Morgunblaðið - 25.04.2009, Qupperneq 50

50 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 2009
ÞVÍ HEFUR verið
haldið að fólki und-
anfarið, að með því að
skila auðum seðli í al-
þingiskosningum geti
menn gert annað og
meira en einfaldlega
gert atkvæði sitt ógilt.
Því til sanninda hefur
verið sagt, að kjör-
stjórnir ætli að birta
það sérstaklega
hversu margir auðir
kjörseðlar komi upp úr kössunum.
Hér er verið að afvegaleiða fólk.
Auður seðill er einfaldlega ógildur
og það er ekki hlutverk kjörstjórna
að greina þá sérstaklega frá öðrum
ógildum seðlum.
Í 100. gr. laga um kosningar til
alþingis, nr. 24/2000, er talið upp
hvað geri kjörseðil ógildan, og fyrst
í upptalningunni er einmitt að hann
sé auður. Ákvæðið hljóðar svo í
heild sinni: „Atkvæði skal meta
ógilt: a. ef kjörseðill er auður, b. ef
ekki verður séð við hvern lista er
merkt eða ef ekki verður séð með
vissu hvort það sem stendur á utan-
kjörfundarseðli getur átt við nokk-
urn af listum sem í kjöri eru, c. ef
merkt er við fleiri listabókstafi en
einn eða tölumerkt
nöfn á fleiri listum en
einum eða skrifaðir
fleiri en einn listabók-
stafur á utankjörfund-
arseðil, d. ef áletrun er
á kjörseðli fram yfir
það sem fyrir er mælt
eða annarleg merki
sem ætla má að sett
séu af ásettu ráði til að
gera seðilinn auðkenni-
legan, e. ef í umslagi
með utankjörfund-
arseðli er annað eða
meira en einn kjörseðill, f. ef kjör-
seðill er annar en kjörstjórn eða
kjörstjóri hefur löglega afhent.“
Kjörstjórnir hafa ekkert með það
að gera að sundurgreina hvaða
ástæður verða til þess að ógilda at-
kvæði, hvorki með því að telja sér-
staklega hversu mörg atkvæði
verða auð, né með því að upplýsa
sérstaklega hversu mörg atkvæði
urðu ógild vegna þess að á þau voru
ortar vísur; ekki frekar en það væri
hlutverk kjörstjórna að greina í
sundur hversu margar vísurnar
hefðu verið rétt kveðnar og hversu
margar rangt.
Það að skila auðum seðli er ekki
viðurkennd aðferð til að lýsa skoð-
un. Það geta menn hins vegar gert
með útstrikunum. Það eru skilaboð
sem bæði skiljast og heyra beinlínis
til kosningaúrslita. En sú kenning,
að autt atkvæði geti verið eitthvað
annað en ógilt, er kannski til marks
um vaxandi lausung í kosninga-
framkvæmd, þar sem dóms-
málaráðuneytið vísar veginn. Ráðu-
neytið virðist úthluta
listabókstöfum eingöngu eftir ósk-
um framboða en án tillits til rugl-
ingshættu við þá listabókstafi sem
fyrir eru eða nöfn flokka sem fyrir
eru – og nú hefur heyrst að á kjör-
seðlum í ár muni standa, sem nafn
stjórnmálaflokks, „listi Borg-
arahreyfingarinnar – þjóðin á þing“
og er sérstakt að slík slagorð séu
viðurkennd sem nafn stjórn-
málaflokks á kjörseðli. Dóms-
málaráðuneytið virðist halda að
hlutverk þess við kosningar sé að
hlaupa á eftir öllum óskum.
Eftir Þórhall H.
Þorvaldsson
Þórhallur H.
Þorvaldsson
» Það að skila auðum
seðli er ekki við-
urkennd aðferð til að
lýsa skoðun. Það geta
menn hins vegar gert
með útstrikunum.
Höfundur er héraðsdómslögmaður.
