Morgunblaðið - 14.11.2009, Blaðsíða 14

14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 2009
Eftir Ívar Pál Jónsson
ivarpall@mbl.is
HJÖRLEIFUR B. Kvaran, for-
stjóri Orkuveitu Reykjavíkur, seg-
ir aðspurður að hætta sé á að fyr-
irtækið fari í greiðsluþrot, veikist
krónan umfram það sem orðið er.
Eins og fram
kom í Morgun-
blaðinu í gær
skuldar OR 227
milljarða króna í
erlendum mynt-
um, en það jafn-
gildir 19-földum
rekstrarhagnaði
fyrirtækisins.
Eðlilegt hlutfall
fyrir fyrirtæki í
svipuðum rekstri er talið vera á
bilinu 3-5. Lánshæfismatsfyrir-
tækið Moody’s lækkaði lánshæfis-
einkunn OR niður í svokallaðan
„ruslflokk“ á miðvikudaginn.
„Ég hef miklar áhyggjur af
skuldastöðu Orkuveitu Reykjavík-
ur og stöðugu falli íslensku krón-
unnar,“ segir Hjörleifur í samtali
við Morgunblaðið. „Það virðist
ekkert lát vera á því,“ bætir hann
við.
OR undirbýr nú skuldabréfaút-
boð upp á 10 milljarða króna.
Spurður hvort ekki sé hætta á því
að lífeyrissjóðir hiki við að taka
þátt í útboðinu, í kjölfar lækkunar
Moody’s, segir Hjörleifur: „Ég
bara get ekki svarað því. Ég vona
auðvitað ekki; ég held að þeir átti
sig á því að þeir hafa mjög góðar
tryggingar fyrir endurgreiðslunni.
Sveitarfélögin eru í ábyrgð fyrir
okkar skuldbindingum. Við höfum
haldið kynningarfundi með nokkr-
um lífeyrissjóðum og kynnt fyrir
þeim verkefni og fjárhagsstöðu
Orkuveitunnar. En það er alveg
klárt að þetta mat veikir stöðu
okkar til þess að sækja lán á
næstunni,“ segir hann.
Hjörleifur segir að staða OR sé
ekki einsdæmi á Íslandi eins og
sakir standa. „Það eru allir veikir.
Landið er veikt. Við höfum beðið
lengi eftir því að krónan styrkist –
stjórnvöld hafa æ ofan í æ sann-
fært okkur um að það sé að fara
að gerast. Fyrst átti krónan að
styrkjast með því að Icesave-málið
leystist. Svo átti hún að styrkjast
með endurskoðun á efnahags-
áætlun Alþjóðagjaldeyrissjóðsins.
Hvorugt hefur gerst.“
– Er hætta á því að Orkuveitan
lendi í greiðsluþroti, ef krónan
styrkist ekki á næstunni?
„Ja hún má ekki veikjast mikið
meira, við skulum orða það þann-
ig. Opinberar spár gera nú ráð
fyrir því að gengisvísitalan verði
einhvers staðar í kringum 235 á
þessu ári og næsta. Við þolum
það. En þessi staða dregur kraft-
inn úr okkur eins og öðrum. Við
ætluðum að hefjast handa við
Hverahlíðarvirkjun, en hún er
bara í biðstöðu í augnablikinu,“
segir Hjörleifur.
Hjörleifur segir furðulegt með
lánshæfismat erlendra fyrirtækja
að þau meti horfur fyrir einkunn
ríkissjóðs stöðuga, en um leið
lækki lánshæfiseinkunn fyrirtækja
eins og OR. „Staða ríkisins er
meðal annars metin stöðug vegna
þess að menn gera ráð fyrir því að
hér verði stóriðjuframkvæmdir.
