SunnudagsMogginn - 11.04.2010, Blaðsíða 30

30 11. apríl 2010
Þ
að komu fram margar athyglisverðar
upplýsingar í nýliðinni viku, sem þó
vöktu ekki þá athygli sem vert væri.
Ákúrur ríkisendurskoðanda
Ríkisendurskoðandi setti ofan í við ráðherra með
þunga sem enginn ráðherra hefur þurft að sitja
undir í manna minnum. Núverandi forsætisráð-
herra hefur á stjórnmálaferli sínum verið hvað há-
værust um að mjög hafi skort á að ráðherrar bæru í
raun ábyrgð á verkum sínum og næðu ekki vand-
ræðalítið að sópa ávirðingum undir teppið. Því skal
hér spáð að hún muni ekkert aðhafast í þessu máli
fremur en öðrum. Háskóli Íslands er enn sem fyrr
virkari í björgunaraðgerðum við ríkisstjórnina en
fræknir menn á Fimmvörðuhálsi við villuráfandi
ferðalanga. Stjórnsýslukennari virtist vilja reka
ríkisendurskoðandann fyrir að bugta sig ekki fyrir
ráðherranum. Og stjórnmálafræðiprófessorinn
fann enga aðra leið til að slá skildi fyrir ráðherrann
en að nefna að það gengju sögur um að eitthvað
meira væri í málinu en fram hefði komið. Bréfritari
hefur spurst fyrir og enginn veit hvað við er átt.
Hvar heyrir stjórnmálaprófessorinn „sögur“ sem
eru til þess fallnar að hreinsa ráðherra sem hlaupið
hefur illa á sig? Varla dugar honum að heyra slíkar
sögur frá ráðherranum sjálfum. Stjórnmálafræðin
virðist dálítið deildaskipt umfram það sem skipurit
háskólans sýnir. Skrímsladeildin er kunn og nú er
vísað til slúðurfréttadeildarinnar sem grundvöll
vísindalegrar niðurstöðu.
Eldgos í vændum. Almannavarnanefnd í frí
Önnur frétt og sýnu fróðlegri birtist hjá RÚV. Það
var „skúbb“ sem farið hafði fram hjá öðrum og því
miður þessum miðli einnig. Það kom fram í frétt-
inni að formanni stjórnar Fjármálaeftirlits hafði
ekki þótt ástæða að halda fundi í stjórn þess svo
vikum og mánuðum skipti í aðdraganda banka-
hrunsins. Hann reyndi að gefa þá skýringu að hlut-
verk stjórnarinnar væri takmarkað við að fylgjast
með störfum stofnunarinnar. Þetta var mjög alvar-
leg rangfærsla. Í lögum um Fjármálaeftirlit er bein-
línis tekið fram að stjórn þess verður að taka allar
meiri ákvarðanir þess fyrir til samþykkis eða synj-
unar. Það er aðeins dagleg afgreiðsla ákvarðana
stofnunarinnar sem utan þessa skýra ákvæðis fell-
ur. Sú ákvörðun stjórnarformanns Fjármálaeft-
irlitsins að senda stjórnina í langt frí á viðkvæmasta
tíma í aðdraganda hins mikla bankahruns er með
miklum ólíkindum. Er ætlast til þess að landsmenn
trúi því að Fjármálaeftirlitið hafi ekki þurft að taka
neinar ákvarðanir sem náðu því máli að teljast
meiri en minni á vikunum og mánuðunum fyrir
hrun. Ekkert bendir til að rannsóknarnefnd Al-
þingis hafi rannsakað þennan alvarlega þátt sem
sýnir ekki aðeins ótrúlegt sinnuleysi heldur einnig
það mat stjórnarformannsins að allt væri í stakasta
lagi í bankakerfinu mánuðina fyrir hrun.
Andlegur leiðtogi gefur línu
Þriðja fréttin sem óþarflega litla umfjöllun hefur
fengið er viðtal við Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur.
Hún talar þar niður til Geirs Haardes, fyrrverandi
forsætisráðherra í samsteypustjórn flokka þeirra.
