Sameiningin - 01.09.1909, Blaðsíða 11

203
Þess er því tæplega að vænta, að vestr-íslenzkir
leikmenn skilji vel þá stefnu, sem aldrei liefir verið
skýrð fyrir þeim til hlítar — þrátt fyrir allt þeirra „and-
lega sjálfstœði“.
Fylgjendum nýju guðfrœðinnar hefir verið heppi-
lega skift niðr í tvo flokka: 1. Moderists, eða þá, sem
vefengja gamla testamentið, en vilja ekki opinberlega
vefengja eða ganga í berhögg við nýja testamentið.
2. Extremists, eða þá, sem vefengja bæði gamla og nýja
testamentið að meira eða minna leyti; og þá um leið
grundvallaratriði kristindómsins: þrenningarlærdóm-
inn, guðdómseðli Jesix Krists og endrlausnina.
Á klóðrslegri íslenzku mætti nefna flokkana Mod-
erista og Extremista.
Allir fylgjendr nýju guðfrœðinnar liafa byrjað
með því að vera Moderistar, en fáir eða engir liafa. stað-
ið á því stigi til lengdar.
Annaðlivort liefir farið svo, að augu þeirra hafa
opnazt fyrir hættunni, sem vofði yfir þeim, og þeir svo
snúið til bakn. oða að þeir liafa leiðzt rít í þá andlegu
ófœru að verða Extremistar.
0g frá því að vera Extremisti er stutt stig og fljót-
stigið yfir í algjört tníleysi.
Þoir af Vestr-fslendingum, sem enn hafa tekið til
máls til varnar nýju guðfrœðinni, virðast allir standa. á
því stigi, sem fyrr var nefnt — vera Moderistar. Að-
finningar þeirra og biblíurannsóknir beinast algjörlega
að gamla testamentinu. Nýja testamentið virðast þeir
ánœgðir með. Frömuðr nýju stefmmnar, séra Fr. J.
Bergmann, hefir ekki hróflað neitt við sögulegum eða
trúarlegum grundvelli þess.
En mun þetta ávallt verða þannig? Mun honum og
fvlgjendum hans heppnast það, fremr öðrum, sem sömu
leið hafa gengið, að lenda ekki út í trúarlegar ógöngur
Extremistanna ?
Það hefir ýmislegt komið í ljós, sem bendir til, að
fvlgjendr nýju guðfrœðinnar hér muni ekki lengi standa
á því stigi að vera Moderistar. Eitt af því, sem er