Morgunblaðið - 14.11.2009, Blaðsíða 29

29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 2009
Starrinn er sterkari Starri hámar hér í sig epli á Austurvelli. Þrösturinn hugsar sér gott til glóðarinnar og bíður eftir að röðin komi að sér. Þótt hann sé svangur leggur hann ekki í starrann.
Ómar
Utanríkisráðherra
og formaður fjár-
laganefndar hafa
ásamt fleirum borið
hitann og þungann af
Icesave-málinu. Það
er mikið áhyggjuefni
ef slíkir ráðamenn
ganga með þá grillu í
kollinum að hægt
verði að bakka út úr Icesave-
skuldbindingunni þvert á gildandi
samning einfaldlega með því að
setja ný lög síðar.
Formaður fjárlaganefndar, Guð-
bjartur Hannesson, sagði á Al-
þingi 22. október, að „ef okkur er
misboðið er það nú einu sinni
þannig að íslenska Alþingi getur
hvenær sem er fellt þessa rík-
isábyrgð úr gildi. Hafa menn ekk-
ert áttað sig á því?“ Og utanrík-
isráðherra, Össur Skarphéðinsson,
bætti um betur: „Herra trúr, Al-
þingi er fullvalda og fullveðja. Al-
þingi getur hvenær sem það telur
að það hafi siðferðileg og þjóð-
arleg rök breytt sínum lögum.“ Og
síðar: „Alþingi getur hvenær sem
það vill takmarkað ríkisábyrgð.“
Vanefndaákvæði Icesave-
samninganna
Þessar fullyrðingar eru vægast
sagt undarlegar í ljósi þess að í
samningunum sjálfum er sér-
staklega tekið fram að ef Alþingi
breytir síðar lögum þannig að það
skerði greiðslugetu innistæðu-
tryggingasjóðs eða ríkisins, þá
megi Bretar og Hollendingar
gjaldfella alla skuldina og ganga
að eigum Íslendinga (gr. 12.1.11).
Þetta er alveg skýrt í Icesave-
samningunum. Þar segir að „þeg-
ar vanefndartilvik á sér stað … er
lánveitanda heimilt … að lýsa því
yfir að allur heildarhöfuðstóllinn
eða hluti hans, ásamt áföllnum
vöxtum … falli í gjalddaga og
komi til greiðslu þegar í stað“ (gr.
12.3). Breyting af því tagi sem
Össur og Guðbjartur telja Alþingi
geta gripið til „hvenær sem er“,
fellur einmitt undir eitt af ræki-
lega tilgreindum vanefnd-
artilvikum samninganna, þ.e. laga-
breytingu sem fæli í sér „veruleg
neikvæð áhrif á getu trygg-
ingasjóðs eða ríkisins til að inna
grundvallarefn-
isatriðum Icesave-
samninganna eftir
margra mánaða um-
fjöllun.
Óskhyggja
Í starfi okkar með
InDefence-hópnum
höfum við átt töluverð
samskipti við ráða-
menn og aðila sem
tengjast þeim flokk-
um sem nú mynda
ríkisstjórn Íslands.
Hjá þeim höfum við
ítrekað heyrt þann málflutning að
Íslendingar muni ekki þurfa að
greiða Icesave-skuldbindingarnar
þegar upp er staðið, þ.e.a.s. að
annað hvort verði hægt að neita
að greiða þegar skuldin fellur eða
að þá yrði samið upp á nýtt af
meiri sanngirni. Sé litið til óbil-
girni viðsemjenda okkar hingað
til, ekki síst í ljósi þess að þeir
voru tilbúnir til þess að beita al-
þjóðastofnunum og hryðjuverka-
lögum gegn Íslendingum til þess
að verja sína hagsmuni, þá virðast
þessar hugmyndir fjarstæðu-
kenndar. Ef Alþingi samþykkir
viðaukasamning ríkisstjórnarinnar
um Icesave verður staða íslenska
ríkisins gagnvart því að fá inni-
haldi samninganna hnekkt eða
breytt síðar, umsvifalaust marg-
falt verri en hún er nú. Það er því
nauðsynlegt að fá upp á borðið
haldgóðan rökstuðning fyrir ofan-
greindum sjónarmiðum, sé hann
til, í ljósi þess að slíkar hug-
myndir um auðvelda lausn síðar
meir virðast útbreiddar. Slíkur
rökstuðningur hefur hvergi komið
fram. Ráðamenn hafa margir
hverjir lýst miklum áhyggjum af
reiði „alþjóðasamfélagsins“ ef Ís-
land neitar að gangast undir af-
arkosti núverandi Icesave-
samninga. Svo miklum að jaðrar
við hræðsluáróður. Því liggur
beinast við að spyrja: Hvar ætla
stjórnvöld að fá hugrekkið til þess
að bjóða þessum sömu aðilum
birginn síðar, ef Alþingi hefur
formlega viðurkennt ábyrgð á Ice-
save reikningunum, ef þau hafa
það ekki nú, þegar kröfur Breta
og Hollendinga byggjast á vafa-
sömum lagalegum grunni?
Semja nú – svíkja síðar?
Að semja nú og svíkja síðar er
ekki vænlegt til þess að skapa Ís-
lendingum traust á alþjóðlegum
vettvangi. Alþingi setti skýra fyr-
irvara við ríkisábyrgð vegna Ice-
save samninganna í sumar, sem
áttu að gera þjóðinni kleift að
standa efnahagslega undir
greiðslum af Icesave- skuldbind-
ingunum. Það er lágmarkskrafa að
Alþingi spyrni nú við fæti og
standi fast á fyrirvörunum sem
áttu að tryggja, eins og hægt er,
að íslenska ríkið hafi getu til að
standa við gerða samninga.
Eftir Eirík S. Svav-
arsson, Jóhannes Þ.
Skúlason, Ólaf Elí-
asson og Ragnar
Friðrik Ólafsson
» Breyting sem Össur
og Guðbjartur telja
Alþingi geta gripið til
„hvenær sem er“ fellur
einmitt undir rækilega
tilgreind vanefnd-
artilvik samninganna
Eiríkur er lögfræðingur, Jóhannes er
kennari, Ólafur er tónlistarkennari,
Ragnar er félagssálfræðingur.
Ragnar Friðrik
Ólafsson
Jóhannes Þ.
Skúlason
Eiríkur S.
Svavarsson
greiðslur sínar, hvors um sig, af
hendi“ (gr.12.1.11). Í gögnum sem
InDefence-hópurinn sendi öllum
þingmönnum og fjölmiðlum þann
15. júní sl. var m.a. fjallað um hin
óvenju rúmu vanefndaákvæði
samninganna og einmitt sér-
staklega bent á að hendur Alþing-
is væru bundnar á þennan hátt.
Það verður að teljast verulegt
áhyggjuefni að formaður fjár-
laganefndar og utanríkisráðherra
Íslands hafi ekki betri skilning á
Ólafur
Elíasson
Vanþekking og óskhyggja
stjórnvalda um Icesave