SunnudagsMogginn - 11.04.2010, Side 19

11. apríl 2010 19
„Sem læknir sér maður oft fólk úti á götu og sjúk-
dómsgreinir það, þessi er með þetta og þessi hitt,
og það er nokkuð sem maður gerir ráð fyrir að
viðkomandi viti um,“ segir Óskar Ragnarsson,
sem starfar á Sahlgrenska-sjúkrahúsinu í Gauta-
borg og setti sig í samband við Ólaf Garðarsson
fyrr á þessu ári. „Þegar sjúkdómarnir eru óvenju-
legir og sjaldgæfir, þá veit maður að greiningin
geti tafist. Þá gilda önnur lögmál.“
Algengustu vandamálin sem koma á borð Óskars
varða sykursýki og skjaldkirtil, en svo fæst hann
við ógrynni sjaldgæfra sjúkdóma. Þar á meðal er
æxli við heiladingul. „Hér er stórt upptökusvæði,
þannig að það koma fimm til átta sjúklingar á ári
til meðferðar vegna heiladingulsæxlis sem fram-
leiðir vaxtarhormón og svo koma margir í eftirlit
eftir slíkar aðgerðir. Ég hef því hitt töluvert marga
með þennan sjúkdóm,“ segir hann.
Það var röddin sem Óskar tók eftir hjá Ólafi, en
dýpri rödd er eitt af þeim einkennum sem fara
stigvaxandi eftir því sem sjúkdómurinn þróast
lengur. „Það er dæmigert að hendur og fætur
stækka, einnig bein í andliti og höfuðkúpu,“ segir
Óskar.
„Þetta gerist svo hægt að sjúklingarnir sjálfir
taka ekki eftir breytingunni og ekki heldur ætt-
ingjar, nema þeir hafi ekki séð viðkomandi í
nokkur ár. Svo koma fylgikvillar eins og syk-
ursýki, hár blóðþrýstingur og kæfisvefn. Það geta
liðið 10 til 20 ár frá því fólk fær sjúkdóminn og
þar til það greinist, en því fyrr sem fólk greinist
og fær meðferðina því betri eru batahorfurnar.“
Hann segir að einkennin gangi að hluta til baka
eftir að æxlið hafi verið fjarlægt. „Hendur og fæt-
ur verða áfram stór, en aðrir fylgikvillar geta
minnkað eða horfið, til dæmis blóðþrýstingur
lækkað, blóðsykur batnað, kæfisvefn horfið og
einnig óþægindi í liðum.“
Óskar segir mikilvægt að vekja athygli á sjúk-
dómnum því það geti ýtt undir að fólk greinist
fyrr. „Það gildir um marga óvenjulega sjúkdóma
að það tekur langan tíma að kveikja á perunni,
um hvað málið snýst, og þá er gott að vekja at-
hygli á þessu. Fylgikvillarnir geta verið alvarlegir
og m.a. leitt til hjartasjúkdóma og þannig dregið
úr lífslíkum. Það er ljóst að ómeðhöndlaðir sjúk-
lingar lifa skemur en frískir eða þeir sem fá með-
ferð.“
Það er fleira óvenjulegt við Óskar en skörp at-
hyglisgáfan. Hann lenti í slysi þegar hann var enn
í læknanámi, sem varð til þess að hann er í hjóla-
stól. „Það háir mér alls ekki mikið,“ segir hann.
„Það koma upp ákveðin praktísk vandamál öðru
hvoru, en það er ekkert sem gerir mér lífið erfitt
sem læknir. Ég tek hins vegar ekki ákveðnar vakt-
ir, kem til dæmis ekki nálægt hjartastoppi, en
annars er ekkert mál að sitja í hjólastól og vera
innkirtlalæknir.“
Hann segir að þetta hafi vitaskuld verið áfall.
