Morgunblaðið - 24.09.2009, Blaðsíða 30

30 Umræðan BRÉF TIL BLAÐSINS
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 2009
GÓÐAN dag. Ég heiti Róbert og er
11 ára. Mig langar að skrifa meira
um það sem er að gerast á landinu
okkar í dag.
Ég er mjög mikið á móti Ísseif
(Icesave) og því að við Íslendingar
þurfum að borga eitthvað í sameig-
inlegan reikning sem við komum
samt ekkert nálægt. Til dæmis
keyptu ríku mennirnir fyrirtæki í út-
löndum og sum þeirra fóru á hausinn
og þeir töpuðu þá fullt af peningum.
Síðan þarf íslenska þjóðin að borga
þetta allt saman með eigin pen-
ingum en sumir ríku mannanna lifa
bara góðu lífi á einhverri eyju. Ég vil
ekki að mamma og pabbi, ömmur og
afar, frænkur og frændur þurfi að
borga reikninga fyrir einhverja
aðra, því það er nóg fyrir þau að
borga sína. Ekki vil ég heldur sjálfur
þurfa að borga fyrir þetta þegar ég
verð fullorðinn. Af hverju borga þeir
sem komu okkur í þessi vandræði
ekki bara fullt af sínum peningum til
baka? Það væri nú flott hjá þeim.
Það er alltaf verið að kenna börnum
að axla ábyrgð. En hvað með full-
orðið fólk?
RÓBERT ORRI LAXDAL,
nemi.
Hvað með ábyrgð
fullorðinna?
Frá Róberti Orra Laxdal
„NÚ MÁ ekki virkja í Gjástykki. Af
hverju? Það skilur enginn.“
Þessi orð Halldórs Blöndals í
Morgunblaðsgrein eru lýsandi um
rökræðu virkjanatrúarmanna. Ekki
örlar á málefnalegri umræðu hjá hon-
um um ástæðurnar fyrir því að rétt-
ast væri að friða Leirhnjúk, Vítismó
og Gjástykki. Því lýsti ég í Morg-
unblaðsgrein nýlega og þessi rök eiga
að vera aðgengileg fyrir Halldór.
Mikið væri nú þægilegt og einfalt
ef Halldór væri einvaldur yfir Íslandi
og ákvæði hvað allir skilja eða skilja
ekki og þar með væri hægt að losna
við alla rökræðu.
Bjarni Már Júlíusson ritar grein í
blaðið um grein mína og vinnur það
afrek að minnast aldrei á svæðið, sem
ég tala um, „heimsundrið Leirhnjúk,
Vítismó og Gjástykki“, heldur notar
alltaf orðið „Kröflusvæðið“ og segir í
ofanálag að ég noti það orð. Það geri
ég aldrei í greininni en minnist einu
sinni á „svæðið fyrir norðan Kröflu“
og á þá auðvitað við, Leirhnjúk, Vít-
ismó og Gjástykki. Með þessu ruglar
hann umræðuna og gefur í skyn að ég
sé á móti Kröfluvirkjun, sem ég er
ekki.
„Bæði má nýta og njóta þeirra
náttúruundra, sem finnast á Íslandi“
segir Bjarni Már og kemur þar að
kjarna málflutnings virkjanatrúar-
manna. Þeir geta ekki hugsað sér að
nota orðið að „nýta“ öðruvísi en um
að gera náttúruundrasvæðin að iðn-
aðar- og virkjanasvæðum. Þeir skilja
bara gildi kílóvattstunda, ekki gildi
unaðsstunda eða tekna af annars kon-
ar nýtingu ósnortinnar náttúru.
Þessari röksemd Bjarna Más fyrir
virkjunum hefur verið haldið fram og
verður haldið fram þangað til búið
verður að virkja allt sem virkjanlegt
er. Þessir menn virðast ekki skilja
neitt annað, – vera óskiljanlegt hvers
vegna Bandaríkjamenn láta hina
gríðarlegu jarðvarma- og vatnsorku
Yellowstone ósnortna þótt það svæði
standist ekki samanburð sem nátt-
úruundur við hinn eldvirka hluta Ís-
lands. Þess vegna er umræðan hér á
sama plani og hún var í Bandaríkj-
unum fyrir hálfri til heilli öld. Bjarni
Már notar hlutfallareikning til stuðn-
ings máli sínu og margfaldar íslensk-
ar tölur með þúsund í samanburði
viðYellowstone í Bandaríkjunum í
stað þess að eðlilegra væri að bera
saman Ísland og Wyomingríki, þar
sem Yellowstone er. Þessi tvö ríki eru
mjög sambærileg um stærð, fólks-
fjölda og landshætti. Með því að
margfalda með þúsund eins og Bjarni
Már gerir má komast að nánast
hverju sem er. Þegar menn stóðu til
dæmis frammi fyrir því að drepa síð-
ustu geirfuglana 1844 hefðu þeir get-
að réttlætt að drepa alla fuglana
nema einn, því feikinóg væri að skilja
einn geirfugl eftir með því að segja að
hann samsvaraði þúsund geirfuglum í
Bandaríkjunum.
