SunnudagsMogginn - 08.08.2010, Qupperneq 24

24 8. ágúst 2010
„Náttúrlega engan veginn. Ég er búin
að setja upp tvö verk þetta ár sem ég hef
meira og minna gert frítt eða langt fyrir
neðan alla taxta. En þetta hafa listamenn
þurft að gera alla tíð. Ég hef aldrei getað
lifað af listinni nema þegar ég hef verið á
listamannalaunum. Ég er samt búin að
hanga í þessu starfi í þrjátíu og fimm ár
og það er vegna þess að ég get ekki lifað
án leiklistarinnar.“
Kom ekkert annað til greina en að
fara þessa braut?
„Nei, það kom aldrei neitt annað til
greina. Ástæðan held ég að sé sú að þegar
ég var barn og unglingur þá átti ég því
láni að fagna að ein besta vinkona mín
var Sigríður Halldórsdóttir, dóttir Hall-
dórs Laxness. Ég kom oft inn á það heim-
ili og þar sá ég til dæmis í fyrsta skipti
nútímamálverk eftir Svavar Guðnason og
Kristján Davíðson. Mér fannst þetta
menningarlega andrúmsloft svo
heillandi.
Einhverra hluta vegna hef ég alltaf
verið listrænt þenkjandi. Ætli ég hafi ekki
verið átta ára þegar ég heyrði Föðurinn
eftir Strindberg í útvarpinu og ég hef
aldrei náð mér eftir það. Pabbi minn var
mikill vinur Lárusar Pálssonar þannig að
ég fór snemma í leikhús og fékk að sjá
fullorðinsleiksýningar. Ég kann ekki að
tala um neitt annað en listir. Það er eins
og sjómaður sem talar um fiskveiðar og
sjóinn. Allt mitt líf hefur snúist um listir.
Allir vinir mínir, allir elskhugar mínir og
allir mínir elskulegu eiginmenn hafa ver-
ið viðriðnir listir á einn eða annan hátt.“
Hvað heldurðu að hafi þroskað þig
mest sem listamann og leikstjóra?
„Það er erfitt að vera dómari í eigin
málum. Ég giftist ung enskum leikstjóra
og leikara, Nigel Watson. Við unnum
saman úti í Bretlandi og Evrópu í sjö ár og
lékum aðallega verk eftir Shakespeare.
Líklega hefur það lagt línurnar. Á ferl-
inum hef ég stofnað sjö leikhópa í þremur
löndum og hef alltaf verið meira og
minna á mínum eigin vegum. Ég hef allt-
af verið heilluð af klassíkinni og hef lært
mest á því að setja upp grísku harmleik-
ina og Shakespeare. Ég hef líka lært mikið
af leikurum sem kunna sitt fag. Mest
lærði ég af Bríeti Héðinsdóttur og Erlingi
Gíslasyni sem ég leikstýrði í stórum og
miklum hlutverkum. Þau kenndu mér
Í
þrjá áratugi hefur Inga Bjarnason
starfað sem leikstjóri. Nýjasta
verkefnið er leikstjórn á verki eftir
Hlín Agnarsdóttur um Hallveigu
Ormsdóttur, uppáhaldsfrillu og síðar
seinni konu Snorra Sturlusonar, sem sýnt
er í Reykholti. Síðustu tvö ár hefur Inga
kennt leiklist í Varmárskóla, en var ný-
lega sagt upp starfi vegna samdráttar.
„Þegar skólanum mínum var gert að
spara var leiklistarkennslan lögð niður og
börnin og ég urðum svo vonsvikin að við
beygðum af og sumir fóru að skæla,“ seg-
ir Inga. „Ég kenndi börnum á aldrinum
frá tíu ára til fimmtán ára. Það er hægt að
kenna börnum svo margt í gegnum leik-
list og börn sem eru ekki sterk á bókina
geta oft notið sín vel í list- og verk-
greinakennslu. Það er ákaflega vond
stefna að skera niður í listkennslu. Það er
svo skammsýnt. Forn-Grikkir sögðu að
listin væri spítali sálarinnar. Við megum
ekki gera sálinni það að kæfa sköp-
unargleðina. Á þessum erfiðu tímum
megum við ekki glata sjálfum okkur.
Menntun og listsköpun efla sjálfsvirðingu
þjóðarinnar. Ef listin er heilbrigð þá getur
hún haft heilandi áhrif á bæði börn og
fullorna. Þeir vissu hvað þeir sungu
Forn-Grikkir.“
Hvað tekur nú við?
