Morgunblaðið - 30.11.2008, Blaðsíða 37

Vikuferð fyrir tvo til Lungau í Austurríki á tímabilinu 24.
janúar til 21. febrúar. Gisting í tvíbýli með hálfu fæði
í „Comfort“-herbergi á Lifestyle-hotel Der Wastlwirt í
bænum St. Michael. Skíðasvæðið í Lungau er frábært
og skíðabrekkur við allra hæfi, sem og þá sem kjósa
snjóbrettin fram yfir skíðin.
Moggaklúbburinn er nýjung fyrir áskrifendur Morgunblaðs-
ins. Félagar í Moggaklúbbnum njóta margskonar fríðinda
og ávinnings. Í hverjum mánuði fá áskrifendur frábær
tilboð um vörur, þjónustu og afþreyingu á mjög hagkvæm-
um kjörum auk þess sem
dreginn er út glæsilegur
ferðavinningur.
Með Moggaklúbbnum á
skíði í Austurríki
– meira fyrir áskrifendur
Desembervinningur:
Skíðaferð fyrir tvo til Lungau í Austurríki að verðmæti 520.000 kr.
Innifalið í verði ferðar:
• Flug og flugvallaskattar til Salzburg og aftur til Keflavíkur
• Gisting í tvíbýli á Lifestyle-hotel Der Wastlwirt í 7 nætur
• Ferðir til og frá flugvelli
Ekki innifalið:
• Skoðunarferðir
Moggaklúbburinn
Allir skráðir áskrifendur eru
félagar í Moggaklúbbnum og
njóta þar með tilboða um góð
kjör á ýmiss konar afþreyingu;
bíómiðum, listviðburðum,
bókum og hljómdiskum,
auk þess sem dreginn er út
glæsilegur ferðavinningur
mánaðarlega.Fáðu þér áskrift ámbl.is/askrift
eða í síma 569 1122
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
mbl.is/moggaklubburinn



  
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2008
Sleggjur þegar
þær koma
Dómgæsla í knattspyrnu er eitt vanþakklátasta starf í heimi. Dómendur
þurfa að hafa breitt bak þegar leikmenn, þjálfarar og áhangendur liða
sjá afdrifaríkar ákvarðanir þeirra í allt öðru ljósi en þeir sjálfir.
Kristinn Jakobsson kveðst orðinn ýmsu vanur í þessum efnum og
óvægin gagnrýni nái fyrir vikið sjaldnast til hans. Honum þykir það þó
alvarlegra mál þegar fjölskyldan verður fyrir óþægindum vegna um-
deildra ákvarðana hans í leik. Það á auðvitað ekki að gerast. „Sem betur
fer hef ég sjaldan lent í skotlínunni en þetta eru iðulega sleggjur þegar
þær koma. Ég neita því ekki að ég hef oftar en einu sinni velt því fyrir
mér að hætta þegar ég hef setið undir harðri gagnrýni. Er þetta þess
virði? spyr maður sig við þær aðstæður. En þá hugsar maður um allar
björtu hliðarnar á starfinu og herðir upp hugann.“
Spurður um sína aðferð á velli segir Kristinn lykilatriði að vinna með
mönnum innan ramma lagabókstafsins. „Það er mikilvægt að sýna
sömu línuna leikinn út í gegn og gefa ekki þumlung eftir án þess að
sýna yfirlæti eða valdníðslu. Hrokafullir dómarar eru vondir dómarar.“
Hann segir mikilvægt að geta lesið leikinn og feta hinn gullna
meðalveg. „Líklega er þetta eitthvað meðfætt og verður ekki
keypt. Þess vegna geta sumir þetta og aðrir ekki. Það er lyk-
ilatriði að dómari geti horft í augun á leikmönnum og leyft
þeim að njóta sín. Hlutverk dómarans er að vernda leikinn,
ekki taka hann í sínar hendur. Mér líður alltaf best þegar
spurt er eftir leikinn: Hver var aftur að dæma?“
Sálfræðingur í aðra röndina
Þar sem Kristinn hefur leikið knattspyrnu sjálfur kveðst
hann oft skilja reiði leikmanna og láti þeir hana í ljósi innan
skynsamlegra marka láti hann sér það í léttu rúmi liggja.
„Ég bendi mönnum hins vegar oft á að kurteisi kosti
ekki neitt.“
Dómari þarf að vera sálfræðingur í aðra röndina og
Kristinn hefur oft leitað í smiðju til Jóhanns Inga
Gunnarssonar sálfræðings með góðum árangri. „Hjá
honum hef ég fengið fræðslu og góðar leiðbeiningar.
