Morgunblaðið - 17.12.2008, Blaðsíða 14

14 FréttirALÞINGI
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2008
Saltfiskur er
mikilvægur hluti
af matarmenningu
íslensku þjóðarinnar
frumkvöðlafyrirtæki ársins  - fiskvinnsla frá árinu 
Frábær gjöf handa Íslendingum út um allan heim!
Ekta saliskur lbúinn l útvötnunar.
Tímarnir breytast en saliskurinn frá
Ekta ski, þessi gamli góði með
íslenskum kartöum og smjöri, stendur
alltaf fyrir sínu.
Sérútvatnaði saliskurinn er sérstaklega
hentugur í seiðandi saliskré Fæst um allt land. Hafðu samband!
466 1016
www.ektafiskur.is
Bæklingur á 4 tungumálum ummeðferð og eldun fylgir með.
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
NIÐURSKURÐUR í mennta- og menningarmálum og
aukin gjaldtaka í heilbrigðiskerfinu var harðlega gagn-
rýnd af stjórnarandstöðunni á Alþingi í gær. Efnahags-
mál eru ofarlega á baugi á þingi þessa vikuna enda liggja
fyrir bæði fjárlagafrumvarpið fyrir árið 2009 og frum-
varp til fjáraukalaga fyrir þetta ár. Í gær mælti forsætis-
ráðherra jafnframt fyrir bandormsfrumvarpi, þ.e. frum-
varpi sem tekur til breytinga á mörgum lögum, um
ráðstafanir í ríkisfjármálum. Áætlað er að þær breyt-
ingar auki tekjur ríkissjóðs um 8,5-9 milljarða króna og
að sama skapi verður dregið úr eða komið í veg fyrir út-
gjöld upp á rúma átta milljarða. Rekstrarhalli ríkissjóðs
verður því 16,5-17 milljörðum lægri en annars.
Það var ekki með bros á vör sem ráðherrar og stjórn-
arliðar mæltu tillögunum bót og tóku þeir fram að eng-
inn vildi fara í slíkar aðgerðir. Aðstæður leyfðu ekki ann-
að.
Fyrirhugað komugjald á sjúkrahúsum sætti hvað
mestri gagnrýni í gær og töluðu þingmenn VG um að
með því væri verið að selja inn á sjúkrahúsin. Breytingar
á búvörusamningum voru einnig gagnrýndar en Einar
K. Guðfinnsson landbúnaðarráðherra lagði áherslu á að
ekki væri farið inn í grundvöll samninganna heldur að-
eins sett þak á vísitöluhækkun. Þetta hlyti að ráðast af
þeim fjárveitingum sem unnt væri að veita.
Óafturkræf spjöll?
Í upphafi þingfundar lýstu Katrín Jakobsdóttir, þing-
maður VG, og fleiri stjórnarandstæðingar miklum
áhyggjum af fyrirhuguðum niðurskurði í mennta- og
menningarmálum. Sagðist Katrín óttast að unnin yrðu
óafturkræf spjöll, sérstaklega í ljósi þess að menntun og
rannsóknir ættu að vera einn af lyklunum til að komst út
úr kreppunni. Sigurður Kári Kristjánsson, formaður
menntamálanefndar, sagði þyngra en tárum tæki að
þurfa að standa að niðurskurði en við þessar aðstæður
yrði því miður að skera niður á öllum sviðum. „Hér er
verið að stíga eins varlega til jarðar og mögulegt er,“
sagði Sigurður Kári.
Morgunblaðið/Ómar
Deilt um niðurskurð
Milli stríða Stjórnarliðar eru sannarlega ekki ánægðir með að þurfa að standa að miklum niðurskurði og líklega
var það eitthvað annað sem fékk fjármálaráðherra til að brosa blítt á þingi í gær.
 Bandormur minnkar halla ríkissjóðs um 16-17 milljarða
 Komugjald á sjúkrahúsum harðlega gagnrýnt
Borgað á sjúkrahúsi
Komugjöld verða tekin upp á
sjúkrahúsum. Aldraðir, öryrkjar og
börn fá afslátt af þeim og ekki verð-
ur innheimt komugjald vegna fæð-
inga. Áætlað er að þetta muni skila
360 milljónum króna til ríkisins.
Meiri skattar
Skattbyrði einstaklings hækkar um
1,25-1,5%. Tekjuskattur hækkar
um 1,25% en áður hafði ríkisstjórn-
in kynnt 1% hækkun. Ríkissjóður
fær fyrir vikið 7 milljarða króna í
sinn hlut. Sveitarfélögin munu jafn-
framt geta hækkað útsvar um
0,25% og sú heimild gæti skilað
sveitarfélögunum samtals 2 millj-
örðum.
Enginn lúxus í orlofi
Fólk með yfir 500 þúsund krónur í
mánaðartekjur fær lægri greiðslur
úr fæðingarorlofssjóði en áður. Há-
markið verður lækkað úr 480 þús-
und krónum á mánuði í 400 þúsund.
Einn með dýrin
Aðeins verður einn héraðsdýra-
læknir í Þingeyjarumdæmi en þeir
hafa hingað til verið tveir.
Sama fyrir alla
lífeyrisþega
Frítekjumark vegna atvinnutekna
ellilífeyrisþega lækkar og verður
100 þúsund krónur á mánuði. Þeir
sem eru yfir sjötugu hafa hingað til
haft betri kjör en yngri lífeyris-
þegar. Fjármagnstekjur munu
koma að fullu til skerðingar á
tekjutengdum greiðslum lífeyris-
trygginga.