ÓMAR RAGNARSSON,
vinnur að heimildarkvikmynd um
þetta mál.
Skilningsleysi fyrir
hönd okkar allra
Frá Ómari Ragnarssyni
OECD er merkilegur álitsgjafi. Hér
verður nýlegt álit hans um íslensk mál
athugað, atriði, sem kynnt voru al-
menningi. OECD-álit eru eins konar
æðsti dómur valdahagfræðinganna,
líklega frumsamin af innlendum
mönnum.
Fyrst er að nefna, að OECD telur,
að efnahagslegum stöðugleika verði að
ná með yfirráðum Evrópusambands-
ins hér á landi og með evru að gjald-
miðli. Nú er það svo margskýrt í um-
ræðu hér undanfarnar vikur, að
vísasta leiðin til efnahagslegrar stöðn-
unar er að hafa gjaldmiðil, sem hefur
gengi, sem er óviðkomandi efnahag Ís-
lands, og æ fleiri lýsa því, hvernig eig-
in gjaldmiðill, íslensk króna, er það
stjórntæki, sem nú lyftir efnahags-
starfseminni, og þarf þó að láta hann
gera enn betur.
OECD hirðir ekki um forræði Ís-
lands yfir auðlindum. Það er reyndar
lítið að sækja til valdahagfræðinga eða
háskólahagfræðinga um gildi slíks for-
ræðis. Annars sér það hver maður,
hversu mikilvægt það er hér á landi.
Áhugi Evrópusambandsins á yfirráð-
um yfir Íslandi beinist að auðlindum
landsins og hafsins í kringum það og
norður af því, það er ekkert leynd-
armál.
OECD bendir á, að kennarar á Ís-
landi hafa færri nemendur að með-
altali en gerist í öðrum löndum. Nú er
ekki sýnt fram á, að nemendafjöldi á
kennara í öðrum löndum sé hæfilegur.
Gæti verið, að þar væri til heilla að
hafa líka tölu og hér? Líta verður á,
hvaða hlutverki vist barna og unglinga
í skóla gegnir og hverjar heim-
ilisástæður eru og þátttaka í atvinnu
utan heimilis. Það er dæmigert fyrir
skýrslugerðarhagfræðinga að setja
upp svona samanburðartöflur, án þess
að fram komi skýring á því, sem veld-
ur mismuninum.
Annar samanburður var nefndur í
álitinu, að Ísland raðaðist meðal efstu
ríkja með fjárframlög til landbúnaðar,
og það er talið ófært. Nú er það svo
með slíkar samanburðartöflur, að ein-
hverjir verða efstir. Ef álit OECD á að
vera einhvers virði um þetta efni þarf
að færa rök að því, að ekki séu góðar
ástæður til þess, að Ísland raðist hér
ofarlega. Margir vita, að til þess eru
góðar ástæður, en það er eins konar
atvinnukækur valdahagfræðinga og
háskólahagfræðinga að láta sem þeir
skilji hvorki upp né niður í landbúnaði.
Ekki er vitað til, að OECD hafi gefið
sig að slíkum málum.
BJÖRN S. STEFÁNSSON,
dr. scient.
Álitsgjafi athugaður
Frá Birni S. Stefánssyni
„OG HVAÐ nú,
þjóð mín góð?“, allt
virðist fallið í ljúfa
löð, eftir að Alþingi
Íslendinga samþykkti
Icesave samninginn
með áorðnum fyr-
irvörum þingsins fyr-
ir samþykktinni. Allir
fyrirvararnir eru af
hinu góða, og ekkert
hefur breyst hvað
varðar þörf okkar til að samþykkja
Icesave samninginn og senda þann-
ig skilaboð til heimsbyggðarinnar
að við séum ábyrg þjóð sem viljum
borga þær skuldir sem okkur ber,
og ganga upprétt meðal annarra
þjóða.
Og við biðum þess, að Bretar og
Hollendingar sættu sig við fyr-
irvarana og aðrar Evrópuþjóðir og
AGS teldu málið leyst og óhætt
væri að lána okkur fé sem við svo
sannanlega höfum mikla þörf fyrir.
En hinn 18. september var vonin
slökkt og ljóst að Bretar og Hol-
lendingar fallast ekki á fyrirvara
Alþingis fyrir ríkisábyrgðinni, og
ríkisstjórnin mun þurfa að leita til
þingsins að nýju til að lappa upp á
þann handónýta samning sem
gerður var til að þóknast Bretum
og Hollendingum.
