Morgunblaðið - 30.11.2008, Blaðsíða 12

12 Efnahagsmál
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2008
Hvað gerum við nú?
1 Hvaða þrjú atriði telur þú mikilvægast að hrinda í framkvæmd til að koma landinu út úr efnahagsvandanum?
2 Hvernig á að fara að því að styrkja krónuna næstu vikur og mánuði?
3 Á Ísland að óska eftir aðildarviðræðum við Evrópusambandið?
4 Á að taka upp evru eða annan gjaldmiðil?
5 Hvernig er hægt að skapa aðstæður til að lækka vexti?
6 Telur þú hægt að taka lánskjaravísitölu tímabundið úr sambandi í vetur?
7 Hvernig eiga bankarnir að koma til móts við skuldsett fyrirtæki?
8 Telur þú að það eigi að vera liður í endurreisnarstarfinu að ríkið taki þátt í atvinnulífinu með beinum hætti?
9 Telur þú að við eigum að fresta framkvæmdum við tónlistarhúsið, hátæknisjúkrahús og Sundabraut?
10 Ber að vinna áfram í því að álver Alcoa rísi á Bakka?
11 Á að heimila Norðuráli að stækka álverið í Helguvík í 360 þúsund tonn?
12 Á ríkið að eiga bankana áfram eða selja þá áfram til innlendra eða erlendra aðila?
13 Eiga t.d. erlendir kröfuhafar bankanna að fá hlutabréf í þeim?
14 Á að skipta um bankastjórn Seðlabankans?
15 Styður þú lánveitingu frá IMF og þær forsendur sem liggja að baki láninu?
16 Telur þú nauðsynlegt að hækka skatta?
17 Hvar vilt þú skera niður í ríkisútgjöldum?
1. a. Verja heimili og atvinnulíf í
gegnum erfiðleikana, beita til þess
velferðarkerfinu, sveitarfélögunum
og ríkinu.
b. Nýta alla möguleika til aukinnar
innlendrar verðmætasköpunar í
hefðbundnum greinum atvinnulífs,
blása nýju lífi í niðurníddar grein-
ar eins og skipaiðnað og ullar- og
skinnaiðnað, hefja áburðarfram-
leiðslu, auka kornrækt o.s.frv. og
með átaki í hvers kyns nýsköpun.
c. Verjast óhóflegri erlendri skuld-
setningu þjóðarbúsins eins og
kostur er og mynda nýja rík-
isstjórn sem hefur þjóðina að baki
sér og nýtur trausts til að takast á
við verkefnið.
2 Beita takmörkunum á eða skatt-
lagningu á meiriháttar fjármagns-
flutningum og bjóða sem valkost
móti því að fara með fé úr landi,
trygga ávöxtun innanlands bundið
til nokkurs tíma. Fara hins vegar
mjög varlega í eða jafnvel nota alls
ekki dýrmætan gjaldeyrisforða til
að reyna að stýra gengi krón-
unnar. Jákvæður viðskiptajöfnuður
mun þá fljótlega styrkja gengið,
sérstaklega ef trúverðugleiki verð-
ur til staðar.
3 Nei, þjónar ekki hagsmunum
okkar að svo stöddu og hefur auk
þess engin áhrif til lausnar bráða-
vandans. Er spurning um stöðu
okkar til lengri framtíðar litið.
4 Fyrirkomulag gjaldmiðilsmála
ber að skoða yfirvegað til fram-
tíðar litið, en er ekki viðfangsefni
næstu mánaða.
5 Með því að lækka þá í ljósi þess
sem þegar er skollið á og í ljósi
þess sem horfir um samdrátt í
hagkerfinu. Vaxtahækkun sú sem
var eitt af fyrirframskilyrðum Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins er stór-
skaðleg skuldsettum heimilum og
atvinnulífi. Sem sagt forsendur
vaxtalækkunar eru þegar til stað-
ar.
6 Skoða ber hvort viðráðanlegt sé
að setja þak á hækkun höfuðstóls
verðtryggðra húsnæðislána til að
draga úr áhrifum verðbólgunnar
og beita auk þess vaxtabótum með
hækkun þeirra og fleiri ráðstöf-
unum í þágu þess að heimilin ráði
við sínar skuldir.