„En ég var ákveðinn í að láta það ekkert stöðva
mig. Ég var búinn með þrjú ár af læknisfræðinni
þegar ég lamaðist. Eftir ár í endurhæfingu á Grens-
ási byrjaði ég aftur af fullum krafti. Svo átti ég
góða að á Landspítalanum sem hvöttu mig áfram
og studdu mig í að mennta mig í lyflækningum og
innkirtlasjúkdómum.“
Fólk tekur
ekki sjálft eftir
breytingunni
Óskar Ragnarsson segir mikilvægt fyrir lífslíkur að heila-
dingulsæxli sé greint snemma.
Ólafur Garðarsson í fréttaviðtalinu örlagaríka 29. janúar.
„Ég fór á klósettið á klukkustundarfresti fyrstu tvær
næturnar á meðan bjúgurinn var að yfirgefa skrokkinn!“
Hann segist stundum fá smáseyðing í höfuðið en ekki
sé hægt að tala um sáran höfuðverk. „Mér skilst það sé
mjög eðlilegt. Lyktar- og bragðskyn er ekki að fullu kom-
ið, en það lagast smám saman. Ég veit ekki með kæfi-
svefninn því Laufey sofnar alltaf um leið og hún leggst á
koddann. Hún þyrfti að stilla vekjaraklukku til að tékka á
því. En ég á ekki lengur í erfiðleikum með að kyngja, farið
hefur fullt af bjúgi úr skrokknum og ég finn ekki snefil til í
liðunum.“
– Hvað um giftingarhringinn?
„Það er ekki þannig að hann renni af,“ segir hann.
„Þetta var orðið þannig að það þurfti vatn og sápu til að
ná honum af og var þó aðeins hálft ár síðan ég lét víkka
hann. Ég næ honum vel af mér núna.“ Hann brosir. „Og
hann er á!“
– En skórnir?
„Ég var farinn að forðast ákveðna skó, fannst þeir full-
þröngir. Það eru skór sem eru í fínu lagi í dag. Svo var
ekki sama hvort ég var í þykkum eða þunnum sokkum.
Nú skiptir það engu máli.“
Ótrúleg tilviljun
Ólafur nefnir einkum tvær ástæður fyrir því að hann
leyfði Morgunblaðinu að fylgjast með aðgerðinni og veitti
viðtal.
„Í fyrsta lagi finnst mér að þessir læknar eigi hrós skilið
fyrir árveknina og þann náungakærleika sem lýsir sér í
því að hringja og bera saman bækur sínar á milli landa. Í
öðru lagi segja læknarnir mér að fólk gangi með þennan
sjúkdóm án þess að uppgötva að það sé með hann og hann
er svo sérhæfður að heimilislæknir áttar sig ekki endilega
á honum. Því lengur sem fólk gengur með hann þeim
mun meiri verður skaðinn. Aðgerðin verðu líka erfiðari
og hættulegri því stærra sem æxlið er og ef það leggst á
heilann getur þurft bæði skröpun og geisla.“
Hann hugsar sig um.
„Á þessum tímum er mikilvægt að menn fái hrós fyrir
vel unnin störf – og það er ekki einu sinni í þeirra starfs-
lýsingu að hringja í náunga í öðru landi og segja honum að
hann sé með sjúkdóm.“
Hann þagnar. En klykkir svo út með:
„Tilviljunin er ótrúleg. Það er ekki eins og ég sé í frétt-
um á hverjum degi; það gerist ekki einu sinni á hverju ári.
Ég var í viðtali út af kröfuhafafundi og að því leyti segir
mamma að ég hafi grætt á bankahruninu. Ef það hefði
ekki átt sér stað hefði Kaupþing ekki farið á hausinn, ég
hefði ekki endað í slitastjórn og þá hefði Óskar aldrei séð
mig í fréttum!“
Æxlinu náð. Hluti af æxlinu hefur verið fjarlægður í gegnum nefið. Smásjármynd af æxlinu varpað á sjónarpsskjá á skurðstofunni.
’
Æxlið var 2,2 cm, eins og
væn ólífa, og mjög snyrti-
lega afmarkað í því sem
kallað er skútinn eða hellirinn,
þar sem slagæðar koma upp og
áður en heilinn byrjar.“