Morgunblaðið - 17.12.2008, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 17.12.2008, Blaðsíða 22
22 Umræðan MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 2008 ÞAÐ einkennir oft umræðu um alþjóða- mál hér á landi að mönnum er gjarnara að reyna að finna hjá- leið framhjá almenn- um leikreglum á al- þjóðavettvangi en að fara troðnar slóðir. Þessi þjóðarlöstur – að leita sér stöðugt að nýrri smugu – hefur einungis skilað okkur vondri nið- urstöðu þegar þessi leið hefur ver- ið farin. Okkur hefur gefist best að vinna með nágrannaríkjum okkar og leita sömu lausna, hvort sem það var með aðildinni að EFTA eða með samningnum um Evrópska efnahagssvæðið. Nú blasir við að íslenska krónan verður ekki gjaldmiðill þjóð- arinnar nema um stutta hríð. Undanfarin misseri hefur ítrekað verið staðhæft að einhliða upptaka evru sé lausn á þessum gjaldmið- ilsvanda. Jafn oft hafa verið færð sannfærandi rök fyrir því að svo er ekki. Einhliða upptaka evru hefur aldrei verið reynd af þróuðu, sjálfstæðu ríki. Evrópu- sambandið er andvígt einhliða upptöku. Við eigum víðtæk og pólitísk og viðskiptaleg tengslum við Evrópusambandið. Upptaka gjaldmiðils Evrópusambandsins, í blóra við vilja þess, er ósamrým- anleg slíkri stöðu. Það hefur líka verið bent á að einhliða upptaka sé okkur dýr og að hún leysi á engan hátt úr þeim vanda sem að okkur steðjar vegna skorts á lán- veitanda til þrautavara. Banka- kerfið okkar hrundi vegna skorts á alþjóðlegum gjald- eyri. Um allan heim leita menn leiða til að stækka gjaldmið- ilssvæði til að draga úr áhættu smárra myntsvæða og greiða fyrir meira efnahags- jafnvægi og lægri vöxtum til lengri tíma litið. Ætlum við þá, eftir allt sem á undan er gengið, að búa til sérstaka íslenska evru með tilheyrandi áhættu? Það er til leið til efnahagslegrar endurreisnar sem öll nágrannaríki okkar hafa farið við efnahagslega ágjöf. Sú leið er aðild að Evrópu- sambandinu. Hún leysir auðvitað ekki allan vanda tafarlaust, en hún veitir jafnt efnahagslegan og póli- tískan stöðugleika. Aðild er líka til þess fallin að tryggja öllum í sam- félaginu sanngjarna hlutdeild í efnahagslegum ávinningi og draga úr hættu á misskiptingu milli stétta og þjóðfélagshópa. Einhliða upptaka án samþykkis Evrópu- sambandsins er tilræði við það efnahagslega jafnvægi sem er nauðsynleg forsenda sáttar um nýja efnahagsuppbyggingu. Sumir talsmenn þessarar hug- myndar staðhæfa að þessi leið sé óhjákvæmileg vegna erfiðrar stöðu landsins og þess tíma sem aðildarviðræður taki. Það eru mik- il falsrök. Fyrir það fyrsta hefur framkvæmdastjórn Evrópusam- bandsins veitt fyrirheit um að að- ildarviðræðum verði hraðað í ljósi fordæmislausrar stöðu Íslands. Í annan stað líta slíkar staðhæf- ingar framhjá þeim ávinningi sem aðildarferlið yrði fyrir efnahags- lífið og verðmyndun á krónunni. Augljóst er og ágreiningslaust að hættulegt er að láta krónuna fljóta áður en að aðildarviðræður hefjast og á meðan fullkomin óvissa er um framtíðarfyrirkomulag peninga- mála. En það yrði okkur veruleg- ur ávinningur í kjölfarið að hafa krónuna með slíku flotholti, sem aðildarferlið er, til að takast á við það efnahagslega ójafnvægi sem hér er óhjákvæmilegt á næstu ár- um. Það er enda tilgangur aðild- arferlisins í efnahagslegu tilliti að draga úr ósamkvæmni