginn það rask og
óróa sem óumflýjanlegt er í skól-
um og frístundaheimilum borgar-
innar í kjölfarið.
Í dag anda einhverjir foreldrar
og starfsmenn léttar og fagna að
óvissutímabili sé lokið en aðrir
horfa fram á breytingar og óvissu-
tímabil. Foreldrar upplifðu starf
hópsins sem ógegnsætt og þeim
fannst, skiljanlega, sem ekkert
samráð hefði verið haft við þá í
vinnu starfshópsins. Það er von-
andi að meirihlutanum í Reykja-
vík gangi betur í þeirri vinnu sem
nú fer í hönd í að framfylgja þeim
breytingum sem lagt er upp með
í tillögum þeirra. Þá verður nauð-
synlegt að foreldrar fái mun meiri
aðkomu að upplýsingum, bæði fag-
legum og fjárhagslegum, auk þess
sem tekið verði tillit til þeirra
athugasemda sem fram komu í
upplýsingaferlinu til þessa.
Fyrir liggur mikil vinna starfs-
hópsins og embættismanna. Þessi
vinna er að mörgu leyti mikilvæg.
Í fyrsta lagi leiðir vinnan í ljós að
ýmis tækifæri eru fyrir hendi í
samstarfi milli skóla. Ýmis tæki-
færi sem fram komu munu eflaust
leiða saman stjórnendur til sam-
starfs og innleiðingu verkefna frá
fagsviðum. Í öðru lagi leiddi starf
hópsins í ljós illa nýtt húsnæði
skóla og frístundaheimila sem
hægt væri að nýta betur og fresta
þannig nýfjárfestingum í einhvern
tíma. Þessa greiningu ætti að festa
í sessi sem verklag til að nýta
betur eignir borgarinnar. Í þriðja
lagi er ljóst að tilraunir í skóla-
starfi, t.d. með samrekstri stofn-
ana, hafa í för með sér að hægt
er að rannsaka hvernig lágmarka
eigi tortryggni á milli fagaðila og
hindranir vegna ólíkra kjara. Í
fjórða lagi er með þessu starfi ljóst
að sameining skólastofnana skilar
ekki mikilli hagræðingu og erfitt
að tryggja að hagræðingin skili sér
til lengri tíma. Að lokum er ljóst
að raunveruleg hagræðing, sé það
markmiðið, verður ekki í skóla-
kerfinu nema starfsfólki fækki að
einhverju marki.
Börnin í borginni eiga heimt-
ingu á því að stjórnmálamenn
skoði öll þau tækifæri til hagræð-
ingar sem hafa ekki bein áhrif á
þau eða skaða þeirra náms- og
starfsumhverfi. Fyrst og fremst
hefur verkefnið verið nauðsynlegt
til að greina fjárhagslegan ávinn-
ing enda lítill faglegur ávinning-
ur af sameiningu og samrekstri.
Sá faglegi ávinningur sem var
ein af forsendum verkefnisins er
enn óskilgreindur og órannsak-
aður. Farsælast hefði verið að við-
urkenna í skýrslunni að enginn
trygging sé fyrir því að faglegur
ávinningur náist fram með sam-
einingu skóla.
Búast má við talsverðu raski á
skólastarfi þegar stofnanir verða
sameinaðar. Þetta á kannski sér-
staklega við ef unnið verður í
óþökk og andstöðu starfsmanna,
foreldra og stjórnenda. Hætt er
við að tímabundið skapist órói og
ótti vegna árekstra og átaka í sam-
einingu starfsumhverfis ólíkra
stétta sem nú sameinast og hafi
þannig áhrif á að börn og nemend-
ur verði síður í fyrirrúmi í skóla-
og frístundastarfi. Sá hlutfallslega
litli fjárhagslegi ávinningur sem
af þessu hlýst er því dýru verði
keyptur.
Merkilegasta niðurstaðan úr
ofangreindri vinnu er eflaust sú að
flatur niðurskurður á sviðum borg-
arinnar sem meirihlutinn ætlar
sér að vinna eftir er ekki lengur
í boði. Löngu tímabært er að taka
erfiða umræðu um forgangsröðun
þeirra verkefna sem Reykjavíkur-
borg niðurgreiðir á einn eða annan
hátt. Sú umræða er óumflýjanleg
og krefst pólitískrar framsýni og
samráðs við íbúa og starfsfólk. Því
miður skortir pólitískt þor og kjark
hjá ráðamönnum í Reykjavík til að
hægt sé að taka þá umræðu.
Hálft prósent
Skólamál
Þorbjörg Helga
Vigfúsdóttir
borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins
Þegar öllu er til tjaldað ætlar vinnuhópur-
inn að sameiningar skóla sem lagðar eru
til lækki heildarútgjöld leikskóla, grunn-
skóla og frístundaheimila ekki nema um hálft prósent
þegar hún er komin fram að fullu árið 2014.
AF NETINU
Hluti af valdakjarna
vinstrimanna
Ástráður Haraldsson er hluti af
valdakjarna vinstrimanna sem fer
með völdin á Íslandi. Afsögn hans
sem formanns landskjörstjórnar í
kjölfar úrskurðar Hæstaréttar um
ógildingu stjórnlagaþingskosn-
inga var flétta til að friðþægja
almenning sem krafðist pólitískrar
ábyrgðar á klúðrinu.
Nokkrum dögum eftir afsögnina er
Ástráður kosinn í landskjörstjórn
sem fulltrúi Vinstrihreyfingarinnar
græns framboðs.
Vinstrielítan sem fer með
lyklavöldin í stjórnarráðinu skeytir
hvorki um heiður né skömm þegar
völd eru annars vegar.
pallvil.blog.is
Páll Vilhjálmsson
Virðum grundvallarreglur
Stjórnlagaþing
Ögmundur
Jónasson
innanríkisráðherra
Er ekki rétt að við vöndum okkur í
hvívetna gagnvart öllu sem viðkemur
grundvallarreglum varðandi stjórnarskrá
landsins og þrískiptingu valdsins?