Fréttablaðið - 09.04.2011, Blaðsíða 32

9. apríl 2011 LAUGARDAGUR32
G
arðar við Ægisíðu
er hlaðið steinhús,
það elsta í Reykja-
vík sem ekki er
með steinbæjar-
lagi. Húsið stendur
við Ægisíðuna, eitt og stakt sjáv-
armegin gegnt húsunum á milli
Lynghaga og Starhaga. Löngu er
horfinn vegur sem við húsið var
kenndur, Garðavegur, en hann lá
frá húsinu upp á Grímstaðaholtið.
Garðarnir eru einbýlishús í eigu
fjölskyldu sem keypti húsið árið
1993 en húsfreyjan Ólöf Kristín
Sigurðardóttir er barnabarn Sig-
urðar í Görðum sem keypti húsið
nokkurra ára gamalt árið 1893.
Nær sjónum stendur Lambhóll.
Stærðar hús sem byggt var í tveim-
ur áföngum, gamla steinhúsið reis
árið 1922 en hið nýrra árið 1952.
Segja má að Lambhóll sé fjölbýlis-
hús, þar eru fimm íbúðir. Enn
eru tvær þeirra í eigu afkomenda
fyrstu ábúenda á Lambhól sem
reistu bæ á þessu bæjarstæði árið
1870. Í annarri þessara fjölskyldu-
íbúða býr Ragnhildur Magnúsdótt-
ir, sem fæddist á Lambhól 1924 og
hefur búið þar meira og minna
síðan.
Útgerð við bæjardyrnar
Ragnhildur tekur vel á móti blaða-
manni og ljósmyndara Fréttablaðs-
ins sem vilja forvitnast um lífið á
Lambhól. „Þegar ég var að alast
hér upp þá var hér bújörð og alls
staðar tún. Þetta var kallað Þor-
móðsstaðahverfi, en það var á milli
Skerjafjarðar og Grímsstaðaholts
og hér voru margir bæir. Héðan
var gert út og svo var útgerða-
félagið Alliance með mikil umsvif
og voðalega mikið af fólki sem var
að vinna hér um kring. Við vorum
því í miðju athafnasvæði þá þó að
nú séum við á bersvæði,“ rifjar
Ragnhildur upp.
„Hér kannaðist maður svo við alla
á bæjunum í kring, það var ekki
endilega svo mikill samgangur en
allir þekktu alla,“ segir Ragnhild-
ur.
Ragnhildur hóf sína skólagöngu
á Hringbrautinni en sótti svo skóla
í Reykjavík. „Fyrst fór ég í tíma-
kennslu hjá fröken Ragnheiði Jóns-
dóttur sem síðar varð skólastjóri
Kvennaskólans. Hún var með for-
skóla úti á Hringbraut og geng-
um við nú alltaf þangað. Þá gengu
börn margt en nú mega þau ekki
helst ganga neitt, það þarf helst að
bera þau út í bíl og inn aftur,“ segir
Ragnhildur sem síðar fór í Miðbæj-
arbarnaskólann og Gagnfræða-
skóla Reykjavíkur sem nefndur var
Ingimarsskóli.
Ragnhildur hóf búskap með eig-
inmanni sínum Kristjáni Valdimar
Kristjánssyni á Lambhól og reistu
Ættarhús við Ægisíðuna
Tvö svipmikil hús standa sjávarmegin við Ægisíðu og vekja forvitni hjá vegfarendum sem eiga þar leið hjá. Sigíður Björg Tómas-
dóttir bankaði upp á í Görðum og á Lambhóli og komst að því að þar hafa sömu fjölskyldurnar búið kynslóðum saman.
KYNSLÓÐIRNAR Á LAMBHÓL Ragnhildur Magnúsdóttir tilheyrir fjórðu kynslóð íbúa á Lambhól en barnabarn hennar og nafna
Ragnhildur Jóhannesdóttir þeirri sjöttu. Hér eru þær nöfnur með syni Ragnhildar, Bjarka Hrafn og Svein Matthías. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
GARÐAR OG LAMBHÓLL Búið hefur verið í Görðum og á Lambhól síðan á nítjándu öld. Gamli bærinn á Lambhól var þó rifinn á þriðja áratugnum og byggt steinhús sem síðar var byggt við. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Búið hefur verið á Lambhól síðan árið 1870. Þar reisti fyrstur bæ Magnús Magnússon,
sem fæddur var í Engey 1840. Hann bjó á Lamb-
hól ásamt konu sinni Sigurbjörgu Jóhannesdótt-
ur en þau Magnús og Sigurbjörg eignuðust þrjú
börn saman. Elsti sonur þeirra, Jón, tók við búi
af föður sínum. Hann kvæntist Ragnhildi Ein-
arsdóttur árið 1894 og eignuðust þau níu börn
sem öll komust til fullorðinsára nema eitt. Elstu
synir þeirra, Magnús Helgi og Einar Steinþór,
hófust árið 1922 handa við byggingu nýs húss á
Lambhól. Þá var gamli bærinn rifinn og byggt
tveggja hæða steinhús sem enn stendur. Þeir
bjuggu í því húsi með sínum fjölskyldum þar til
yfir lauk. Magnús Helgi og kona hans Sigurlína
Ebenezardóttir áttu fjórar dætur og er Ragn-
hildur Magnúsdóttir sem enn býr á Lambhól ein
þeirra. Einar Steinþór og kona hans Valgerður
Eyjólfsdóttir bjuggu allan sinn búskap á Lamb-
hól og eignuðust fjögur börn. Dóttir þeirra María
stóð ásamt Ragnhildi frænku sinni og mökum
þeirra að byggingu þriggja hæða húss sem byggt
var við gamla Lambhól. María bjó á neðri hæð-
innni ásamt manni sínum Ólafi Gunnari Jónssyni
bifreiðastjóra og fimm börnum þeirra. Ragnhild-
ur og Kristján Valdimar Kristjánsson maki henn-
ar bjuggu á efri hæðinni ásamt sínum sjö börn-
um. Í risinu bjó Jón Ragnar bróðir Maríu ásamt
sinni fjölskyldu. Ragnhildur býr eins og fram
kemur hér á síðunni enn í íbúð sinni á Lambhól.