í hagsveiflu og tryggja sjálfbærni þess viðmið- unargengis sem evran yrði á gagnvart íslensku krónunni til frambúðar. Einungis þannig tryggjum við traust og stöðugt efnahagskerfi til næstu áratuga. Það ber ekki að útiloka að sér- stakar lausnir eða tímafrestir finnist í aðildarumsóknarferlinu, ef íslenskir hagsmunir kalla á það. En það er grundvallaratriði að slíkt sé unnið sem hluti af um- sóknarferlinu og ákvarðanir séu teknar í samráði við Evrópusam- bandið. Við þurfum ekki meira af und- anbrögðum, hálfsannleik og því að farið sé á svig við almennar reglur sem aðrar þjóðir fara eftir. Við þurfum ekki meira af óábyrgri ævintýramennsku. Við þurfum ekki fleiri séríslenskar lausnir, með tröllaukinni áhættu fyrir al- menning en öruggum ávinningi fyrir kaupahéðna. Við þurfum grunn fyrir endurreisn efnahags- legs stöðugleika fyrir alla, með lágum vöxtum og heilsteyptri framtíðarsýn. Að leita sér að smugu Árni Páll Árnason skrifar um krónuna » Við þurfum ekki meira af undan- brögðum, hálfsannleik og óábyrgri ævintýra- mennsku. Árni Páll Árnason Höfundur er alþingismaður Samfylk- ingarinnar í Suðvesturkjördæmi. EKKI er ýkja langt um liðið síðan gerð var ný skoðanakönnun meðal almennings í landinu varðandi við- horf hans til veru Reykjavíkurflugvallar í Vatnsmýri. Er skemmst frá því að segja að sjötíu prósent landsmanna vilja að völlurinn verði áfram í Vatnsmýri og er það mér sem landsbyggðarmanni sér- stakt gleðiefni að loksins skuli meiri- hluti íbúa í Reykvík vera þessarar skoðunar. Í Reykjavík, sjálfri höfuðborginni, hefur andstaðan við flugvöllinn jafn- an verið mest, svo einkennilegt sem það nú er. Mér hefur alltaf fundist furðulegt, að sumu leyti vegna þess að ég starfa að atvinnu- og verkalýðs- málum, að borgaryfirvöld í Reykjavík skuli vera tilbúin til að fórna þeim hundruðum starfa sem tengjast flug- starfseminni í Vatnsmýri. Mér skilst að þau séu á sjötta hundrað. Og ástæðan: Jú, það þarf að byggja hús á svæðinu! Enda þótt borgaryfirvöld hafi gert samkomulag við ríkisvaldið um að ýta deilumálinu um flugvöllinn til hliðar um sinn þætti mér meiri sómi af því ef þau tækju af skarið og lýstu því yfir að borgin hygðist upp- fylla höfuðborgarskyldu sína gagnvart lands- mönnum öllum hér eftir sem hingað til með öfl- ugum innanlandsflugvelli á sama stað eins og verið hefur. Minna öryggi Vegna starfa minna að verkalýðsmálum þarf ég að fljúga reglulega til Reykjavíkur. Fyrir okk- ur á svæðinu í kringum Húsavík hafði það veruleg óþægindi í för með sér þegar flug lagðist af milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Annars vegar hefur ferðatími fram og til baka lengst um tvær klukkustundir, þar sem um klukkustund tekur að aka til Akureyrar við bestu aðstæður. Hins vegar er afleiðingin minna öryggi, sem akstur til og frá Akureyri veldur, einkum í snjó og hálku. Aukið óhagræði Það gefur augaleið að brottflutn- ingur Reykjavíkurflugvallar úr Vatnsmýri hefði í för með sér aukið óhagræði fyrir alla aðila. Hann myndi lengja ferðalög fólks nema flugvöll- urinn yrði fluttur út í Skerjafjörð. Hann myndi af sömu ástæðum valda auknum ferðakostnaði ef aka þyrfti til Reykjavíkur frá flugvelli á nýjum stað. Síðast en ekki síst myndi brott- flutningurinn úr Vatnsmýri draga verulega úr öryggi sjúklinga á lands- byggðinni, sem