Morgunblaðið - 14.11.2009, Blaðsíða 32

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 2009
– meira fyrir áskrifendur
Fáðu þér áskrift á
mbl.is/askrift
JÓLABLAÐIÐ
Morgunblaðið gefur út stór-
glæsilegt jólablað föstudaginn
27. nóvember 2009
Í jólablaðinu í ár komum við víða við, heimsækjum
fjölda fólks og verðum með fullt af spennandi efni fyrir
alla aldurshópa.
Jólablaðið er flottasta sérblaðið sem Mogginn gefur
út og er eitt af vinsælustu blöðum lesenda.
Pöntunartími auglýsinga er fyrir klukkan 12
mánudaginn 23. nóvember.
Nánari upplýsingar veitir Katrín Theódórsdóttir
í síma 569 1105, kata@mbl.is
Meðal efnis verður :
Uppáhalds jólauppskriftirnar.
Uppskriftir að ýmsu góðgæti til að borða á aðventu og
jólum.
Villibráð.
Hefðbundnir jólaréttir og jólamatur.
Smákökur.
Eftirréttir.
Jólakonfekt.
Grænmetisréttir og einnig réttir fyrir þá sem hafa
hollustuna í huga þegar jólin ganga í garð.
Jólasiðir og jólamatur í útlöndum
Jólabjór og vínin.
Gjafapakkningar.
Tónlistarviðburðir, söfn, kirkjur á aðventu og í kringum
jólahátíðina.
Kertaskreytingar, þar á meðal jólakerti.
Heimagerð jólakort.
Jólaföndur.
Jólabækur og jólatónlist.
Jólaundirbúningur með börnunum.
Margar skemmtilegar greinar sem tengjast þessari
hátíð ljóss og friðar.
Ásamt fullt af öðru spennandi efni.
Vordraumar & vetrarkvíði
– félagsþjónusta í andstreymi
Málþing
Samtaka
félagsmálastjóra
á Íslandi
Salnum í Kópavogi
föstudaginn
20. nóvember 2009
kl. 13:00 til 17:00
RáðstefnustjóRi
jón Björnsson,
fv. félagsmálastjóri,
sálfræðingur og rithöfundur
Málþingið er öllum opið
sem láta sig
velferðarmál varða
GjALD
kr. 4000
DAGsKRá
setning
Gunnar M. sandholt, félagsmálastjóri,
formaður samtaka félagsmálastjóra á Íslandi
staða sveitarfélaganna og velferðarþjónustunnar
Halldór Halldórsson, formaður sambands íslenskra sveitarfélaga
„á Íslandi eru allir jafnir en sumir jafnari...“
steinunn Gyðu- og Guðjónsdóttir, framkvæmdastýra unifeM á Íslandi
Hjartað sanna og góða.
jón ásgeir Kalmansson, siðfræðingur
forysta til framfara – lykilþættir til árangurs í stjórnun
Guðrún Högnadóttir, framkvæmdastjóri Opna Háskólans í Reykjavík
KAffiHLé
fagmennska í félagsþjónustu
– kjarni málsins á öllum tímum
nanna K. sigurðardóttir, félagsráðgjafi
Í kolli mínum geymi ég gullið
Gerður Kristný, rithöfundur og skáld
N
Ý
PR
EN
T
eh
f.
ALLT frá árinu
1994 hef ég legið
reglulega inni á geð-
deild LSP. Þá
greindist ég með inn-
lægt þunglyndi sem
tekur sig upp aftur
og aftur. Það má
segja að að meðaltali
hafi ég legið inni
tvisvar á ári eða þar
um bil. Ég hef því
haft tækifæri til að bera saman
starf geðdeildarinnar yfir öll þessi
ár.
Þegar ég lá fyrst inni, febrúar
til apríl árið 1994, var sjúkraþjálf-
un starfandi, svo og iðjuþjálfun.
Þá var gert ágætt plan fyrir sjúk-
lingana á deildinni og fór ég niður
á hverjum degi, ýmist í sjúkra-
þjálfun eða iðjuþjálfun. Í sjúkra-
þjálfuninni var boðið upp á göngu-
bretti og hjól ásamt nokkrum
tækjum. Einnig var boðið upp á
leikfimitíma sem voru með ýmsu
móti. Í iðjuþjálfuninni máluðum
við á slæður, fléttuðum körfur og
gerðum ýmislegt fallegt. Allt
þetta, hreyfingin og athafnirnar
sem við gerðum daglega, jók bata
okkar verulega. Ég fékk líka tíma
hjá sálfræðingi og almennt var vel
um mig hugsað á deildinni. Á
hverjum morgni voru morg-
unfundir þar sem við söfnuðumst
saman og fórum yfir daginn með
lækni og hjúkrunarfræðingi.
Einhvern tíma á þessum áratug
voru síðan sjúkraþjálfunin og iðju-
þjálfunin lagðar niður vegna
sparnaðar og tekin var upp svo-
kölluð deildariðja á deildum þar
sem málað var á gifs. Í dag er það
eina afþreyingin sem býðst á
deildinni og oftar en ekki liggur
sú vinna niðri vegna fjarveru/
veikinda starfsmanneskju. Ekki er
um skipulagðar gönguferðir eða
nokkra aðra hreyfingu að ræða
nema sjúklingur sæki það sér-
staklega.