Auður er ógildur
FORNAR leiðir um Ísland eru
merkileg heimild um sögu þjóð-
arinnar. Þær hafa margar hverjar
glatast í tímans rás en á síðustu
árum hafa menn gert sér far um
að finna þær að nýju, týnt saman
vörðubrot og reynt að ráða í
landslag til þess að áætla spor
genginna kynslóða.
Gálgahraun á Álftanesi er ein-
stakt að því leyti, að þar eru
óspilltar þjóðleiðir allt frá land-
námi. Á nesinu voru tvö höfuðból,
annars vegar kirkjustaðurinn
Garðar og hins vegar höfuðstaður
veraldlegs valds á Íslandi, Bessa-
staðir. Talið er að kirkja hafi verið
að Görðum á Álftanesi frá því að
kristni var lögtekin á Íslandi árið
1000. Bessastaðir byggðust við
landnám og á því stórbýli sátu
helstu höfðingjar í margar aldir
allt þar til yfirstjórn landsins
fluttist til Reykjavíkur.
Fógetagata eða Álftanesgata er
merkasta þjóðleiðin til
Bessastaða og meðal
mikilvægustu fornminja
á höfuðborgarsvæðinu.
Hún liggur úr svoköll-
uðu Hraunsviki í Arn-
arnesvogi og beina leið
vestur að höfuðbólinu.
Snorri Sturluson reið
stíginn þegar hann kom
úr Reykholti á 13. öld,
Fjölnismenn gengu
sama veg á leið í Bes-
staðaskóla sex hundruð
árum síðar og þar beitti
fáki sínum Grímur
Thomsen undir aldamótin 1900.
Allt er óbreytt enn í dag.
Þeir sem komu að austan á leið
til Bessastaða héldu um Engidals-
stíg. Hann hófst við Ófeigskirkju,
álfaklett skammt fyrir vestan nú-
verandi gatnamót Álftanesvegar
og Hafnarfjarðarvegar, og hélt
sem leið lá norðvestur eftir nes-
inu. Flatahraunsgata lá frá Ófeigs-
kirkju í átt að Görðum. Þá leið
hefur Jón Vídalín biskup í Skál-
holti líkast til farið í lok 17. aldar
og riðið síðan Álftanesstíg og suð-
ur Stekkjargötu þegar hann vitj-
aði bernskuheimilis síns að Görð-
um eða haldið um Kirkjustíg. Þeir
sem komu úr Reykjavík og hugð-
ust halda að prest-
setrinu hafa annað
hvort tekið stefnuna
beint úr Hraunsviki
suður Móslóða að
Vegamótum og það-
an um Kirkjustíg
eða riðið Fóg-
etagötu inn í Gálga-
hraun og síðan farið
um Stekkjargötu til
suðurs yfir á Garða-
holtið. Hafnfirð-
ingar og Suð-
urnesjamenn riðu
Álftanesstíg úr kaupstað út á nes-
ið.
Flestar þessara fornu þjóðleiða
um Álftanes eru greinilegar enn
þann dag í dag. Athygli vekur að
ekkert hefur verið gert til þess að
halda þeim við eða merkja. Þvert
á móti bendir allt til þess að þeim
verði eytt. Fyrirhugað er að
leggja nýjan Álftanesveg þvert yf-
ir hraunið um Engidalsstíg. Til
þess að bæta gráu ofan á svart er
gert ráð fyrir öðrum vegi þvert yf-
ir nesið úr Hraunsviki yfir að
Görðum og þar með hoggið æði
nærri Fógetagötu en Móslóði
verður eyðileggingunni að bráð.
Í Gálgahrauni á Álftanesi hafa
varðveist einstakar minjar um
göngu- og reiðleiðir þjóðarinnar
allt frá landnámi. Þeim má ekki
granda. Þær mynda samfellt net,
einstakt í sinni röð. Ekki er ólík-
legt að svæðið ætti heima á heims-
minjaskrá Unesco sem stór-
merkilegt menningarlandslag á
heimsvísu. Íslendingar ættu að
standa vörð um þessar sameig-
inlegu menningarminjar þjóð-
arinnar. Hraunið er í landi Garða-
bæjar. Hér með er skorað á
bæjarfélagið að slá alla vegagerð í
Gálgahrauni út af borðinu, friða
svæðið, merkja hinar fornu þjóð-
leiðir og gera þær aðgengilegar
almenningi. Gálgahraun er á nátt-
úruminjaskrá og eignarhald á því
er skýrt. Friðlýsing ætti ekki að
kosta nema eitt pennastrik. Vilji
er allt sem þarf.