flytja þarf með flugi á sjúkrahús í Reykjavík, þar sem hver mínúta skiptir máli. Höfuðborg og aðal-viðskipta- miðstöðin Það er alveg sama hvernig litið er á málið, flutningur innanlandsflugvall- arins úr Vatnsmýri hefði nánast ein- göngu ókosti í för með sér. Reykjavík er höfuðborg og aðalviðskiptamiðstöð landsins, þar er nánast öll stjórnsýsl- an saman komin og þar eru mörg fyr- irtæki sem byggja starfsemi sína að verulegu leyti á þjónustu við lands- byggðina og greiðum flugsam- göngum til og frá borginni. Ég vil að lokum benda á að búið er að gera Reykjavíkurflugvöll upp fyrir marga milljarða króna með end- urgerð flugbrauta, endurnýjun tækni- og ljósabúnaðar, sem starf- seminni fylgir, og frágangi á um- hverfi flugvallarins. Landsmenn hafa ekki efni á því að kasta þeim fjármunum á glæ. Reykjavíkurflugvöllur er á réttum stað Aðalsteinn Á. Bald- ursson skrifar um mikilvægi Reykja- víkurflugvallar fyr- ir landsbyggðina » Það er alveg sama hvernig litið er á málið, flutningur innan- landsflugvallarins úr Vatnsmýri hefur nánast eingöngu ókosti í för með sér. Aðalsteinn Baldursson. Höfundur er formaður Framsýnar – stéttarfélags Þingeyinga. UTANRÍK- ISRÁÐHERRA, Ingi- björg Sólrún Gísladótt- ir, kynnti nýverið tillögur ráðuneytis síns um niðurskurð í utan- ríkisþjónustunni vegna þeirrar stöðu sem nú er uppi í efnahagsmálum þjóðarinnar. Svo ótrúlegt sem það kann að virðast þá beinist meg- inþáttur niðurskurðarins, eða 73%, að þróunarsamvinnu meðal þjóða sem sannarlega eiga við erfiðust kjör að búa á þessari jörð, þ.e. að íbúum fá- tækustu ríkja jarðar í sunnanverðri Afríku – Malaví og Mósambik – en þessi ríki hafa verið helstu samstarfs- ríki okkar Íslendinga á sviði þróun- arsamvinnu á undanförnum árum. Haft er eftir utanríkisráðherra í dagblöðum að henni þyki „mjög mið- ur að þurfa að spara á þessum víg- stöðvum en staða mála hér á Íslandi er með þeim hætti að ekki verður frá þessu vikist.“ (Morgunblaðið 13. nóv.). Hvað á ráðherrann við með þessum orðum sínum? Telur hún að staða mála á Íslandi, staða Íslendinga almennt efnahagslega, sé nú sam- bærileg við það sem gerist meðal íbúa Malaví og Mósambik? Óhugsandi er að hún telji að svo sé, enda væri hún þá að opinbera mikla vanþekkingu á þessum málaflokki. En hvað er ráð- herrann þá að meina með þessum ummælum sínum? Ég beini því til ráðherrans að fara hið allra fyrsta á vettvang í þessum löndum og kynna sér frá fyrstu hendi þær aðstæður sem almenningur býr við. Reyndar minnir mig að ráð- herrann hafi farið í ferð til Suður- Afríku nýverið á einhverja ráðstefnu. Það ágæta land er tiltölulega vel sett miðað við önnur lönd sunnan Sahara og því ekki dæmigert fyrir aðstæður í þessum heimshluta. Auk þess eru vestrænar ráðstefnur, þótt þær séu haldnar í Afríku, ekki heppilegur vettvangur til að kynnast aðstæðum þess fólks sem býr við lökust kjör í Afríku. Að- stæður þess fólks eru, því miður, afar bágborn- ar hjá öllum þorra íbúa viðkomandi landa. Í því sambandi nægir að nefna að þjóðartekjur á hvern íbúa í Malaví og Mósambik eru örfá hundruð dala á mann, en þjóð- artekjur okkar Íslendinga nema tug- um þúsunda dala, þrátt fyrir yf- irstandandi kreppu. Það þarf enginn að segja mér, og vonandi ekki heldur íslenskum al- menningi, að ekki sé unnt að skera niður í