„Nú ætla ég í samvinnu við vinkonu
mína Valgerði Ólafsdóttur þróunarsál-
fræðing að stofna leiksmiðju fyrir börn.
Okkur hefur lengi langað til að vinna
saman. Við höfum svipaða lífsskoðun og
afstöðu til barna. Velferðarsjóður barna
ætlar að veita okkur styrk í verkefnið. Ég
hef alltaf unnið út frá þeirri hug-
myndafræði að samvinna, agi, einbeit-
ing, gott skap og hugmyndaflug skili
okkur betri heimi, hvort heldur við erum
börn eða fullorðin. Ef barnið fær tækifæri
til að vinna í samræmi við þessa hug-
myndafræði þá er hægt að leysa úr læð-
ingi mikinn sköpunarkraft sem við búum
jú öll yfir. Við Valgerður erum núna að
þróa hugmyndir okkar og ætlum að láta
reyna á það að vinna saman með börnum
og nota sálfræðina og leiklist til að skapa
eitthvað gott og fallegt.“
Hef ekki getað lifað af listinni
Hvernig hefur þér gengið að lifa af list-
inni í þessi þrjátíu og fimm ár?
svo margt, enda bæði snillingar.“
Eins og hvað?
„Þau kenndu mér agann, virðinguna
og lítillætið. Listir hafa verið kenndar frá
meistara til lærlings, fyrir daga listaskól-
anna. Ég tel mig vera lærling þeirra. Og
svo mannsins míns úti í Bretlandi sem er
geysilega öflugur leikari og gáfaður lista-
maður.“
Þú sagðir við mig í síma þegar ég
hringdi í þig: Sumir fara í háskóla, ég
gifti mig.
„Ég endaði reyndar á því að fara í há-
skóla. Listaháskólann þar sem ég fékk
kennararéttindi. En það gerðist til-
tölulega seint á ævinni. Þegar ég var sex-
tán ára bjó ég með Magnúsi Tómassyni
myndlistarmanni og af honum lærði ég
ansi margt um myndlistina. Ég eignaðist
son minn, Hrapp, með honum, og ég er
honum ævinlega þakklát fyrir það. Þessa
dagana gengst ég upp í því að vera amma,
mér finnst það skemmtilegasta hlutverk
sem ég hef tekið mér fyrir hendur. Eftir
Magnús kom Nigel, enski leikarinn og
leikstjórinn sem kenndi mér mest um
leiklistina. Svo kom ástin í lífi mínu,
Leifur Þórarinsson tónskáld sem var
sautján árum eldri en ég. Við vorum sam-
an í átján ár þar til hann lést sextíu og
fjögurra ára. Hann var góður leik-
húsmúsíkant, við unnum oft saman og ég
lærði mikið af honum. Svo á gamals aldri
giftist ég Þór Rögnvaldssyni leikritaskáldi
og heimspekingi en við bjuggum bara
saman í sex mánuði, þannig að það
hjónaband var dálítið ómark.
Það fallega í þessu öllu saman er að allir
mennirnir í lífi mínu eru vinir mínir.
Fólki finnst voðalega undarlegt að Nigel,
enski maðurinn minn, sem ég skildi við
fyrir þrjátíu árum, skuli koma hingað til
landsins einu sinni á ári, stundum tvisv-
ar, og sofa á gólfinu í stofunni minni. Í
fyrrasumar fórum við í ferðalag um land-
ið, ég, hann og Þór. Ég hef alltaf borið
gæfu til að gera ástmenn mína að vinum
mínum. Ég er kannski betri vinur en ást-
kona.“
Þú giftist þrisvar. Heldurðu að það sé
til ein stór ást?
„Platon talar um að maður sé alltaf að
leita að hinum helmingnum af sjálfum
sér. Ég fann þann helming, og það var
Leifur Þórarinsson tónskáld. Ég held að
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Get ekki lifað án
leiklistarinnar
Inga Bjarnason leikstjóri segir allt líf sitt hafa snúist um
listir. Í rúm þrjátíu ár hefur hún starfað sem leikstjóri og
nú hyggst hún stofna leiksmiðju fyrir börn. Í viðtali ræðir
hún um mikilvægi listarinnar, hjónaböndin þrjú, stóru
ástina og nýtt tímabil.
Inga Bjarnason Listamenn eru svo
mikil börn, allavega ég. Stundum
langar mig til að vera skynsöm en
ég er ekki skynsöm.