Eftir Gunnstein Ólafsson
» Í Gálgahrauni hafa
varðveist einstakar
minjar um göngu- og
reiðleiðir þjóðarinnar
allt frá landnámi.
Gunnsteinn Ólafsson
Höfundur er tónlistarmaður búsettur
á Álftanesi.
Gálgahraun á heims-
minjaskrá UNESCO?
ÁTAKIÐ „Sam-
mála“ er bráðnauðsyn-
leg aðgerð til þess að
þrýsta á væntanlegt al-
þingi og komandi rík-
isstjórn um hraða af-
greiðslu á einu stærsta
máli sem íslenska þjóð-
in stendur frammi fyr-
ir.
Færi ég fólki því sem
stendur fyrir átakinu
mínar bestu þakkir og hvet alla frjálst
hugsandi Íslendinga til að svara kall-
inu strax á www.sammala.is.Tryggja
þarf mikla þátttöku ef átakið á að bera
árangur. Ríkisstjórn eða þing eru enn
sem komið er ekki skyldug að hlýða
rödd fólksins, þökk sé óverjandi and-
ófi þingflokks Sjálfstæðisflokksins á
síðustu dögum þinghalds. Ljóst er að
nokkurn tíma tekur að ljúka átakinu
þannig að gagni komi, og mun það
sennilega ekki hafa nein áhrif á nið-
urstöður kosninganna eða hvað? Lít-
um nú aðeins á skoðanakannanir.
Samfylkingin stefnir í u.þ.b. 30%
fylgi. Þjóðin velkist varla í vafa um að
þar á bæ vilja menn nákvæmlega það
sama og Sammála.is, þ.e. samninga-
viðræður, aðildarsamning, kynning-
arstarf og þjóðaratkvæðagreiðslu sem
fyrst.
Vinstri grænir virðast stefna í u.þ.b.
26%. Þeir eru á móti inngöngu í ESB,
en viðurkenna þó rétt þjóðarinnar til
að greiða atkvæði um aðildarsamning.
Hvað þeir leika marga biðleiki áður er
ómögulegt að segja eða um skaðann
sem af því hlýst.
Sjálfstæðisflokkurinn gæti fengið
u.þ.b. 22%. Landsfundur flokksins
samþykkti að á næsta kjörtímabili
mætti hugsanlega kjósa um „hvort“
fara ætti í samningaviðræður við
ESB. Þessi „taktík“ hefur einnig
heyrst hjá Vinstri grænum.
Þessi „biðleikjaflétta“ er sett fram
til að koma í veg fyrir viðræður. Ekk-
ert liggur á borðinu til að kjósa um og
því er auðvelt að fá fólk til að hafna
viðræðum með órökstuddum fullyrð-
ingum, slagorðum og gróusögum.
Afleiðingin yrðu í versta falli að
engar samningaviðræður færu fram,
aldrei yrði ljóst hvaða kostir væru í
boði o.s.frv. Í besta falli tefðist ferlið í
a.m.k. 4-6 ár.
Hvað þessi atburðarás mundi leiða
yfir þjóðina verður ekki rakið hér. Því
er best lýst í grein Benedikts Jóhann-
essonar í Mbl. 16. apríl sl.
Framsóknarflokkurinn gæti fengið
12%. Flokkurinn segir
já við viðræðum að sett-
um vissum skilyrðum.
Hvort sú „taktík“ í upp-
hafi viðræðna skilar ein-
hverjum árangri skal
ósagt látið. Þetta gæti
einnig verið leið til að
koma í veg fyrir við-
ræður.
Frjálslyndi flokk-
urinn segir nei við við-
ræðum. Það hefur trú-
lega enga þýðingu, því
flokkurinn virðist munu þurrkast út.