Ótal tilvísanir eru til, bæði opinberar og aðrar, um
að Geir sýndi Ingibjörgu óvenjulegt traust og ótrú-
legan trúnað til síðustu stundar samstarfsins. Gekk
það svo langt að boðaður var skyndifundur í mið-
stjórn Sjálfstæðisflokksins til að kalla saman
Landsfund flokksins þar sem átti að reyna að fá
hann að breyta með hraði stefnu flokksins í Evr-
ópumálum, til að laga sig að kröfum Ingibjargar
Sólrúnar og Samfylkingar hennar og tryggja þar
með að Sjálfstæðisflokkurinn fengi að njóta aðeins
lengur samstarfs við Samfylkingu. En auk þessa
ódrengskaparbragðs í garð þessa samstarfsmanns
síns hefur einnig annað vakið athygli í yfirlýs-
ingum Ingibjargar Sólrúnar. Hún vill „fresta“ að-
ildarviðræðunum við Evrópusamstarfið. Það sé
enginn að tala máli þeirra í raun og allar líkur
standi til þess að þjóðin muni hafna aðild í kosn-
ingum. Ingibjörg nafngreinir Geir Haarde þegar
hún veitist að honum en hún kýs að leyfa Össuri
Skarphéðinssyni og Jóhönnu Sigurðardóttur að
njóta nafnleysis um hríð. Með „frestun“ á aðild-
arviðræðum hlýtur fyrrverandi leiðtogi Samfylk-
ingarinnar að eiga við afturköllun á umsókn um
aðild að Evrópusambandinu. Hún óttast að þjóðin
muni kolfella tilburði Samfylkingar um að koma
henni inni í Evrópusambandið. Það er örugglega
rétt mat. Þykist hún einnig sjá að með því væri
þetta eina mál Samfylkingar komið út af borðinu
og ekki væri hægt að ýta því upp á borðið næstu
áratugina. Sjálfsagt gæti einhverjum þótt eft-
irsóknarvert að afgreiða þetta mál með svo afger-
andi hætti út af borðinu, og því ætti ekki að ljá máls
á þessum hugmyndum Ingibjargar um „frestun“.
En þá er að athuga að yfirskrift sem Samfylkingin
fékk Alþingi til að gefa málinu er um aðild-
arviðræður. ESB er ekki í þeim. Það lítur svo á að
Ísland sé í „aðlögunarviðræðum“. Því beri íslensk-
um stjórnvöldum og embættismönnum þess að
hefja þegar í stað breytingar á íslenskri stjórnsýslu
og stjórnskipan í samræmi við þetta aðlögunarferli.
Alþingi hefur ekki veitt neina heimild til þess að
þannig sé staðið að málum. En utanríkisráðuneytið
hefur því miður virt þingið að vettugi og túlkar
samþykkt þess í samræmi við samþykktir Evrópu-
sambandsins eins og Ísland sé þegar gengið í það.
Eru hér á ferðinni alvarleg brot í starfi, en fátt getur
talist alvarlegra en brot embættismanna gegn
stjórnskipun landsins. Eins og fyrr er nefnt vill ís-
lenskur ráðherra hefja fyrsta skref í vegferð til að
bola burtu embættismanni fyrir þá sök að hann
hafði leitað ráða hjá Ríkisendurskoðun um það
hvernig tryggja mætti að ríkissjóður yrði ekki fyrir
ólögmætum útgjöldum. Þar er augljóslega ekki um
brot að ræða heldur virðingarverða viðleitni op-
inbers embættismanns.
Öðru máli gegnir um framferði fjölmargra
starfsmanna utanríkisráðuneytisins og reyndar
nokkurra í öðrum ráðuneytum sem hafa gengið
miklu lengra í Evrópusambandsákefð sinni en
samræmist ákvörðunum Alþingis og skráðum
stjórnsýslureglum landsins. Núverandi utanrík-
isráðherra er þeirrar gerðar að lítið hald er í honum
að veita leiðsögn um vinnubrögð sem standist lög
og samþykktir Alþingis.
Reykjavíkurbréf 09.04. 2010
Fjórar merkar fréttir