Saga - 1996, Blaðsíða 79

UM HRAFNKELS SÖGU FREYSGOÐA
77
sogulega ejns Qg p^litísk hneigð hennar bendir einnig til. Þó skal
Sl ur en svo tekið fyrir það að áhrifa frá túlkunarviðhorfum af því
agi kunr,i að gæta í Hrafnkels sögu. Theodore M. Andersson er
, ,r ærinn í þeim efnum og undirritaður einnig, en Einar Pálsson
® ur söguna hiklaust launsögn eða allegóríu. Allegórísk túlkun
u'assiskrar miðaldaguðfræði, t.d. um fjórfaldan skilning á ritning-
nni (sensus quadruplex scripturae) og um fyrirmyndan (praefig-
ratio), hafði án efa áhrif á íslenska sagnaritun.133
i u menn á miðöldum litu á veraldarsöguna í heild sem op-
u erunarsögU/ sú var mynd (typus) sögunnar. Engan þarf því að
g ra að sagnaritunin taki svipmót af þeim kristilegu viðhorfum.
ón^ytingarnar á hegðun Hrafnkels goða í Hrafnkels sögu minna
1 anlega á tímabilaskiptingu biblíusögunnar í tíma ante legem
t nr lög) Dg p0gf ieg£m (efjjr \ög), en lögin í tilviki sögunnar væru
Jónsbók
og Hirðskrá fremur en Móselög.134 Um siðfræði Hrafnkels
°Þá m'ln ^encii næst aó athuga íslensk og norsk lög.
un • na aurlvitaó hugsa sér t.d. að hið sjaldgæfa nafn Þjóstar í sög-
reiði VerÍC) taiir) hljóma líkt og þjóstur, þ.e. gustur, höstugleiki,
eða ' ÞjÓstarssynir þá 1 einhverjun skilningi (sensus) tákn þess
tnei' eiginleika (proprietas) þess. Þannig lögðu lærðir menn oft
g. °8 nöfn á miðöldum og má vera að höfundi sögunnar og
^eyrendum hans hafi þótt við hæfi að líta svo á nafnið. Svona
* ó fleira telja í sögunni misjafnlega trúlegt.
úq ^ er áreiðanlega varhugavert að ganga of langt í táknlegum
'n^urn 1 Hrafnkels sögu, höfundur hennar virðist ekki mjög
ú ræoilega eða kirkjulega sinnaður og upphaflegir áheyrendur
l0^.nar tlata Kklega ekki verið það heldur. Því til áherslu skal hér í
bólTVflk*1'atri^um sem undirrituðum virðist einfaldast að túlka
hefu u gUm sögulegum skilningi í sögunni, en sá skilningur
Ur '^Uncii °8 upphaflegum áheyrendum líklega verið tamast-
. essar hugmyndir verður þó að skoða sem túlkunartillögur.
ejnriSarntlrna höfundar og fyrstu áheyrenda hefur líklega aðeins
maður alkunnur verið á íslandi með auknefninu leppur. Það
134 Sv 3r tntkanir koma t.d. glöggt fram hjá Grími presti í Jóns sögu baptista.
skernr ^ómasson, „Skorið í fornsögu", bls. 794-95, bendir á augljósa
tví-
unna'n^U ttratnkeis sögu °g líkingu við píslarsögur dýrlinga. Bygging sög-
tak' SV1P af tveimur táknmyndum, „veraldleg altarisbrík í tveimur
lö m^Um ’ seglr Sverrir. Ofangreind ábending um tímabil fyrir og eftir
g gæti vel fallið að greiningu Sverris á sögunni í einhverjum skilningi.