Faxi - 01.03.1986, Qupperneq 18

MINNING
MATTHÍAS HELGASON
f. 12.04 1921 - d. 09.02 1986
Jötuninn stendur með járnstaf í
hendi jafnan við Lómagnúp, kall-
ar hann mig, kallar hann þig,
kuldaleg rödd og djúp.
Þannig endar dr. Jón Helgason
kvæði sitt ,,Afangar“. Jón vitnar
hér í draum Flosa á Svínafelli,
sögupersónu úr Njálssögu. Má
vera að Jötuninn mikli sé sjálfur
Drottinn allsherjar, sem kallar
menn inn á og út af hinum mikla
leikvangi, eftir atvikum hverju
sinni.
Matthías var kallaður inn á hinn
12. apríl 1921. Eftir tæp 65 ár, eða
9. feb. s.l., var hann svo kallaður
út af. Þessi þróttmikli maður
hafði leikið sinn síðasta leik, tafl-
inu var lokið.
Hann fæddist í Vopnafirði. For-
eldrar hans bjuggu þar u.þ.b. eitt
ár. Helgi faðir hans gegndi þar
læknisstörfum í forföllum annars
læknis. Foreldrar Matthíasar,
hjónin Hulda Matthíasdóttir og
Helgi Guðmundsson læknir,
fluttust síðan til Keflavíkur með
synina tvo, Guðmund og Matthí-
as, þar sem þau störfuðu og
bjuggu síðan til hinstu stundar.
Matthías var aðeins þriggja mán-
aða þegar hann kom til Keflavík-
ur. Hann var annar í röðinni af
átta systkinum, en er sá fjórði af
þeim sem kveður hið jarðneska
líf. Þau sem áður eru látin eru:
Ragnheiður sem dó í æsku, Guð-
mundur dó í nóv. 1984 og Sigur-
laug í apríl 1985. Systkinin sem
eftir lifa eru: Haukur, Ólafur, Jó-
hanna og María. Á s.l. hausti
fylgdi Matthías Júlíusi Eggerts-
syni svila sínum til grafar. Matthí-
as var þá alvarlega farinn að finna
fyrir þeim sjúkdómi, sem endan-
lega varð honum að aldurtila.
Leiðir okkar Matthíasar lágu
fyrst saman sumarið 1942. Við
vorum þá heitbundnir sinn hvorri
systurinni, dætrum Stefáns Berg-
mann, þess framtakssama og öt-
ula athafnamanns og konu hans
Guðlaugar Bergsteinsdóttur. Um
þetta leyti og síðar kynntist ég
Matthíasi ogkostum hans vel. Við
fjögur héldum oft hópinn. Vorum
ung með framtíðardrauma og
margt var skrafað og rætt. Þetta
var á stríðsárunum og ekkert okk-
ar óraði fyrir þeim stórvægilegu
breytingum, sem fóru í hönd.
Matthías var tápmikill og sterk-
byggður. Hann var gott íþrótta-
manns efni, þó átti hann aldrei
kost á því að sýna virkilega hvað í
honum bjó. Hann var ungur þegar
hann vann svokallað Hjallatúns-
hlaup drengja, sem Ungmennafé-
lagið efndi til og haldið var í sam-
bandi við útskemmtun við Hjalla-
tún.
Á unglingsárunum stundaði
Matthías sjómennsku. Hann var
eins og áður segir harðgerður, en
hann var einnig mjög vel virkur og
handlaginn og þótti mjög gott sjó-
mannsefni. Þó Matthíasi félli sjó-
mennskan vel í geð þá lagði hann
ekki þá atvinnugrein fyrir sig.
Hann eignaðist snemma bifreið og
stofnaði ásamt nokkrum mönn-
um leigubflastöð, er þeir félagar
nefndu Aðalstöðina. Þetta fyrir-
tæki fékk strax góðan byr og er
enn í dag ágæt þjónustustöð. Á
sjöunda áratugnum hætti Matthí-
as leiguakstri, sjórinn heillaði
hann alltaf og nú var hann til sjós
um tveggja ára skeið, eftir það
starfaði hann um það bil eitt ár á
Keflavíkurflugvelli við mann-
flutninga. Matthías eignaðist síð-
an skurðgröfu og á því tæki vann
hann uns yfir lauk.
