Morgunblaðið - 14.11.2009, Blaðsíða 50

50 MenningFRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 2009
STOFNUN Vigdísar Finn-
bogadóttur og rússnesku-
deildin við Háskóla Íslands
efna til dagskrár í stofu 101 í
Odda í dag kl. 14 í tilefni af 200
ára afmæli rússneska sagna-
meistarans Nikolajs Gogols.
Áslaug Agnarsdóttir, bóka-
safnsfræðingur og þýðandi,
talar um þýðingar rússneskra
bókmennta á Íslandi; Rebekka
Þráinsdóttir, aðjunkt í rússnesku, spyr í erindi
sínu: Hvaðan ertu, Gogol, og hvert er erindi þitt?;
og loks talar Árni Bergmann, rithöfundur og þýð-
andi, um leikrit Gogols, einkum Eftirlitsmanninn.
Sýndur verður kafli úr þáttum sem gerðir voru
eftir sögu Gogols Dauðum sálum.
Bókmenntir
Hvert er erindi þitt,
Nikolaj Gogol?
Nikolaj Gogol
GERÐUR Gunn-
arsdóttir fiðlu-
leikari og Anna
Guðný Guð-
mundsdóttir pí-
anóleikari leika á
tónleikum í Tí-
brárröð Salarins í
dag kl. 17. Á efnisskrá þeirra eru Sónata í Es-dúr
KV481 eftir Mozart, Sónata í F-dúr op. 24 eftir
Beethoven og Sónata í G-dúr op. 78 eftir Brahms.
Anna Guðný er einn af virkustu og virtustu píanó-
leikara okkar og hlaut Íslensku tónlistarverðlaun-
in fyrr á árinu. Gerður hefur búið erlendis um ára-
bil en hefur þó oft leikið hér heima, einkum með
Caput. Hún er einn af konsertmeisturum Sinfón-
íu- og óperuhljómsveitarinnar í Köln.
Tónlist
Fiðlusónötur snill-
inganna í Salnum
Gerður og Anna Guðný
DÓMKÓRINN syngur í Hall-
grímskirkju á tónleikum á Tón-
listardögum Dómkirkjunnar.
Tónleikarnir verða á morgun
kl. 17, og á efnisskrá er Messa í
D eftir Antonín Dvorák, en
einnig verk Jóhannesar
Brahms, Fest- und Gedenk-
sprüche. Einsöngvarar með
kórnum verða Þóra Ein-
arsdóttir, Sesselja Kristjáns-
dóttir, Gissur Páll Gissurarson
og Ágúst Ólafsson. Guðný Einarsdóttir leikur á
orgelið og Marteinn H. Friðriksson stjórnar. Tón-
listardagar Dómkirkjunnar í ár eru þeir síðustu
sem Marteinn stjórnar, en hann varð sjötugur í
vor. Tónlistardagarnir eru nú haldnir í 28. sinn.
Tónlist
Dómkórinn syngur
í Hallgrímskirkju
Marteinn H.
Friðriksson
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
VIÐ Íslendingar reyndumst ekki vera fjár-
málasnillingar en við höfum sitthvað til heims-
bókmenntanna að leggja,“ segir Halldór Guð-
mundsson, framkvæmdastjóri „Sagenhaftes
Island“, sem undirbýr þátttöku Íslendinga á
bókakaupstefnunni í Frankfurt árið 2011. Mikið
átak er í gangi við að þýða bækur á þýsku fyrir
2011. „Við göngum nú í gegnum sjálfsmyndar-
kreppu en sterkasta arfleifð okkar er arfleifð
bókmenntanna. Þær gegndu lykilhlutverki á 19.
öldinni og fyrri hluta þeirrar 20. þegar sjálfs-
mynd þjóðarinnar var að mótast. Nú held ég að
sé afar gott tækifæri til að koma okkur á fram-
færi erlendis, á grundvelli þess styrks sem við
höfum raun og veru til að bera.“
Mikið starf hefur þegar verið unnið við að
kynna íslenska höfunda fyrir þýskum útgef-
endum og í fréttum um daginn kom fram að um
30 væru nú komnir með útgáfusamninga. Sumir
hafa fengið bækur gefnar út á þýsku, með góðum
árangri, en nýir höfundar eru að bætast í þann
hóp.