Það er mikilvægt að vera í jafnvægi sama hvað á dyn-
ur.“
Þegar Kristinn er spurður um fyrirmyndir verður
hann hugsi um stund. Síðan segir hann: „Drægi
maður það besta úr Anders Frisk, Markus Merk,
Pierluigi Collina og Ljubos Michel og setti í nest-
isboxið sitt væri maður í góðum málum. Annars
velti ég þessu ekki mikið fyrir mér. Ég er kominn
þangað sem ég er kominn vegna þess að ég er
Kristinn Jakobsson en ekki vegna þess að ég
hleyp eins og Merk eða bendi eins og Collina. Það
er skammgóður vermir að vera fallegur á velli kunni
maður ekki að dæma.“
(UEFA) og fékk þá sérstakan þjálf-
ara, fyrrverandi dómara, sem fylgdi
honum á leiki og gaf sambandinu
skýrslu. „Fólk gerir sér kannski ekki
grein fyrir því en það er stöðugt verið
að taka okkur út faglega af sérfræð-
ingum bak við tjöldin. Það minnkar
ekkert eftir því sem lengra er komið.
Þvert á móti. Fylgst er með hverri
ákvörðun, hverri hreyfingu. Þessir
eftirlitsmenn hafa örlög okkar í hendi
sér.“
Eins og lög gera ráð fyrir byrjaði
Kristinn að dæma á mótum yngri
landsliða. Fyrsta mótið var Evr-
ópumót leikmanna sextán ára og
yngri og skömmu síðar dæmdi hann
stórleik Frakka og Spánverja í flokki
21 árs og yngri. Haustið 2001 var röð-
in svo komin að heimsmeistaramóti
leikmanna yngri en sautján ára í
Trínídad og Tóbagó. „Það voru
ógleymanlegir 25 dagar í Karabíska
hafinu. 10. september millilenti ég í
New York og lét það verða eitt af
mínum fyrstu verkum í borginni að
fara upp í World Trade Center. Dag-
inn eftir horfði ég á turnana hrynja til
grunna í sjónvarpi í Trínídad. Það var
óhugnanlegt.“
Síðan kom þetta í hænuskrefum,
eins og Kristinn orðar það, sem er
eðlilegt. Hann segist snemma hafa
gert sér grein fyrir því að stærri
verkefni væru handan við hornið
héldi hann sínu striki. Evrópumót
nítján ára og yngri í Póllandi fyrir
rúmum tveimur árum olli svo straum-
hvörfum. „Þar var ég verðlaunaður
með úrslitaleiknum sem var mikil
innspýting. Þeir sem dæma leiki af
því tagi fara yfirleitt lengra.“
Í fyrra var Kristinn fyrstur Íslend-
inga hækkaður upp í næsthæsta
styrkleikaflokk evrópskra dómara og
var þar með kominn inn fyrir þrösk-
uldinn sem hann hafði nagað í sex ár.
Árið 2008 hefur verið viðburðaríkt
hjá Kristni en eins og menn muna
hlotnaðist honum sá heiður að vera
svokallaður fjórði dómari á Evr-
ópumóti landsliða í sumar.
„Það var ómetanleg reynsla og
toppurinn á mínum ferli fram að því,“
segir Kristinn en þess má geta að
menn sem voru í hans sporum á EM
fyrir fjórum árum voru komnir með
flautu í hönd í þessari keppni. „Það er
vitaskuld ekki sjálfgefið að ég verði í
eldlínunni á EM eftir fjögur ár en
þetta þýðir að ég á möguleika.“
Ekki þarf að fjölyrða um meist-
aradeildarleikinn í vikunni en Krist-
inn lýsti upplifun sinni af honum í
Morgunblaðinu sl. föstudag. „Þetta
þýðir að ég er kominn inn í elítugr-
úppuna. Ég er ekki þarna til að upp-
fylla neinn kvóta, ég hef komist inn á
eigin verðleikum og væri ég starfinu
ekki vaxinn væri löngu búið að taka
mig úr umferð. Það þyrfti bara eitt
símtal frá Michel Platini [forseta
UEFA],“ segir Kristinn og brosir í
kampinn.
Dómgæsla er félagslegt starf og
Kristinn segir vinahópinn hafa
stækkað síðan hann fór að dæma er-
lendis. „Dómarar eru samheldinn
hópur, ágætis saumaklúbbur. Ég er
kominn með sambönd út um allt og
langi mig til dæmis á leik erlendis
þarf ég bara að taka upp símann.“
Hlustar ekki á úrtöluraddir
Ísland má sín oft lítils í samfélagi
þjóðanna og Kristinn segir það öðr-
um þræði sinn metnað að íslenskir
dómarar séu nefndir í sömu andrá og
dómarar frá stærri löndum, s.s. Ítal-
íu, Spáni og Englandi. „Samkvæmt
hefðinni fá dómarar frá stóru lönd-
unum stærstu verkefnin en þetta er
verðug áskorun sem heldur mér við
efnið. Auðvitað hafa menn sagt við
mig að ég fái aldrei stóra leiki vegna
þess að ég sé frá svona litlu landi.