En einu hefur ekki verið svarað,
getum við staðið í skilum?
Forsætis-, fjármála- og við-
skiptamálaráðherra hafa ekki spar-
að yfirlýsingar um getu Íslendinga
í þessu máli, greiðslubyrðin sé að-
eins 2-4% af vergri þjóðarfram-
leiðslu? Ég persónulega sé ekki
hvað þessar yfirlýsingar hafa með
greiðslugetuna að gera.
Aftur á móti hafa þessir sömu
aðilar forðast að bera
saman ríkisfjármálin
(ríkissjóð) við þá
skuldabyrði sem við
nú tökum á okkur.
Það er væntanlega
afkoma ríkissjóðs
sem ræður því hvort
yfirhöfuð er geta fyr-
ir hendi til greiðslu á
þeim skuldum sem
við höfum gengist
undir og okkur ber
að greiða, eða hvort
skuldirnar eru meiri
en svo að við ráðum við þær, og
ríkissjóður stefni í greiðsluþrot.
Þetta er sama staða og mörg
heimili í landinu horfast nú í augu
við og horfa til stjórnvalda um
lausn sinna mála, aðgerða sem
losa þau úr snöru greiðsluþrots
og gjaldþrota meðferða.
Hér ræður öllu hvernig fram-
vindan verður í rekstri þjóðarbús-
ins á komandi áratug, en eins og
Storm P. sagði um árið, „Það er
erfitt að spá, og þá sérstaklega
um framtíðina“.
Hér vekur ugg sú þróun sem er
á heildarskuldastöðu þjóðarinnar,
þar sem skuldin hefur vaxið úr
1000 milljörðum í 3000 milljarða á
skömmum tíma, og læðist að
manni sá grunur að þeir sem um
þessi mál halda, valdi ekki verk-
efni sínu, eða ríkistjórnin hafi
kerfisbundið reynt að fela þessar
upplýsingar meðan náð var í öll
þau lán sem okkur býðst, frá
ASG, og vinaþjóðum.
Ljótt ef satt reynist, því „sann-
leikurinn er sagna bestur“, og
eins og góður maður sagði fyrir
bráðum 2000 árum, „sannleik-
urinn gerir yður frjálsa“.
Ég hef þrisvar sinnum (hér í
Morgunblaðinu) bent á lausn Ice-
save-málsins, sem byggist á því
að ÍL (íslensku lífeyrissjóðirnir)
yfirtaki Icesave-skuldina og
greiði hana út gegn geng-
istryggðu ríkisskuldabréfi með
sömu kjörum og Bretar og Hol-
lendingar bjóða, og væri þá hægt
að leita til t.d. norska olíu-
sjóðsins um kaup á þriðjungi
verðmæta ÍL (heildareign í dag
ca. 1800 milljarðar). Þannig yrði
tryggt, að vextir af Icesave (200-
300 milljarðar) færu ekki úr
landi heldur yrðu í eigu þjóð-
arinnar í vörslu ÍL.
Þessi tillaga hefur fengið frek-
ar jákvæð viðbrögð, en þó eru
margir sem segjast ekki treysta
stjórnvöldum fyrir slíkum fjár-
munum, enda sé það eins og að
biðja alkóhólista að passa
brennivínsflösku fyrir sig.
Á þessi rök er létt að fallast,
en þrátt fyrir það er of mikið í
húfi fyrir okkur öll, nú á þessum
örlagatíma, þar sem lítið þarf til
að glutra niður fjöreggi þessa
unga lýðveldis, sem Ísland er.
Fyrir höndum er harður vetur
í efnahagsmálum, niðurskurður
útgjalda ríkissjóð og skattaálög-
ur í óþekktum hæðum sem bitna
á öllum landsmönnum og er þá
hætta á, að reiði og vonleysi
brjótist út í annarri og alvarlegri
mynd en hin friðsama búsáhalda-
bylting liðins vetrar var.
Verum á varðbergi.
Icesave, og hvað nú,
þjóð mín góð?
Eftir Björn
Jóhannsson » Fyrir höndum er
harður vetur í efna-
hagsmálum...
Björn Jóhannsson
Höfundur er tæknifræðingur.
ÉG BÝ á Akureyri
og þar gengur alveg
fram af mér og fleir-
um þróun mála hvað
varðar hámarkshraða
á ákveðnum götum
sem eru aðalgötur í
hverfum og eiga að
safna umferð frá
ákveðnu svæði. Ef ég
man rétt kallast þær
safngötur. Ég var að
koma heim úr fríi um daginn, sem
er í sjálfu sér ekki frásögur fær-
andi. En þegar ég ók inn í Skóg-
arlundinn á leið minni heim, en
Skógarlundurinn er aðalgatan í
gegnum Lundarhverfið, komst ég
ekki hjá að sjá það sem var búið að
mála á götuna … Ég spurði konuna
mína sem var með mér í bílnum
hvort ég væri nokkuð að sjá ofsjón-
ir? Heyrið þið, það var búið að
mála 30 stórum stöfum á götuna!