„Við höfum í samvinnu við forlögin hér heima
og höfunda búið til kynningarefni um fjöldann all-
an af bókum, sett upp heimasíðu og búið til
prufuþýðingar,“ segir Halldór. „Ég held að ekki
færri en 50 þýskar bókaútgáfur muni verða með
eitthvert efni um Ísland eða eftir Íslendinga á
sínum listum árið 2011. Við kynnum fyrir þeim
efnið en það eru auðvitað erlendu forlögin sem
ákveða hvað kemur út.
Þetta er langstærsta bókasýning í heimi,“ segir
Halldór um kaupstefnuna í Frankfurt. „Með 7000
sýnendur frá 100 löndum og gestirnir eru
300.000. Landið sem er heiðursgestur fær helm-
ing allrar fjölmiðlaathyglinnar.
Við erum fyrst Norðurlanda til að vera gesta-
þjóð í Frankfurt. Það hefur verið vaxandi áhugi á
norrænum bókmenntum á evrópskum bókamark-
aði, sérstaklega þeim þýska, þannig að þetta er
kjörið tækifæri fyrir okkur til að festa okkur þar
enn betur í sessi.“
Útgáfa Íslendingasagna er kjölfestan
Þegar Halldór er spurður af hverju svona mikil
áhersla sé lögð á þýska bókamarkaðinn, bendir
hann á að á þeim markaði séu um 100 milljónir
manna og enginn af stærstu bókamörkuðum
heimsins sé eins opinn fyrir þýðingum.
„Um fimmta hver bók sem kemur út í Þýska-
landi er þýdd. Í Englandi er hlutfallið ekki nema
um þrjú prósent. Þess vegna horfa útgefendur á
öðrum málsvæðum mjög til Þýskalands.“
Halldór segir að nauðsynlegt hafi verið að und-
irbúa einhvern lykilatburð sem yrði kjölfestan í
Frankfurt árið 2011. „Það verður hin nýja heild-
arútgáfa Íslendingasagnanna á þýsku, sem fjöldi
góðra bókmenntaþýðenda vinnur nú að. Eitt af
stærstu forlögum Þýskalands, Fischer, mun gefa
um 40 Íslendingasögur út í fimm bindum.
Annað sem skipti máli, var að vera frá upphafi
í samræðu við Þjóðverja. Ég held að við séum
fyrsta gestalandið sem býr strax til þýsk-íslenskt
undirbúningsteymi. Að vera með litla skrifstofu í
Berlín og vinna með heimamönnum held ég að sé
mun áhrifaríkara en að setja pakkann allan sam-
an hér heima og flytja hann út.“
Halldór segir að fyrrverandi og núverandi rík-
isstjórnir hafi stutt verkefnið heilshugar. „Það er
ekki hægt annað en gleðjast yfir því að framlagið
til okkar hefur ekki verið skorið niður. En, eins
og þjóðin öll, höfum við þurft að taka þá miklu
skerðingu sem gengisfellingin felur í sér. Við get-
um ekki ætlast til þess að íslenskir skattborgarar
bæti það upp heldur höfum við farið að leita eftir
stuðningi í Þýskalandi. Við ætlum þannig að
reyna að fylla í þetta gat sjálf.
Ég sé fyrir mér að menning og listir marki
eina leiðina út úr kreppunni og efli sjálfstraust
þjóðarinnar á erlendum vettvangi.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Mikilvægt útgáfusvæði „Um fimmta hver bók sem kemur út í Þýskalandi er þýdd. Í Englandi er hlutfallið ekki nema um þrjú prósent. Þess vegna horfa út-
gefendur á öðrum málsvæðum mjög til Þýskalands,“ segir Halldór Guðmundsson. Hann stýrir undirbúningi fyrir þátttöku Íslands í Frankfurt árið 2011.
Nýta bókmenntaarfinn
 „Sterkasta arfleifð okkar,“ segir Halldór Guðmundsson um bókmenntirnar
 Leita eftir stuðningi í Þýskalandi vegna þátttökunnar í Frankfurt árið 2011
Heiðursgesturinn á bókakaupstefnunni í Frank-
furt hefur mikla möguleika á að kynna aðrar list-
ir en ritlistina eina.
