Saga - 1982, Blaðsíða 216

214
GUNNAR KARLSSON
fyrir honum meira en að álykta um staðreyndir út frá heimildum.
Hún er leið til að hugsa, sú leið sem er einkennandi fyrir fræði-
greinina, sögulegur hugsunarháttur.
Nú er ég ekki hrifinn af öllu i fræðum Burstons. Hann hefur
mikla trú á að nota niðurstöður greinandi söguheimspeki og gerir
mikið að því að halda einni kennsluaðferð fram eða fordæma
aðra með því að vísa til skoðunar einhvers söguheimspekings á því
hvert eðli sagnfræði sé eða eigi að vera. Þá stendur oft svo á að
finna mætti annan söguheimspeking sem hefur aðra skoðun á þvi
hvers eðlis greinin sé og væri nothæfur til að rökstyðja gagnstæða
skoðun. Heimspekingarnir eru nefnilega ekki hóti betur sammála
en kennslufræðingarnir. Oft virðist mér Burston hafa tilhneigingu
til að komast að þeirri niðurstöðu að það sé fræðilega rétt að
kenna nokkurn veginn þá sögu sem hefur verið venja að kenna,
allar róttækar breytingar séu frávik frá hinu sanna eðh
greinarinnar. Hann er til dæmis að jafnaði tortrygginn á að velja
kennsluefni út frá einhverju nútímasjónarmiði. Það á að kenna
um fortiðina eins og hún var, ekki velja út úr henni eitthvað sem
skiptir máli vegna þess hvernig nútíminn er núna. Þetta sjónarmið
styður hann rökum frá söguheimspekingum, og þetta er meginlína
hans allt þar til hann kemur að spurningunni um hvort það sé rétt
að halda áfram að leggja megináherslu á sögu eigin þjóðar. Þa
snýr hann við blaðinu, a.m.k. til hálfs, og segir að ensk saga ætti
að mynda kjarna námsefnis í enskum skólum af því að hún skipti
mestu máli fyrir enska þjóðfélagsþegna. Þá eru nútímaþarfir allt 1
einu orðnar aðalatriði. Hér er semsé á ferðinni varfærin bresk
íhaldsemi sem finnur venjulega eitthvert vit í að halda áfram að
gera hlutina í aðalatriðum eins og þeir hafa verið gerðir hingað til-
En kannski einmitt af því að Burston er ihaldsmaður að eðh
hefur hann, að mér finnst, lagst dýpra en aðrir í að finna uppeldis-
gildi í því að læra sögu, að kynnast því hvernig þjóðfélögin voru
og hvernig þau hafa þróast. Á einum stað skiptir hann gildi sögu-
þekkingar í þrennt:4
4 Burston, W.H.: „The Place of History in Education." Handbook for
History Teachers. 2nd ed. (London 1972), 7.