Það ætti að vera öllum ljóst að
sjúklingur í djúpu þunglyndi sæk-
ir ekki sérstaklega að fara í
gönguferðir með starfsfólki. Það
þarf að örva sjúk-
lingana til að fara og
hafa reglubundna
hreyfingu á dagskrá.
Það er vísindalega
sannað að hreyfing
bætir geðheilsu og
hefur sérstaklega góð
áhrif á þunglyndi. Það,
að liggja inni á geð-
deild og fitna og
stirðna vegna ónógrar
hreyfingar er ekki að
bæta sjálfsmatið, fyrir
nú utan að dagsbirtan
hefur, eins og allir
vita, ótrúlega góð áhrif á þung-
lyndi.
Ég lá þarna inni á deildinni um
daginn í vikutíma vegna geðlægð-
ar og get fullyrt að ef ég hefði
ekki haft prjónana mína, hefði ég
orðið ennþá þunglyndari eftir
dvölina þar, aðallega vegna að-
gerðaleysis. Ekki var um að ræða
neina skipulagða viðtalstíma nema
við lækninn á morgnana, þá daga
sem hann/hún mætti. Ég man eftir
einni kyrrðarstund með presti og
einum slökunartíma með hjúkr-
unarfræðingi. Það fór svo alveg
eftir því hvaða starfsfólk var á
vakt, við hvern maður gat talað.
Landspítalinn hefur þá reglu að
hafa tvær heitar máltíðir á dag
sem er auðvitað fáránlega mikil
fæða fyrir sjúklinga sem hreyfa
sig ekki neitt. Svo eru auðvitað
kaffitímar og fleira inni á milli.
Hápunktar dagsins eru þessir
matartímar og svo heimsóknir
þær sem maður fær kannski, ef
maður er heppinn. Það segir sig
sjálft að svona mikill matur og lítil
hreyfing bætir ekki geð sjúklinga,
þvert á móti.
Ég er algjörlega meðvituð um
að spara þarf í heilbrigðiskerfinu
en er verið að spara þarna?
Hversu mikill sparnaður er að því
að fólki sé hleypt heim, ekki alveg
nógu góðu, ekki með neina eft-
irmeðferð og algjörlega upp á
sjálft sig komið? Ég útskrifaðist
viku eftir innlögn, var ekki orðin
nógu heilbrigð en nægilega mikið í
bata til að fara af deildinni. Mér
var lofað að ég fengi sálfræðihjálp
sem ég er búin að vera að biðja
um síðan í fyrra … síðan eru liðn-
ar þrjár vikur og enginn sálfræð-
ingur búinn að hafa samband.
Þegar ég hringdi var mér tjáð að
búið væri að leggja inn beiðni sem
tæki svo tíma að fara yfir.
Ég lagðist inn á þessa deild
þrisvar sinnum síðasta vetur. Í öll
skiptin fór ég heim án eftirmeð-
ferðar og án þess að vera orðin
nægilega góð.
Geðdeildin er neyðarúrræði en
væri ekki æskilegra að sjúklingar
fengju eftirfylgd við sitt hæfi,
heldur en að leggjast inn hvað eft-
ir annað? Myndi ekki innlögnum
fækka ef boðið væri upp á pró-
gramm fyrir hvern og einn sjúk-
ling sem samanstæði af líkamlegri
hreyfingu og andlegum stuðningi?
Ég er alveg viss um að það væri
sparnaður til lengri tíma litið. Ég
hugsa að það væri ódýrara fyrir
LSP að veita mér reglulega sál-
fræðiþjónustu en að taka við mér
aftur og aftur.
Ég kynntist ungri stúlku þarna
inni sem var útskrifuð gegn vilja
sínum og send heim. Einhver
ástæða var fyrir því að hún kom
inn og hefði ekki verið sjálfsagt að
endurhæfa hana og aðstoða í erf-
iðleikum hennar, frekar en að
henda henni heim með engar
lausnir?
Ég gæti alveg hugsað mér að
boðið væri upp á viðtalsmeðferðir
eftir þörfum sjúklinganna og ekki
væri talað niður til þeirra á deild-
inni eins og því miður viðgengst í
dag. Ég er alveg viss um að með
þessum aðferðum væri hægt að
minnka lyfjakostnaðinn og fækka
innlögnum. Einnig þarf að fara yf-
ir starfsmannaúrvalið og kanna
hverjir eru ákjósanlegir að vinna
með fólki og hverjir ekki. Það
hlýtur að vera hægt að bæta geð-
heilbrigði landsmanna öðruvísi en
með miklum tilkostnaði.
Aðbúnaður á geðdeildum LSP
Eftir Öddu Guð-
rúnu Sigurjóns-
dóttur
Adda Guðrún
Sigurjónsdóttir
» Greinin fjallar um
aðbúnað sjúklinga á
geðdeildum LSP og til-
lögur um úrbætur þar
að lútandi.
Höfundur er leikskólakennari.