utanríkisþjónustu Íslands með öðrum hætti en að ganga í skrokk á þeim sem fátækastir eru og mest þurfandi fyrir aðstoð okkar. Það þarf ekki að segja mér að ekki að ekki sé hægt að sameina nokkur sendiráð af þeim 21 sem starfandi eru, án þess að skerða þjónustu að marki. Það þarf ekki að segja mér að ekki megi selja nokkrar montbyggingar sendiráða, t.d. í Berlín. Það þarf ekki að segja mér að ekki megi skera „Varnarmálastofnun“ nið- ur. Ég skora á utanríkisráðherra að finna aðrar „vígstöðvar“ en meðal fá- tækustu þjóða heims til að knýja fram nauðsynlegan og löngu tíma- bæran niðurskurð í utanríkisþjónust- unni. Þróunarsam- vinna í verki? Ólafur Karvel Páls- son mótmælir nið- urskurði í þróun- arsamvinnu við fátæk lönd á borð við Malaví og Mós- ambik. »Ég skora á utanrík- isráðherra að finna aðrar „vígstöðvar“ en þróunarsamvinnu til að knýja fram löngu tíma- bæran niðurskurð í ut- anríkisþjónustunni. Höfundur er fiskifræðingur og starfaði í Malaví 1997-99. Ólafur Karvel Pálsson Bréf til blaðsins Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is UM þessar mundir er minnst 60 ára afmælis mannréttinda- yfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna. Af því tilefni hef- ur Amnesty Int- ernational á Ís- landi staðið fyrir endurbættri út- gáfu þessarar yf- irlýsingar á ís- lensku og er það þakkarvert. Fulltrúar Am- nesty hafa komið fram í fjöl- miðlum og talað um mikilvægi þessarar yfirlýsingar og baráttu samtakanna fyrir mann- réttindum víðs vegar um heiminn. Um þessa baráttu er að sjálfsögðu ekkert nema allt gott að segja. Framkvæmdastjóri AI á Íslandi flutti ræðu í Listasafni Reykjavík- ur í lok styrktartónleika 10. desem- ber þar sem hún tiltók ekki færri en 30 dæmi um mannréttindabrot víðs vegar um heiminn, en vék ekki einu orði að umfangsmestu og langvinnustu mannréttindabrotum samtímasögunnar. Um þessar mundir minnast Pal- estínumenn jafn langrar útlegðar í flóttamannabúðum víðs vegar fyrir botni Miðjarðarhafs. Enn þann dag í dag rústa ísraelsk stjórnvöld eitt palestínskt heimili á dag, allan árs- ins hring, nær 400 heimili á ári. Enn fjölgar ólöglegum búsetu- kjörnum Ísraelsmanna á stolnu landi á Vesturbakka Jórdanár. Nær annar hver palestínskur karl- maður yfir tvítugu hefur orðið að sæta fangabúðavist á vegum Ísr- aelsmanna og enn eru í slíkum fangabúðum um 11.000 manns þar á meðal fjöldi barna og ungmenna. Hvað varð um þá löglega kjörnu ráðherra Palestínumanna sem Ísr- aelsher handtók fyrir ári? Vita fulltrúar Amnesty eitthvað um ör- lög þessara manna? Yfir milljón manns er haldið í risagettói á Gaza-ströndinni, sem um margt jafnast á við gettóið í Varsjá í síð- ari heimsstyrjöldinni. Hvers vegna þessi æpandi þögn um aðstæður Palestínumanna og þau mannrétt- indabrot sem stunduð eru á þeim af hernámsyfirvöldum? Er ekki nóg að byggja aðskilnaðarmúr um- hverfis Palestínumenn á þeirra eig- in landi þó ekki sé komið upp þagnarmúr umhverfis þeirra mál- efni líka? BORGÞÓR S. KJÆRNESTED varaformaður Félagsins Ísland Palestína. Jóhanna K. Eyjólfsdótt- ir – hvers vegna þegir þú um Palestínu? Frá Borgþóri S. Kjærnested Borgþór S. Kærnested Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500. www.flis.is ● netfang: flis@flis.is lím og fúguefni

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.