„Ég trúi þessu ekki sagði ég, ætlar
þessi djöfuls vitleysa engan enda að
taka?“
Oft er ég búinn að hneykslast á
því að þetta skuli hafa verið gert í
Skarðshlíðinni (þar þekki ég fólk
sem er síður en svo ánægt með
þetta) og nú skal víst bæta um bet-
ur, ef þær upplýsingar sem ég hef
eru réttar. Því áfram skal haldið,
og Þórunnarstrætið og Þingvall-
astrætið tekin líka. Er ekki allt í
lagi? Gengur fólk sem að þessum
málum kemur, ekki heilt til skógar?
Það eru kannski einhverjir sem
fussa og sveia þegar þeir lesa þetta
en það verða fleiri hygg ég sem
taka þessum skrifum mínum fagn-
andi. Því alla jafna er það svo, að
fólk sem er á móti endalausum
hertum reglum og hömlum á alla
hluti, lætur ekki nóg í
sér heyra! Alltof oft
virðist það vera svo,
að nördarnir sem finna
að öllu, eru algjörlega
veruleikafirrtir og að
því er virðist óþreyt-
andi í sinni sjálf-
umglöðu for-
sjárhyggju, nái sínu í
gegn. Og þar sannast
máltækið að dropinn
holar steininn. En nú
er mál að linni! Ein-
hvers staðar verður
þetta að enda.
Ef við tökum Skógarlundinn fyr-
ir þá er hann frekar opin gata, og
fátt eða ekkert sem byrgir öku-
mönnum sýn á umhverfið. Af
hverju lætur fólk þá svona? Jú,
sennilega vegna barnanna sem eru
á leið í skólann. Þá erum við að tala
um þau fáu börn sem ekki eru
keyrð í skólann og sótt svo aftur er
það ekki?!
Þau ár sem ég hef búið í nálægð
við þessa götu og farið hana bæði
til og frá vinnu, hef ég ekki séð
annað en gangandi vegfarendum sé
sýnd full og tilhlýðileg virðing í
umferðinni og stoppað samvisku-
samlega fyrir þeim við gangbrautir.
Hvert er þá vandamálið? Og hver
eru rökin fyrir þessu? Trúlega þau
að ekki viljum við að keyrt verði á
börn á leið til og frá skóla. Og að
sjálfsögðu vill allt vitiborið fólk
forðast það. Því miður eru og verða
alltaf til einhverjir sem hlíta engum
reglum og haga sér eins og fífl
hvort sem er í umferðinni eða ann-
ars staðar. En staðreyndin er að
þessir eintaklingar verða ekki
stoppaðir með skiltum um 30 km
hámarkshraða, það er klárt! Og
þess vegna gengur ekki að mínu
viti að æða yfir bæinn og negla alla
umferð niður í 30 km hraða með
þeim rökum að stoppa þurfi þessa
örfáu ökufanta og láta alla aðra en
þá líða fyrir. Maður spyr sig ef
þessi þróun heldur áfram óhindruð,
hvort endi þá ekki bara með því að
enginn fari útúr húsi eða í það
minnsta bílaumferð leggist af?!
Börnunum eru kenndar umferð-
areglur varðandi gangbrautir og
hvernig þau skuli fara yfir götu.
Þar að auki eru akandi vegfarendur
mjög meðvitaðir um hvar börn eru
á ferðinni og þar eru nokkrir staðir
sem mest mæðir á og sem fólk veit
af og tekur tillit til. Síðan eru líka
gangbrautarljós sem auka öryggi
gangandi.
Við verðum alltaf að vera vak-
andi í umferðinni og ég er ekki á
móti að hraði sé minnkaður á af-
mörkuðum stöðum í nálægð skóla
og inni íbúagötum, en fyrr má nú
aldeilis. Er þetta virkilega það sem
koma skal? Ég skora á fólk að aka
þessar götur sem ég hef nefnt, á 30
km hraða og vita hvað því finnst.
Þetta er algjörlega út í hött, það
er alltof langt gengið og ég vona
virkilega að fólk þori nú að standa
með mér í þessu og láti í sér heyra.
Ég þakka þeim sem lásu.
Hvar á þetta að enda?
Eftir Ásgeir
Yngvason » Þau ár sem ég hef
búið í nálægð við
þessa götu og farið hana
bæði til og frá vinnu, hef
ég ekki séð annað en
gangandi vegfarendum
sé sýnd full og til-
hlýðileg virðing....
Ásgeir Yngvason
Höfundur er atvinnubílstjóri.