Hinar íbúðirnar í stóra húsinu eru ekki lengur í
eigu fjölskyldunnar. Það er hins vegar efri hæðin
í gamla steinhúsinu og þar býr sonardóttir henn-
ar og nafna Ragnhildur Jóhannesdóttir ásamt
manni sínum og tveimur sonum.
Heimild: „Lambhóll í Skerjafirði“ eftir Guð-
finnu Ragnarsdóttur, birt í Fréttabréfi ættfræði-
félagsins.
Sjö kynslóðir á sama stað
Fyrsti bærinn reis árið 1870
þau í félagi við ættingja Ragnhild-
ar og maka nýrri hluta Lambhóls,
þar sem Ragnhildur býr enn.
„Við fengum á sínum tíma ekki
leyfi til að byggja nýtt hús, það
varð að vera viðbygging,“ segir
Ragnhildur.
Verslanir á hverju horni
Enn standa nokkur hús sem voru
risin í æsku Ragnhildar, þar má
geta Garða og svo húsanna þriggja
sem standa nú við Starhaga, Suð-
urhlíð, Aðalból og Túnsberg. Þor-
móðsstaðir sjálfir stóðu hér um bil
þar sem nú er leikskólinn Sæborg.
„Þetta var auðvitað ekkert nema
sveit þegar ég var að alast upp,“
segir Ragnhildur. Íbúðagöturnar
sem næstar eru, Hagarnir, tóku
að byggjast upp á sjötta áratugn-
um og þó að húsin sem þar standa
séu kunnugleg þá var götumynd-
in með öðrum hætti enda færri
bílar og fleiri verslanir. „Það var
Gunnlaugsbúð á Fálkagötu, Kron
á Dunhaganum en þar var fiskbúð,
mjólkurbúð, tuskubúð og fleira.
Hugsa sér þar stendur nú autt allt
þetta verslunarpláss,“ segir Ragn-
hildur.
Þess má geta að eiginmaður
Ragnhildar var kaupmaður á
Hrísateig. Verslun hans lagðist
niður í kreppunni árið 1967 og fjöl-
skyldan flutti til Seyðisfjarðar um
árs skeið. Síðan þau sneru aftur
hefur búseta Ragnhildar á Lamb-
hól verið sleitulaus.
Útsýnið út um stofugluggann
á Lambhól er ægifagurt eins og
menn geta ímyndað sér, alveg við
húsið eru gamlar þvottasnúrur sem
voru mikið notaðar áður en þurrk-
ari var tekinn í notkun í sameigin-
legu þvottahúsinu í kjallaranum.
Gamall en nýuppgerður hjallur
blasir líka við. „Við gáfum Reykja-
víkurborg hjallinn hann var orð-
inn mjög illa farinn,“ segir Ragn-
hildur. Við röltum aðeins út fyrir
og Ragnhildur sýnir okkur hvar
gamli skrúðgarðurinn stóð og rifj-
ar upp að mikið keppikefli hafi
verið að vera með sem flestar teg-
undir plantna.
Gott að búa á Lambhóli
Nafna Ragnhildar og barnabarn,
Ragnhildur Jóhannesdóttir er
með okkur í skoðunarferð okkar á
Lambhól. Hún býr einnig á Lamb-
hól en hún hefur fetað í fótspor
margra eldri ættingja sinna og býr
á efri hæð gamla bæjarins. „Það er
mjög gott að búa hér,“ segir Ragn-
hildur sem er sjúkraliði í fæðing-
arorlofi með litla drenginn sinn
hann Bjarka Hrafn fimm mánaða.
Hún og sambýlismaður hennar
Sveinn Orri Sveinsson eiga einnig
Svein Matthías, fjögurra ára dreng
sem er á leikskólanum Sæborg
skammt undan. „Mér fannst allt-
af gaman að koma til ömmu og
leika mér í fjörunni þegar ég var
lítil. Svo þegar íbúðin losnaði úr
leigu ákváðum við að slá til,“ segir
Ragnhildur sem á íbúð í Hafnar-
firði en kann svo vel við sig í Vest-
urbænum. Það er auðsótt að fá að
líta inn í gamla bæinn þar sem
fjölskyldan hefur komið sér fyrir
í íbúðinni og innréttað svefnher-
bergi í risinu. „Hér var fjöldi barna
en nú er þessi íbúð varla nógu stór
fyrir tvö börn,“ segir Ragnhildur
eldri sem er stolt af nöfnu sinni
sem hefur þrátt fyrir ungan aldur
lengi unnið með fötluðum og lang-
veikum börnum. „Mér finnst það
bara mjög gefandi og skemmti-
legt,“ segir Ragnhildur.
FRAMHALD Á SÍÐU 34
GAMLI BÆRINN Mynd af gamla bænum sem rifinn var árið
1922.