Bankablaðið - 01.07.1985, Blaðsíða 17

17
„Annatímar í bönkum 1985"
ið fé sem þessu nemur. Þar sem ekki er
hægt að gera ráð fyrir að fjárveitinga-
valdið muni leggja bankanum til aukið
fé, þá verður Landsbankinn að lækka
nokkra liði efnahagsreiknings síns“.
Niðurstöðutala efnahagsreiknings
Landsbankans á síðasta ári, að viðbætt-
um ábyrgðum en að frádregnum innlán-
um í Seðlabankanum, nam 26,3 mill-
jörðunt króna. Eigið fé bankans nam
samkvæmt ársreikningi 1,1 milljarði
króna. Eiginfjárhlutfall bankans, eins og
það er nánar skilgreint í þessu sambandi,
var4,6% í lok ársins, en samkvæmt 36.
grein laganna má hlutfallið ekki verða
lægra heldur en 5%. Bankinn hefur
fimm ára aðlögunartíma til þess að koma
hlutfallinu í rétt horf. En til hvaða að-
gerða getur hann gripið? „Eina leiðin er
að draga úr umsvifunum“, áréttar Helgi
Bergs. En hvaða umsvifum? Á þaö hefur
verið bent að Landsbankinn geti einfald-
lega beitt sér fyrir breytingum á þeim
háttum sem viðgengist hafa varðandi
lántökur erlendis, og bankinn hætti að
taka öll lánin sjálfur og endurlána þau
síðan til aðila sem hafa fengið heimildir
til erlendrar lántöku; hægt yrði í stað-
inn að efna til lántökusamvinnu á milli
banka, þannig að þeir tækju lánin í sam-
einingu. Sama gildir um þá milligöngu
sem Landsbankinn hefur tekið að sér fyr-
ir nokkra banka varðandi erlenda fjár-
mögnun gengisbundinna afurðalána.
En banki í slfkri stöðu mun vafalaust
leitast við að losna við þau viðskipti
sem eru honum erfiðust og halda hin-
um sem hann hagnast mest á. Afurða-
lánin hafa gefið minnst af sér, vegna
þess að vöxtum á þeim hefur verið haldið
niðri. Svo kann e.t.v. að fara að bankinn
segi ennfremur upp viðskiptum við at-
vinnufyrirtæki í erfiðum atvinnugrein-
um, sem eru frekar á lánsfé en eiga erfitt
með að standa í skilum. En hvaða banki á
þá að taka við þessum fyrirtækjum?
Sú spurning hlýtur að vakna hvort
þessar framknúnu breytingar kalli ekki á
skipulagða uppstokkun í ríkisbankakerf-
inu og samninga um flutning viðskipta
á milli banka. Nefnd sú sem banka-
málaráðherra skipaði á síðasta vetri
til að gera tillögur um fækkun ríkis-
bankanna hefur enn ekki skilað áliti;
nefndin átti að ljúka störfum í vor en nú
er rætt um að hún birti niðurstöður sínar
fyrir áramót. „Bankakerfið er búið að
vera í skoðun síðan 1968, þannig að það
verður brátt hægt að halda upp á 20 ára
afmæli þessarar skoðunar. Ég á persónu-
lega ekki von á úrslitum í þessu á næst-
unni", segir Helgi Bergs. „Eiginfjár-
ákvæðið er stefnumarkandi atriði, og ég
efast ekki um að alþingismenn hafi gert
sér grein fyrir hvað af því leiðir. Þess
vegna sé ég ekki af hverju þeir ættu að
vera að grípa til annarra ráðstafana sem
myndu stjórna þessu með einhverjum
öðrum hætti“.
ÚTIBÚ FLIITT?
Landsbankinn stendur betur gagnvart
öðru eiginfjárákvæði nýju bankalag-
anna. í 36. greininni er kveðið svo á
að fasteignir og búnaður hvers banka
megi aldrei verða meiri en sem nemur
65% af eiginfé bankans. Þetta ákvæði
mun m.a. myndaramma um útibúarekst-
ur bankanna. Eins og staðan er í dag, er
Landsbankinn eini bankinn sem er innan
þessara marka; sumir hafa rúmlega tvö-
falt leyfilegt hlutfall. Bankarnir hafa enn
fimm ár til að koma á jafnvægi í fjárfest-
ingum sínum.
Stofnun útibúa verður að öðru leyti
frjáls frá og með áramótunum. Oft hafa
staðið deilur á milli einstakra banka og
bankamálaráðherra um leyfi til stofnunar
útibúa. Stefán Gunnarsson, bankastjóri
Alþýðubankans, segir að það hafi lengi
staðið bankanum fyrir þrifum hversu fá
útibú hann gat starfrækt; margra ára
stríð, sem lauk fyrir ári síðan, hafi t.d.
staðið um leyfi bankans til að stofnsetja
útibú á Akureyri. Stefán fagnar því, eins
og flestir aðrir bankamenn, þessu nýja
frelsi til útibúarekstrar. Fasteigna og eig-
infjárhlutfallið gefur til kynna að bank-
arnir, aðrir en Landsbankinn, geta ekki
að svo stöddu fjölgað útibúum sínum.
En þeir gætu hugsanlega llutt útibú sín
til, lagt sum niður og opnað ný. „Ég hef
nú ekki trú á að það verði skyndilegar
breytingar á þessu“, segir Pétur Erlends-
son, aðstoðarbankastjóri Samvinnu-
bankans, um þetta atriði, „en smátt og
smátt held ég að uppröðun útibúanna
eigi eftir að breytast mikið frá því sem
hún er í dag“.
Staða Alþýðubankans til stofnunar
útibúa kann að batna ef og um leið og
bankanum tekst að uppfylla aðra kvöð
sem bankalögin leggja á hann. Sam-
kvæmt lögunum verða allir hlutafélaga-
bankarnir að hafa a.m.k. 100 milljóna
hlutafé á núgildandi verðlagi. Alþýðu-
bankinn er eini bankinn sem er verulega
undir þessari upphæð, en hlutafé hans er
nú um 25 milljónir króna. „Það verður
að sýna sig hvort það tekst að safna
þessu lágmarkshlutafé á þeim fimm
árum sem gefin eru til þess,“ segir Stefán
Gunnarsson; Við í bankastjóm hljót-
um að fagna því ef eiginfjárstaða bank-
ans verður styrkt með hlutafé. Þetta gef-
ur eigendum bankans tækifæri til að sýna
vilja til að styðja fast við bankann“. Ef
hlutafjársöfnunin gengur ekki upp, þá á
Alþýðubankinn varla annars úrkosta en
að leita sameiningar við annan banka eða
sparisjóð.
FRAMHALD BIS. 56
Bankastjóri og aðstoöarbankastjórar Alþýðu-
bankans. Talið frá vinstri; Guðmundur Ágústsson,
Ólafur Ottósson, Stefán M. Gunnarsson.
L