Ég og konan mín, Anna Berg-
mann, hófum búskap nokkru á
undan þeim Stefaníu og Matthí-
asi, þau komu því oft til okkar eft-
ir dagsins önn og þá var eðlilega
margt sem bar á góma. Matthías
var ræðinn og skemmtilegur og
hafði einstaka frásagnarhæfi-
leika. Einu umræðuefni gleymi ég
aldrei, það var átakanlegt og risti
djúpt og var um það er samkomu-
húsið Skjöldur brann og þau
voðalegu eftirköst sem bruninn
olli. Þó liðin væru 9—10 ár frá
þessum atburði, var hann þeim
enn í fersku minni. Þau þrjú voru
öll stödd inni í húsinu þegar
kviknaði í því, Matthías þá 14 ára,
og fylgdist með því sem gerðist.
Þegar hann svo, þetta mörgum ár-
um síðar, var að lýsa því sem hann
sá og heyrði þá stansaði hann oft
og lengi og votir hvarmar báru
vitni um tilfinningarnar og hon-
um var þungt um mál. Þessi
sterki maður var að lýsa afdrifum
æskufélaga og vina. Plássið var
lítið og allir þekktu alla, sárið var
stórt og greri seint. Faðir hans var
læknirinn í plássinu og það kom í
hlut læknisins að veita hinum
særðu og helsærðu fyrstu líknar
handtökin og lina kvalafullar
þjáningar. Drengurinn var vitni að
þessum sorgaratburði, sem leið
honum aldrei úr minni. Ferming-
arfaðir Matthíasar, séra Eiríkur
Brynjólfsson, var sá maður sem
hvað ákafast barðist við að ná
þeim sem inni voru í hinu brenn-
andi húsi. Séra Eiríkur brennd-
ist mikið í andliti og á höndum við
þessa miklu fórn. Matthías fór
miklu lofi um séra Eirík og taldi
þetta afrek einstakt.
Matthías og Stefanía Bergmann
voru gefin saman í hjónaband af
séra Eiríki þann 12. aprfl 1945.
Þau hafa lifað í ástríku hjóna-
bandi og eignast 5 eftirtalin börn:
Ilulda, gift Magnúsi Björgvins-
syni, Stefán, kvæntur Ingunni
Ingimundardóttur, Ingólfur, býr
með Sóleyju Birgisdóttur, Magn-
ús, býr með Mekkín Bjarnadótt-
ur, og Guðlaug, ógift í foreldra-
húsum. Bamabörnin em 10 og
bamabarnabörnin 2.
Fjölskyldan hefur verið mjög
samhent, og börnin vitjað foreldra
sinna reglulega. Matthías hafði
mikið yndi af bamabörnunum og
lagði sig mjög fram í því að þekkja
og skilja lyndiseinkunn þeirra, og
vegna þess hve hann var natinn og
nærgætinn við þau, þá hændust
þau að honum og svo var einnig
um önnur börn sem hann um-
gekkst. Hann var einnig mikill
dýravinur. Til marks um það má
neíha, að er hann var helsjúkur
orðinn þá kom hann auga á læðu
sem var að flytja með sér litla
kettlinga í nágrennið við hann, en
þetta var villiköttur. Matthías
hafði samúð með dýrunum, hann
gekk út og reyndi að hlú að þeim
með því að færa þeim mat og
drykk, þetta gerði hann þar til
hann fór í sína hinstu legu á Borg-
arspítalann í Reykjavík. Ur
sjúkrarúminu heyrði hann fugla-
söng og hafði orð á því, hvað sér
þætti vænt um að heyra í smáfugl-
unum. Daginn fyrir andlátið bað
hann um að gluggatjöldin væru
dregin til, svo hann gæti séð sól-
ina. Svona var Matthías, hann
hafði yndi af fegurð lífsins, en
hann bar ekki tilfinningar sínar á
torg.
Matthías lærði ungur að tefla
slták og það kom fljótlega fram, að
hann hafði óvenjulega skák hæfi-
leika. Ég varð aldrei var við það að
hann læsi sér til í þeirri list eða
gerði í því að undirbúa sig undir
mót, þó var hann þann tíma, sem
hann lagði skákina fyrir sig,
fræknasti taflmaður hér um slóð-
ir, og bar sigurorð af landsþekkt-
um skákmönnum. Hann vék sér
undan því að svara, ef einhver
vildi ræða þessa hæfileika hans
við hann. Hann miklaðist aldrei af
neinu.
Á seinni árum ævi sinnar stund-
aði hann veiðiskap í ám og vötn-
um. Hann hafði mikið yndi af
þeirri íþrótt og í því eins og öðru
sýndi hann mikla leikni og unun
var að sjá hvernig hann handlék
veiðarfærin. Um það leyti sem
Matthías fékk verulegan áhuga á
stangveiði, þá voru að koma á
markaðinn svokallaðir tjaldvagn-
ar. Þau hjónin fengu sér þá þegar
einn vagn, því þægilegt var að
liggja við yfir helgar í þessum
94 FAXI