Strembnara fyrir bændur
Búvörusamningar við bændur
fylgja ekki neysluvísitölu á næsta
ári eins og venjan er. Framlög sam-
kvæmt samningnum hækka ekki
meira en kveðið er á um í fjárlögum
fyrir næsta ár. Í greinargerð með
bandormsfrumvarpinu er sér-
staklega tekið fram að þetta brjóti
ekki í bága við stjórnarskrá.
Bændasamtökin vilja meina að
þetta þýði rof á samningum og að
skerðing fyrir bændur nemi í heild-
ina 7-800 milljónum króna.
Símaféð í önnur verk
Lög um ráðstöfun peninganna sem
fengust við einkavæðingu Lands-
símans verða felld úr gildi en í þeim
var ákveðið í hvað féð skyldi nýtt,
m.a. til byggingar hátæknisjúkra-
húss, vegaframkvæmdir og í að
fjölga búsetuúrræðum fyrir geð-
fatlaða. Forsætisráðherra sagði á
Alþingi í gær að árlega hefði þurft
að ráðstafa fénu öðruvísi og að
frumvarpið á sínum tíma hefði
kannski verið umdeilanlegt.
Hvað breytist?
FYRRUM ráðherrar munu héðan af
ekki geta þegið laun hjá ríkinu og á
sama tíma verið á eftirlaunum. Það
hafa þeir getað síðan árið 2003 þegar
umdeild eftirlaunalög voru sam-
þykkt á Alþingi. Áður boðað ríkis-
stjórnarfrumvap til breytinga á eft-
irlaunalögum alþingismanna, ráð-
herra og hæstaréttardómara var
lagt fram á Alþingi í gær og áætlað
er að lögin taki gildi 1. júlí nk.
Aldurslágmark verður 60 ár
Ein af röksemdunum fyrir eftir-
launalögunum á sínum tíma var að
ráðherrar og þingmenn með langan
feril að baki þyrftu að geta horfið af
vettvangi með örugga afkomu án
þess að þurfa að leita nýrra starfa
seint á starfsævinni. Reynslan hefur
hins vegar sýnt að margir þeirra
hafa takmarkaðan áhuga á því. Sum-
ir fyrrum ráðherrar hafa verið ráðn-
ir í störf á vegum ríkisins og þiggja
því bæði há laun fyrir stjórnunar-
stöður og rífleg eftirlaun. Girt verð-
ur fyrir þetta verði nýja eftirlauna-
frumvarpið að lögum. Skýrt er þó
tekið fram að það gildi einungis fyrir
fast starf en ekki fyrir einstaka verk-
efni á vegum ríkisins. Eftirlaunaþegi
mun að sama skapi geta starfað á al-
mennum markaði.
Aldurslágmark þingmanna, ráð-
herra og hæstaréttardómara til að
taka eftirlaun verður hækkað úr 55
árum í 60 ár, verði frumvarpið að
lögum. Réttindaávinnsla þessa hóps
verður 2,375% en var 3% hjá þing-
mönnum og 6% hjá ráðherrum og
hæstaréttardómurum. Þá munu sér-
ákvæði um eftirlaunakjör forsætis-
ráðherra verða felld á brott þannig
að um þá gildi sömu reglur og um
aðra ráðherra.
Skerðir ekki fyrri réttindi
Gert er ráð fyrir að þau réttindi
sem ráðamenn hafa áunnið sér undir
hinum umdeildu eftirlaunalögum
skerðist ekki og að nýju lögin gildi
aðeins um hæstaréttardómara sem
verða skipaðir eftir gildistöku lag-
anna. halla@mbl.is
Tvöföld greiðsla
heyrir sögunni til
Eftirlaunafrum-
varpið komið fram
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gamlir dagar Eftirlaunalögin voru
samþykkt á Alþingi árið 2003.
Árið næstum liðið
Fjármálaráðherra mælti í gær fyrir
frumvarpi til fjáraukalaga fyrir árið
2008. Hann og þingmenn stjórn-
arandstöðunnar voru sammála um
að það kæmi óþarflega seint fram.
Þeir síðarnefndu höfðu einnig áhyggj-
ur af því að tekjur væru vanáætlaðar
og sögðu litlar breytingar vera frá því
sem fram kom í haust, fyrir banka-
hrunið. Jón Bjarnason benti á að fé
sem hefur verið veitt til bankanna
væri ekki tilgreint í frumvarpinu. Árni
M. Mathiesen sagði hins vegar að
verið væri að vinna þessi gögn og
skoða hvort þau eigi heima í fjár-
aukalögum fyrir þetta ár eða fjár-
lögum fyrir það næsta. Gögnin
kæmu í þessari viku.
Grínleikur en ekki
ábyrg vinnubrögð
Stjórnarandstæðingar sátu hjá í at-
kvæðagreiðslu um fjárlagafrum-
varpið í gær en því hefur verið vísað
til nefndar og kemur síðan til þriðju
umræðu. Vinnan við fjárlagagerðina
var harðlega gagnrýnd og sagði
Magnús Stefánsson, Framsókn,
fremur vera um grínleik að ræða en
ábyrg vinnubrögð. Meðal þess sem
stjórnarandstaðan gagnrýndi var
niðurskurður í heilbrigðiskerfinu og
mennta- og menningarmálum og að
dregið skuli úr framlögum til þróunar-
mála á sama tíma og Varnarmála-
stofnun fái mikil framlög.
ÞETTA HELST …