En það verða engar slíkar fram-
kvæmdir nema til komi virkj-
unarframkvæmdir. Ég held að það
verði engin Helguvík nema Orku-
veitan haldi áfram að virkja,“ seg-
ir hann. „Þarna er um innri mót-
sögn að ræða.“
Morgunblaðið/Ómar
Skuldir „Ég hef miklar áhyggjur af skuldastöðu Orkuveitu Reykjavíkur og
stöðugu falli íslensku krónunnar,“ segir Hjörleifur B. Kvaran, forstjóri OR.
Áhyggjur af OR
Forstjóri Orkuveitunnar óttast að frekara fall íslensku
krónunnar baki skuldsettu fyrirtækinu aukin vandræði
Orkuveitan skuldar 227 milljarða
króna í erlendum myntum. Láns-
hæfiseinkunn fyrirtækisins er í
ruslflokki. Ljóst er, að fyrirtækið
má ekki við mikilli gengislækkun
íslensku krónunnar.
STEFÁN Pétursson, fram-
kvæmdastjóri fjármálasviðs hjá
Landsvirkjun, segir að Lands-
virkjun standi að fullu í skilum
með öll sín lán. Í ársreikningi
Landsvirkjunar fyrir árið 2008
segir að afborganir af lánum á
þessu ári nemi 186 milljónum doll-
ara, en handbært fé í byrjun árs
var 125 milljónir dollara. Spurður
hvort fyrirtækið hafi þurft að nota
hið handbæra fé eða hvort fyrir-
tækið hafi endurfjármagnað sig
svarar Stefán: „Bæði og. Við höf-
um tekið tvö smærri lán á árinu,
annað í krónum og hitt í dollurum.
Þá má ekki gleyma að Lands-
virkjun var ekki bara með laust fé
um síðustu áramót, heldur hefur
einnig aðgang að veltiláni, sem bú-
ið er að borga fyrir að hafa í mörg
ár,“ segir hann. „Við höfum dregið
á það líka. Okkar sjóðsstaða er því
vel viðunandi,“ bætir hann við.
Moody’s lækkaði á miðvikudaginn
lánshæfiseinkunn Landsvirkjunar
til samræmis við sambærilega
lækkun ríkissjóðs. Stefán segir að
lækkunin hafi ekki nein skamm-
tímaáhrif á rekstur þess. „Enginn
af lánasamningum Landsvirkjunar
inniheldur ákvæði um að breyting
á lánshæfismati hafi áhrif á þá.
Þetta breytir því engu um núver-
andi skuldbindingar okkar; öll þau
hagstæðu lánskjör sem við náðum
fram á góðum tíma haldast
óbreytt,“ segir hann.
Sjóðsstaða Landsvirkjunar vel viðunandi
Hjörleifur B.
Kvaran
Eftirfarandi yfirlýsing barst frá
Finni Árnasyni, forstjóra Haga, í
gær:
„Vegna umfjöllunar um málefni
Haga þar sem ítrekað hefur verið
farið rangt með staðreyndir er
rétt að eftirfarandi komi fram:
Engar skuldir hafa verið afskrif-
aðar á Haga og ekki stendur til að
afskrifa neinar skuldir á Haga.
Hagar eru þvert á móti eina fyrir-
tæki landsins sem hefur á sl. 18
mánuðum greitt upp að fullu með
vöxtum skráðan skuldabréfaflokk,
sem var meginhluti skulda félags-
ins. Hagar eru nú vel fjármagnað
félag til langs tíma.
Nú er unnið að lausn á skuldum
eignarhaldsfélagsins 1998, eig-
anda Haga. Þar er meginmark-
miðið að ekki komi til neinna af-
skrifta skulda, m.a. með því að
erlendir fjárfestar leggi fram
verulega fjármuni til félagsins í
formi nýs hlutafjár. Umfjöllun eða
fullyrðingar um annað eru ein-
faldlega rangar.
Líta verður á umfangsmikla
umfjöllun Morgunblaðsins undan-
farnar vikur sem einstaka í sögu
blaðamennsku. Sú umfjöllun verð-
ur ekki skilin öðruvísi en sem að-
för að Högum og því starfsfólki
sem þar starfar. Megininntakið í
málflutningi blaðsins er að nauð-
synlegt sé að Bónus starfi í fram-
tíðinni án Jóhannesar í Bónus.