7 Með því að veita þeim fyr-
irgreiðslu og styðja þau gegnum
erfiðleikana, veita þeim greiðslu-
frest o.s.frv. en auk þess verða
stjórnvöld að koma að málum eftir
atvikum með því að veita fyr-
irtækjum heimild til að starfa
áfram án þess að þurfa að lýsa sig
gjaldþrota þó höfuðstóll sé tíma-
bundið öfugur ef reksturinn býður
upp á það að öðru leyti, með því að
endurfjármagna þau að hluta ef
það er óumflýjanlegt og fleiri
mögulegum ráðstöfunum.
8 Slíkt á alls ekki að útiloka, sbr.
svar hér að ofan.
9 Mjög dýrum framkvæmdum sem
ekki eru mannaflafrekar kann að
vera óhjákvæmilegt að fresta, en
almennt séð verður að fara varlega
í niðurskurð framkvæmda til að
auka ekki enn á niðursveifluna og
atvinnuleysi.
10 Nei. Það mál virðist komið í
strand nú þegar og hyggilegast er
að leita annarra og vænlegri kosta
í atvinnumálum á svæðinu, þ.m.t.
hvað varðar nýtingu orku til lítilla
og meðalstórra iðnfyrirtækja af
viðráðanlegri stærðargráðu fyrir
svæðið, í hreinni starfsemi og sem
fela í sér meiri innlendan virð-
isauka en álbræðslur erlendra
stórfyrirtækja.
11 Nei.
12 Ríkið á að eiga bankana um
sinn og fara á mjög varlega í allar
breytingar á eignarhaldi þeirra í
ljósi biturrar reynslu af einkavæð-
ingu bankanna. Að því marki sem
eignarhaldinu kynni svo að vera
breytt viljum við yfirvegaða nálg-
un, tryggja dreift eignarhald, að-
skilnað viðskiptabanka og fjárfest-
ingarbankastarfsemi og að eign
ríkisins yrði þá færð niður í áföng-
um, svokölluð „norsk leið“. Lág-
mark er að ríkið eigi um fyr-
irsjáanlega framtíð a.m.k. einn
kjölfestubanka.
13 Nei. Tel að það orki mjög tví-
mælis að opna á slíkt því þá fara
önnur mikilvæg markmið for-
görðum, sbr. svar hér að ofan. Auk
þess er erfitt að sjá hvernig jafn-
ræðissjónarmiða verður gætt í
slíkri aðgerð.
14 Já, sem og um stjórnendur
Fjármálaeftirlitsins og um rík-
isstjórn.
15 Málið er til umfjöllunar á Al-
þingi og þar kemur afstaða þing-
flokks Vinstri grænna í ljós, en við
mæltum ekki með umsókninni á
sínum tíma og höfum viljað að rík-
isstjórnin undirbyggi fleiri kosti
eða leiðir út úr erfiðleikunum í
stað þess að veðja öllu á Alþjóða-
gjaldeyrissjóðinn og þar með und-
irgangast þvingunarskilmála hans.
16 Það er réttlætismál að taka
aftur upp hátekjuskatt eða fleir-
þrepa tekjuskatt (var eitt mesta
hneyksli síðustu ára að afnema
hann þegar ofurlaunin fóru upp úr
öllu valdi). Einnig ber að endur-
skoða fyrirkomulag fjármagns-
tekjuskatts, sbr. margflutt frum-
vörp VG þar um. Skattbyrði
láglaunafólks þarf hins vegar frek-
ar að lækka heldur en hitt.
17 Leggja niður Varnarmálastofn-
un og hætta öllum útgjöldum til
hernaðartengdra verkefna. Einnig
má spara umtalsvert í utanrík-
isþjónustunni, sameina sendiráð og
skipa ekki nýja sendiherra um
nokkurt árabil. Spara má í risnu
og dagpeningagreiðslum, taka ofan
af launum svokallaðra æðstu emb-
ættismanna, sbr. frumvarp þing-
flokks VG þar um, og spara til
framtíðar litið með því að afnema
lög um eftirlaun forseta, ráðherra,
alþingismanna og hæstaréttardóm-
ara, sbr. aftur sama frumvarp
þingflokks VG.
Erlendir aðilar fái ekki hlut í bönkunum
Morgunblaðið/ÞÖK
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON FORMAÐUR VINSTRI
HREYFINGARINNAR GRÆNS FRAMBOÐS
SPURNINGAR
TIL FORMANNA
FLOKKANNA