Faxi - 01.03.1986, Side 14

NOKKRAR SKYRINGAR A
ORSÖKUM SJÚKDÓMA
BILUN í FRUMU EÐA LÍFFÆRI
PSYKO- DYNAMISK ORSÖK
UMHVERFISÁHRIF
SJÁLFSKAPARVÍTI
Samkvæmt einni kenningunni
(bilunarkenningunni) er skýring-
in talin vera bilun á starfsemi
líffæra eða í einstökum frumum.
Þessi kenning á enn miklu fylgi að
fagna innan læknisfræðinnar og
einkennir alla kennslu. Hún hef-
ur þó verið gagnrýnd fyrir það hve
margir falla utan hennar og hvað
einstaklingurinn er hlutlaus og
óábyrgur.
Önnur kenning (psyko-dyna-
miska-kenningin) leggur áherslu
á truflun á innra jafnvægi líkama
og sálar og áhrif þess á heilsufar,
en tekur lítið tillit til umhverfis-
þátta.
Þriðja kenningin (umhverfis-
kenningin) byggir á samspili
manns og umhverfis, en hún hef-
ur verið gagnrýnd fyrir það að
einstaklingurinn geti ekki haft
mikil áhrif á heilbrigði sína.
Fjórða kenningin (alþýðuheil-
brigðiskenningin) leggur áherslu
á hið fornkveðna:,, Hver er sinnar
gæfu smiður“. Er þá átt við
ábyrgð einstaklingsins á eigin
heilbrigði. Þessi kenning þykir
erfið í framkvæmd því hún gerir
þær kröfur að einstaklingar breyti
lífsháttum sínum allverulega.
Henni vex þó óðfluga fylgi sem
má aftur rekja til þeirra miklu
breytinga sem orðið hafa á sjúk-
dómatíðni.
HELSTU DANARORSAKIR ISLENDINGA
HELSTU HEILBRIGÐISVANDAMALIN
1. Hjarta- og æðasjúkdómar
2. Geðsjúkdómar.
3. Sjúkdómar í stoðkerfi.
4. Slys.
5. Krabbamein.
Fortíð
Nútíð
Framtíð
Keflavík
Atvinnurekendur
1 ni inhnnnr '** \ ~ i J ílreyfinq 1 *—^ __———/ Hjarta- og æöa- sjúkdómar
LUUIIfJ^UUI i . . _ ^ ^ 1 Streita t—T • . s/*’ ^
Vinnumiölun Keflavíkur hefur milligöngu um
vinnuráöningu.
Þeir sem þurfa á vinnuafli aö halda eöa eru at-
vinnulausir geta snúiö sér til vinnumiölunarinn-
ar og fengiö upplýsingar.
Leitast veröur viö aö miöla upplýsingum milli
aöila vinnumarkaöarins um öll störf kvenna og
karla.
Vinnumiölunin er í Félagsmálastofnun Keflavík-
urbœjar, Hafnargötu 32, III. hœö, sími 1555.
Félagsmálastofnun Keflavíkurbœjar
1. Bráðir líkamlegir sjúkdómar
2. Króniskir líkamlegir sjúkdómar
3. Geðræn og félagsleg vandamál
4. Samsett/fjölþætt vandamál sem
leiða til minnkaðrar starfshæfni.
ur áherslu á fræðslu, að gera ein-
staklinginn upplýstan og ábyrg-
an.
Hvaða skilgreiningar á heil-
brigði höfum við?
Skilgreining á heilbrigði í stofn-
skrá Alþjóðaheilbrigðisstofnun-
arinnar árið 1946.
Heilbrigði er fullkomið líkam-
legt, andlegt og félagslegt vel-
ferli, en ekki einungis firrð
sjúkdóma og vanheilinda.
Fagnaður fyllstu auðinnar
heilbrigði telst til frumréttinda
allra manna án tillits til kyn-
flokks, trúarbragða, stjórn-
málaskoðana, fjárhags eða
þjóðfélagsstöðu. Heilbrigði
allra þjóða er frumskilyrði þess,
að höndlað verði hnoss friðar og
öryggis og er komið undir
fyllstu samvinnu einstaklinga
og ríkja.
I þýðingu Vilmundar Jónssonar
landlæknis.
Þessi skilgreining hefur m.a.
haft áhrif hjá okkur við lagasetn-
ingu, eins og sést á 1. gr. laga um
heilbrigðisþjónustu nr. 59/1983.
Þar segir: ,, Allir landsmenn
skulu eiga kost á fullkomnustu
heilbrigðisþjónustu, sem á hverj-
um tíma eru tök á að veita til
verndar andlegri, líkamlegri og
félagslegri heilbrigði“.
í skilgreiningu sem kennd er við
R. Dubos er lögð áhersla á að heil-
brigði sé ástand er taki mið af
möguleikum einstaklingsins til að
mæta síbreytileika daglegs lífs.
Heilbrigði er þá fyrst og fremst
hæfni til aðlögunar, hæfni til að
mæta kröfum lífsins og umhverf-
isins hverju sinni. Sumir hafa
mikla aðlögunarhæfni — aðrir
litla. Jafnvel þeim sem hafa litla
aðlögunarhæfni t.d. vegna fötlun-
ar eða aldurs er samt hægt að búa
AHÆTTUÞÆTTIR
'i'obak
| Matur
Menqun

Atvinnuumhv. V'*'"
• • • . * — —• rr Krabbamein
.— — —• "VT u- 1--------------------
'• •••! Vöðva, liða, beina 1
Afengi~
Geósjukdomar
qeðran vandam.
Eiturlyf
—v-—
Slys
r~Umferð
Ef tekið er dæmi um offitu þá
leitar fyrsta kenningin skýringa í
truflun á efnaskiptum. Önnur
kenningin leitar orsakanna í ófull-
nægðum þörfum og innri baráttu.
Sú þriðja leggur áherslu á óhóf í
mataræði. Fjórða kenningin legg-
þær aðstæður að þeir geti lifað við
góða heilsu. Þessi afstaða á sér-
staklega við um langvinna sjúk-
dóma.
Læknum er tamt að hugsa um
heilbrigði sem ástand án sjúk-
leika, og sjúkleika sem ástand þar
90 FAXl