Hlustaði ég á þær raddir væri ég
löngu hættur að dæma.“
Raunar lítur Kristinn á það sem
kost að vera Íslendingur. „Íslensk lið
hafa ekki verið að taka þátt í stórmót-
um, alltént ekki á seinni stigum,
þannig að hægt er að setja mig á
hvaða leik sem er. Til samanburðar
má nefna að enskir dómarar fá ekki
að dæma leiki í meistaradeildinni séu
ensk lið í viðkomandi riðli. Það tak-
markar möguleika þeirra talsvert.“
Því fer fjarri að Kristinn sé einn á
báti á siglingu sinni um Evrópu. Að-
stoðardómarar hans, Sigurður Óli
Þórleifsson og Ólafur Ingvar Guð-
finnsson, hafa líka gríðarlega mik-
ilvægu hlutverki að gegna. „Dóm-
urum er uppálagt að vera með fasta
menn sér við hlið enda stöndum við
og föllum saman. Geri einn okkar af-
drifarík mistök verðum við allir settir
út af sakramentinu. Það eru líka
dæmi um að góðir dómarar hafi þurft
að draga sig út úr stórmótum vegna
þess að aðstoðardómari stóðst ekki
þrekpróf. Það eru engin grið gefin.“
Eins og í vísindaskáldsögu
Talandi um þrekpróf þá þurfa al-
þjóðadómarar að vera í gríðarlega
góðu líkamlegu formi. UEFA er með
sérstakan þolþjálfara á sínum snær-
um sem sendir mönnum reglulega
æfingaáætlun. Kristinn þarf því að
hlaupa vikulega með púlsklukku, láta
tölvu lesa niðurstöðurnar út frá
ákveðnum forsendum og senda þær
utan til UEFA þar sem þær eru
metnar. „Þeir vita alltaf upp á hár
hver staðan á mér er.“
Þetta hljómar eins og í vís-
indaskáldsögu.
Viðbrögðin koma um hæl og bendi
niðurstöður til þess að viðkomandi
dómari sé ekki í sínu allra besta formi
þarf hann að svara til saka. „Kæmist
þolþjálfarinn að þeirri niðurstöðu
varðandi mig núna myndi ég líklega
svara því til að ég væri rétt kominn úr
erfiðu ferðalagi til Úkraínu,“ segir
Kristinn og bætir við að hann þurfi
jafnframt að tilkynna um öll meiðsli
og hvaða meðferð sé í gangi.
Fyrir utan þetta þarf Kristinn að
fara utan til UEFA til þrekmælinga
að lágmarki þrisvar á ári.
Landsmót eru nú í fullum gangi
víðast hvar í Evrópu en Kristinn seg-
ir það ekki há sér að Íslandsmótinu sé
löngu lokið. „Ég gæti þess vel að
halda mér í toppæfingu allt árið um
kring og er eins og grár köttur á öll-
um völlum að þefa uppi leiki til að
dæma. Það fara fram margir æfinga-
leikir á viku hér á höfuðborgarsvæð-
inu þannig þetta er ekkert vandamál.
Rútínan hjá mér er að æfa fjórum
sinnum í viku og dæma einn leik.
Menn verða stundum hissa þegar
þeir sjá mig eins og brjálæðing á
hlaupabretti og spyrja hvort tímabilið
sé ekki löngu búið hjá mér. Þá svara
ég því til að það sé aldrei búið.“
Loftflæði þarf að vera í lagi
Kristinn segir kröfur um líkamlegt
atgervi dómara í fremstu röð afar
eðlilegar. „Við hlaupum 10 til 15 km í
leik á öllum mögulegum hraða. Það
þýðir ekkert að nema staðar í vörn-
inni. Maður getur þurft að taka erf-
iðustu ákvörðunina á 1. mínútu en
líka á þeirri 90. Það er því nauðsyn-
legt að loftflæði til höfuðsins sé í lagi
svo hægt sé að taka réttar ákvarð-
anir. Ég get ekki lofað því að taka
aldrei ranga ákvörðun í leik en það
skal aldrei verða vegna formleysis.“
Kristinn er tregur að tala um til-
tekin markmið á næstu misserum en
viðurkennir að metnaður sinn standi
til þess að dæma reglulega í Meist-
aradeild Evrópu. „Ég er kominn
þarna inn og það væri fáránlegt að
drífa sig út strax aftur.“
Eigi að síður er ljóst að hann fær
ekki fleiri verkefni á þeim vettvangi í
vetur enda taka „hákarlarnir“ við
þegar komið er út í útsláttarkeppn-
ina. „Það er bara eðlilegt. En vonandi
fæ ég aftur að spreyta mig í riðla-
keppninni næsta haust. Síðan vonast
ég til að fá áfram verkefni í Evr-
ópukeppni félagsliða, bæði í vetur og
á næsta tímabili. En allt veltur þetta
vitaskuld á frammistöðu og formi.“
Kristinn er 39 ára að aldri og má
því dæma á alþjóðavettvangi í sex ár
til viðbótar. Á þeim tíma fara fram
þrjú stórmót. Þegar liggur fyrir að
hann verður ekki meðal dómenda á
HM í Suður-Afríku sumarið 2010. Til
þess er hann ekki kominn nægilega
ofarlega á lista þeirra 250 dómara í
Evrópu sem hafa FIFA-réttindi.
Þá eru eftir EM í Póllandi og
Úkraínu 2012 og HM í Brasilíu 2014.
Kristinn fæst ekki til að svara því
með orðum hvort hann stefni skónum
þangað – en svipurinn kemur upp um
hann.