Blaðið heldur því fram að hags-
munum félagsins sé best borgið
með brotthvarfi stofnandans og
frumkvöðulsins Jóhannesar í Bón-
us.
Þessu er ég, sem forstjóri
Haga, með öllu ósammála og deili
ég þar skoðunum með stjórn-
endum og starfsfólki Haga.
Enginn hefur unnið betra starf
í þágu landsmanna við að tryggja
lágt vöruverð á Íslandi en Jó-
hannes í Bónus. Hann hefur bar-
ist fyrir lágu vöruverði og ekki
síður að sama verð sé boðið í
verslunum hans um allt land.
Hann hefur verið frumkvöðull í
hagræðingu, sem hefur skilað sér
í lægra vöruverði til íslenskra
heimila.
Jóhannes vinnur nú að lausn á
málefnum eignarhaldsfélagsins
með það að markmiði að ekki
komi til neinna afskrifta skulda.
Með því verður tryggt að Bónus
verði áfram í forystu með að
tryggja lágt vöruverð um land
allt. Það er staðföst skoðun
stjórnenda og starfsfólks að fram-
angreindum markmiðum verði
ekki náð án Jóhannesar.
Hagsmunir félagsins, hags-
munir viðskiptavina, hagsmunir
2.500 starfsmanna og hagsmunir
lánveitenda eru sameiginlegir og
best tryggðir með þeirri lausn,
sem nú er unnið að.
Með kveðju, Finnur Árnason.“
Aths. ritstj.
Það er mikill misskilningur hjá
Finni Árnasyni, forstjóra Haga, að
Morgunblaðið hafi eitt fjölmiðla
fjallað um málefni félagsins, eig-
anda þess, eignarhaldsfélagsins
1998, og Nýja Kaupþings. Fjöl-
miðlar sem tengjast fyrri eig-
endum Haga hafa að vísu af ein-
hverjum ástæðum veitt fyrir-
tækinu litla athygli að undanförnu,
en aðrir hafa fjallað um málið.
Morgunblaðið heldur því ekki fram
að Hagar sjálfir hafi fengið miklar
afskriftir og sérkennilegt er að
forstjórinn láti að því liggja. Ekki
er síður sérkennilegt að hann láti
að því liggja að 1998 komist hjá af-
skriftum. Þær tölur sem fyrir
liggja um skuldsetningu og mögu-
legt framlag hugsanlegra nýrra
fjárfesta sýna að tugmilljarða af-
skriftir eru óhjákvæmilegar.
Umfjöllun Morgunblaðsins er
fjarri því að vera aðför að Högum
eða starfsfólki Haga. Hún er að-
eins tilraun til að upplýsa almenn-
ing um mál sem varðar hann
miklu, þar sem um stærstu versl-
anakeðju landsins og banka í eigu
ríkisins er að ræða. Hins vegar er
umhugsunarvert hverra hagsmuna
forstjóri Haga er að gæta með yf-
irlýsingu sinni. Hvort eru það
hagsmunir starfsfólksins eða hags-
munir fyrrverandi eigenda Haga?
Morgunblaðið hefur ekkert við það
að athuga að tilteknir menn eigi
Haga eða önnur fyrirtæki hafi þeir
til þess forsendur. Hafi menn hins
vegar misst eignarhald fyrirtækja
sinna til eins af ríkisbönkunum
nýju er eðlilegt að þeir fái þar
sömu meðferð og aðrir í sambæri-
legri stöðu. Eða getur forstjóri
Haga, sem nú er í eigu Nýja Kaup-
þings í gegnum eignarhald bank-
ans á 1998, svarað því hvers vegna
fyrrverandi eigendur félagsins
eiga að fá aðra meðferð en aðrir
menn í sambærilegri stöðu hafa
fengið? Yfirlýsingin vekur ýmsar
aðrar spurningar. Af hverju geng-
ur Finnur Árnason fram fyrir
skjöldu með þessum hætti? Hann
er launamaður hjá þessu fyrirtæki.