Borgarahreyfingin gæti fengið
u.þ.b. 5%. Afstaða hennar virðist
óljós til flestra mála. Hreyfingin virð-
ist þó ekki vera á móti viðræðum.
Nú er ég kominn að efninu. Flestir
búast við að Samfylkingin og Vinstri
grænir myndi ríkisstjórn undir for-
sæti Jóhönnu Sigurðardóttur. Ég tel
að menn ættu að íhuga þann mögu-
leika að Vinstri grænir gætu orðið
stærri en Samfylkingin í þeirri rík-
isstjórn og Steingrímur forsætisráð-
herra. Hver er þá staða Samfylking-
arinnar og þess máls sem hún, ein
flokka, setur á oddinn?
Ég ákalla því Íslendinga, og þá
sérstaklega þann stóra hóp sjálf-
stæðismanna sem er sáróánægður
með afstöðu flokks síns til þessa
stærsta máls komandi kosninga.
Skilið ekki auðu í kjörklefanum á
laugardag.
Lánið Samfylkingunni atkvæðið og
komið fram málinu sem við erum
sammála um. Ég vil ganga enn
lengra og segja við hundóánægða
sjálfstæðismenn og fleiri: Hjálpið
eina stjórnmálaflokknum sem stend-
ur heils hugar að málinu sem við er-
um sammála um. Tryggið afgerandi
forustu Samfylkingarinnar í komandi
ríkisstjórn. Greiðið henni atkvæði
ykkar.
Ákall til „sammála“
sjálfstæðismanna o.fl.
Eftir Magnús
Stephensen
Magnús Stephensen
»Ég ákalla því Íslend-
inga, og þá sérstak-
lega þann stóra hóp sjálf-
stæðismanna sem er
sáróánægður með af-
stöðu flokks síns til þessa
stærsta máls komandi
kosninga. Skilið ekki
auðu í kjörklefanum...
Höfundur er
byggingatæknifræðingur.
NÝ FORYSTA Sjálf-
stæðisflokksins óskar
eftir stuðningi þínum í
kosningum í dag. Það
hefur gengið á ýmsu í
samfélaginu og fjöl-
margir bera ábyrgð á
niðurstöðunni. Við erum
í miðju uppgjörsferli þó
að komið sé að upp-
byggingarferlinu, hjá
okkur öllum sem ein-
staklingum og hjá sam-
félaginu í heild. Allir flokkar gera
sitt besta við að byggja upp á ný.
Og nú blæs á móti. Þá er mik-
ilvægara en nokkru sinni fyrr að
stuðningsmenn Sjálfstæðisflokksins
kunni bæði að vera í vinningsliðinu
og í tapliðinu – og styðji þannig sína
stefnu alla leið. Við verðum að
styðja okkar fólk, í blíðu og í stríðu,
sérstaklega þar sem búið er að tak-
ast á við uppstokkun í forystu og
unnið er að bæta og breyta þeim
prinsippum sem við nú teljum vera
úrelt.
Sjálfstæðisflokkurinn tekst nú á
við að losa sig við ýmsa stimpla. Ný
forysta er forysta sem ég treysti.
Þar eru á ferð heið-
arlegar manneskjur
sem ég hef átt við ein-
læg og opinská sam-
skipti. Manneskjur sem
vilja byggja upp sam-
félagið í sátt við okkur
og hugmyndir sjálf-
stæðisstefnunnar. Það
er ekki auðvelt að losa
sig við stimplana og
takast á við breytingar.
Ég horfi hins vegar á
nýja forystu af bjart-
sýni og hef trú á því að nýir og
ferskir kraftar hafi lært af mistök-
unum. Það er aldrei eins mikilvægt
og nú að standa með sínu liði.
Að spila með
»Ný forysta Sjálf-
stæðisflokksins er
forysta sem ég treysti.
Þar eru á ferð heið-
arlegar manneskjur sem
ég hef átt við einlæg
og opinská samskipti.
Eftir Ólaf Stefánsson
Höfundur er handboltamaður.
Ólafur Stefánsson