„Þarna gefst mjög gott tækifæri til að koma
öðrum listgreinum á framfæri og efnt verður til
myndlistarsýninga, tónleika, leiksýninga og ým-
iskonar viðburða í Frankfurt,“ segir Halldór. Öll
stóru söfnin í Frankfurt hafa lýst yfir áhuga á að
setja upp sýningar tengdar Íslandi.
„Í einu glæsilegasta safni borgarinnar, Schirn,
er áformað að setja upp sýningu þar sem fléttað
verður saman list Gabríelu Friðriksdóttur og ís-
lenska handritaarfinum. Þetta er óvanaleg sýn-
ingarhugmynd en sum gestalöndin til þessa
kannski verið fullvarfærin og íhaldssöm.
Í Frankfurt eru mjög merkileg listasöfn og ég
er bjartsýnn á að okkur takist, í samvinnu við
Þjóðverja, að búa til spennandi sýningar, sem
geta jafnvel verið settar upp víðar.“
Meðal annarra sýninga sem eru á teikniborð-
inu er yfirlitssýning um íslenska ljósmyndun,
sýning á íslenskri nútímalist, tónleikar o.fl.
Sýna verk Gabríelu Friðriksdóttur og úr handritaarfinum
Í DAG, laugardag, verður íslensk
leiklistarfræði aðalefni málstofu sem
efnt er til af Leikminjasafni Íslands
og Listaháskóla Íslands í samvinnu
við Þjóðminjasafn Íslands og Hug-
vísindasvið Háskóla Íslands. Sveinn
Einarson, stjórnarformaður Leik-
minjasafn Íslands, mun setja mál-
þingið.
„Á síðari árum hefur orðið nokkur
vöxtur í rannsóknum á íslenskri leik-
list,“ segir Jón Viðar Jónsson, for-
stöðumaður Leikminjasafns Íslands.
„Staða fræðigreinarinnar innan
fræðasamfélagsins hefur styrkst,
ekki síst eftir að Leikminjasafn Ís-
lands var stofnað fyrir sex árum og
fræðakennsla efld innan Leiklist-
ardeildar Listaháskóla Íslands. Hug-
myndin að þessu málþingi er fyrst og
fremst sú að fylgja þessari þróun eft-
ir, vekja athygli á þessum geira ís-
lenskra menningarrannsókna og
skapa um leið vettvang fyrir fræði-
menn og aðra sem áhuga hafa að
koma saman og skiptast á skoðunum.
Það er von þeirra sem að málþinginu
standa að það geti orðið upphaf að
aukinni og fjölbreyttari umfjöllun
um íslenskt leikhús í öllum þess
myndum.“
Sex fræðimenn flytja stutt erindi,
en það eru þau Ólafur J. Engilberts-
son, sagnfræðingur og leikmynda-
höfundur, Ingibjörg Björnsdóttir,
listdanskennari, Magnús Þór Þor-
bergsson, lektor við Listaháskóla Ís-
lands, Jón Viðar Jónsson, for-
stöðumaður Leikminjasafns Íslands,
Trausti Ólafsson, leiklistarfræðingur
og Björn G. Björnsson, leikmynda-
höfundur.
Málþingið hefst kl. 14 í fundarsal
Þjóðminjasafnsins við Suðurgötu.
Íslensk
leiklist
rannsökuð
Málþing um leik-
listarfræði á Þjóð-
minjasafninu
Jón Viðar Jónsson Einn frummælenda.
Ég hef mikið verið
að skoða hvernig
sætleikinn er notaður sál-
fræðilega … 57
»
EKKI fór mikið fyrir kreppunni í
uppboðssal Sothebys í New York á
miðvikudag. Þegar eitt af fyrstu
silkiprentsmálverkum Andys War-
hols, „200 One Dollar Bills“, var boð-
ið upp og byrjað með lágmarksboði,
sex milljónum dala, bauð fyrsti mað-
ur strax tvöfalda þá upphæð. Fimm
buðu af kappi í verkið sem seldist
síðan fyrir tæpar 44 milljónir dala,
um 5,5 milljarða króna, sem er þre-
falt matsverð. „Sala ársins,“ sagði
blaðamaður The New York Times.
Af 54 samtímalistaverkum sem boð-
in voru upp seldust öll nema tvö, og
voru greiddar 134 milljónir dala fyr-
ir verkin, eða helmingi meira en
hærra matsverð þeirra gerði ráð
fyrir.
Dýrt War-
hol-verk