Af hverju tekur hann að sér áróð-
urshlutverk fyrir fyrrverandi eig-
endur gegn hagsmunum núverandi
eigenda og þar með almennings?
Var þetta sérkennilega bréf hans
borið undir aðra starfsmenn fyrir-
tækisins eins og hann gefur til
kynna?
Yfirlýsing
frá Högum
H Á S K Ó L A Ú T G Á F A N
Ritið 1/2009
Þema heftisins er Róm-
anska Ameríka. M.a er
fjallað um kvikmynda-
gerð í Rómönsku
Ameríku, rýnt er í hina
margræðu skáldsögu
mexíkóska rithöf-
undarins Carlosar
Fuentes, Terra nostra.
Flókinn heimur
landamæra Mexíkó
og Bandaríkjanna er eitt viðfangs-
efna og líf og verk nunnunnar Sor Juana
Inés del la Cruz frá Nýja Spáni sem hélt uppi
vörnum fyrir tjáningarfrelsi kvenna á 17.öld.
Þá er fjallað um hinn umdeilda og orðhvassa
forseta Venesúela Hugo. Síðasta þemagreinin
er helguð Haítí og er saga eyjunnar rakin frá
1697 til 2004.
Ritstjórar Ásdís R. Magnúsdóttir
og Björn Þorsteinsson
Vegur minn til þín
Matthías sannar
hér sem aldrei fyrr
hversu fjölhæfur
hann er í efnistökum
og tjáningu. Hann
yrkir nútímaljóð
í hefðbundnum
bragformum, líkt og
ekkert sé eðlilegra,
en á það líka til að semja glettin prósaljóð
um samferðamenn sína eða bregða á loft
smáum myndum í frjálsu formi sem opna
þó víða sýn á náttúruheiminn. Skáldið
hugar að minningum sínum og leiftrum úr
menningarsögunni en hann leyfir samtíðinni
einnig að snerta kviku sína á ævikvöldi.
Hann yrkir um hrunadansinn, feigðarósinn,
lífsfögnuðinnn og ekki síst um erindi sín á
vegum ástarinnar. Ástráður Eysteinsson
annaðist útgáfuna og ritaði eftirmála.
Matthías Johannessen
Krabbamein í blöðruhálskirtli
Krabbamein í
blöðruhálskirtli er
algengasta krabba-
mein á Íslandi og
nú lætur nærri að
einn af hverjum
sjö körlum geti átt
von á að greinast
með meinið. Þessi
bók er skrifuð
fyrir almenning
og staðfærð
að íslenskum
veruleika. Bókin veitir gagnlegar
og sannreyndar upplýsingar um sjúkdóminn
og fjallar um hann frá mörgum ólíkum
sjónarhornum en þessi fróðleikur er ætlaður
sjúklingnum og aðstandendum hans sem
stuðningur og veganesti í nýjum veruleika.
Snorri Ingimarsson og Eiríkur Jónsson
þýddu og staðfærðu
Hið mystíska X
Í bókinni er safn
greina og fyrirlestra
sem höfundur hefur
ritað á síðustu
tuttugu árum. Bókin
öll ber merki þess
rannsóknarefnis
er höfundur hefur
öðrum fremur
einbeitt sér að,
sem er kristni-
takan á Íslandi.
Óhætt er að fullyrða að hér kemur ýmislegt
fram sem ekki hefur áður verið á lofti haldið
hvað varðar þennan merkasta atburð Íslands-
sögunnar - trúskiptin og af hvaða ástæðum
þau urðu.
Jón Hnefill Aðalsteinsson hefur átt drýgstan
hlut í að móta þjóðfræðina sem lærdóms-
grein í íslenskri menningarhefð.
Jón Hnefill Aðalsteinsson
Hið mystíska X